Zeynep Akman
Vergi Müfettiş Yardımcısı
z.akmn@hotmail.com

Mobil Elektronik Haberleşme Hizmetleri Kapsamında Ödenmesi Gereken Hazine Payı

1- Hazine Payı Kavramı

Hazine payına ilişkin yasal düzenlemeye 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun Ek 37’nci maddesinde yer verilmiştir. Mezkûr madde son şeklini 05.12.2017 tarih 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7061 sayılı Kanunun birinci maddesi ile almıştır. Buna göre,

Kurum tarafından sayısı sınırlandırılarak ulusal çapta, kamuya açık mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere;

a) İmtiyaz sözleşmeleri ve/veya yetkilendirme belgelerine istinaden yetkilendirilen işletmeciler aylık brüt satışlarının yüzde 15’ini Hazine payı olarak öderler.

b) Yetkilendirilen işletmecilerin şebekeleri üzerinden elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen diğer işletmeciler, bu yetkilendirme kapsamında doğan aylık brüt satışlarının yüzde 15’ini Hazine payı olarak öderler.

c) İmtiyaz sözleşmeleri kapsamında yetkilendirilen işletmeciler, yıllık net satışlarının on binde 35’ini Kurum masraflarına katkı payı olarak öderler.

Kurum tarafından hava taşıtlarında GSM ve/veya IMT-2000/UMTS standartlarında veya bu standartlar temel alınarak geliştirilen standartlar çerçevesinde kurulacak ve işletilecek şebekeler üzerinden mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen işletmeciler, söz konusu hizmet kapsamındaki aylık brüt satışlarının yüzde 15’ini Hazine payı olarak öderler.

2-Hazine Payını Kimler Öder?

406 sayılı Kanun’un Ek 37’nci maddesine göre, Hazine payının ödeyicisi üçe ayrılmaktadır:

1) Kamuya açık mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere imtiyaz sözleşmeleri ve/veya yetkilendirme belgelerine istinaden yetkilendirilen işletmeciler,

2) Kamuya açık mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen işletmecilerin şebekeleri üzerinden elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen diğer işletmeler,

3) Kurum tarafından hava taşıtlarında GSM ve/veya IMT-2000/UMTS standartlarında veya bu standartlar temel alınarak geliştirilen standartlar çerçevesinde kurulacak ve işletilecek şebekeler üzerinden mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen işletmeciler.

İşletmeciler, mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere telekomünikasyon sektörünün resmi düzenleyicisi olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından yetkilendirilmektedirler. Hazine Payı ödemesine konu olan ‘Sanal Mobil Şebeke Hizmeti(SMŞH)’ ve ‘Hava Taşıtlarında GSM 1800 Mobil Telefon Hizmeti’ lisansları Kurumun internet sitesinde de tanımlanmıştır.

Sanal Mobil Şebeke Hizmeti: İşletmeci tarafından, adına tahsis edilmiş frekans bandı olmaksızın, mobil elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere Kurum ile imtiyaz sözleşmesi imzalayan işletmecilerin altyapıları üzerinden, ağırlayan işletmecinin Kurumca verilen yetkilendirmesi kapsamında, kendi markası ile abonelerine mobil elektronik haberleşme hizmetlerinin sunulmasını kapsar.

HT-GSM 1800 MTH Hava Taşıtlarında GSM 1800 Mobil Telefon Hizmeti: Bu hizmet; 1710-1785 MHz ve 1805-1880 MHz frekans bandında Türk hava sahasında, hava taşıtlarında GSM 1800 mobil telefon hizmetinin sunulmasını kapsar.

Yetkilendirilen bu işletmelerin listelerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna ait http://yetkilendirme.btk.gov.tr/Yetkilendirme/ internet adresinden ulaşılabilir.

3-Hazine Payının Hesaplanması Açısından ‘Brüt Satış’ Kavramı

Brüt Satış kavramı, ilgili Kanun’un Ek 37’nci maddesinde şu şekilde ifade edilmektedir;

Brüt satışlardan maksat, işletmecinin faaliyetleri çerçevesinde satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan veya tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsayan ve gelir tablosu hesaplarından, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 175 inci ve mükerrer 257’nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak yapılan düzenlemelerle belirlenen “60. Brüt Satışlar” hesap grubundaki hesaplara kaydedilmesi gereken tutarların toplamıdır.

4-Hazine Payının Ödenmesi

406 sayılı Kanunun Ek 37’nci maddesine göre;  

Aylık dönemler itibarıyla hesaplanan paylar, ilgili olduğu ayı izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde açılacak hesabına ödenir.  İlgili hesapta yer alan bakiyenin tamamı, 16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı Evrensel Hizmet Kanunundaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, yatırıldığı günü takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar Hazine Müsteşarlığının ilgili hesabına aktarılır.

5-Hazine Payı Denetimi

Hazine payının denetimine 406 sayılı Kanunun ek 37'nci maddesi uyarınca Vergi Müfettişleri yetkilidir. Maliye Bakanlığı; Hazine payı ödemekle yükümlü işletmecilerden Hazine payı ödemesine ilişkin her türlü açıklama isteme ve bilgi ve belgeyi talep etme hakkına sahip olduğu gibi, yetkilendirme ve bu Kanundan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesi konularında istemde bulunabilir. Maliye Bakanlığı, söz konusu işletmeciler nezdinde, bilgi sistemleri dahil, her türlü inceleme ve denetim yapmaya yetkilidir.

6-Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Bahsedildiği üzere hazine payının hesaplanmasında 60 Brüt Satışlar yani 600, 601 ve 602 kodlu hesaplardaki tutarlar dikkate alınmaktadır. Ödenecek hazine payının doğru hesaplanması açısından 60 Brüt Satışlar grubuna kaydedilmesi gereken tutarların 64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar ve 67. Olağandışı Gelir ve Karlar hesap gruplarına kaydedilmemesine özen gösterilmelidir. Aynı şekilde 64 ve 67 hesap gruplarına kaydedilecek tutarın 60 Brüt Satışlar hesabına kaydedilmemesi ve bu gruba kaydedilmesi gereken tutarların gider hesaplarından düşülmek/ gider hesaplarını alacaklandırmak suretiyle mahsup edilmemesi gerekmektedir. Aksi bir tutum ödenmesi gereken hazine payının eksik hesaplanmasına ve cezai işlem yapılmasına sebep olabilecektir.

7-Sonuç

Tüm bu yasal düzenlemelerde özetle;

1-SMŞH lisansına sahip işletmecilerin, bu lisansa dayalı olarak elde ettikleri gelirlerin,

2-SMŞH lisansına sahip işletmelerin şebekeleri üzerinden elektronik haberleşme hizmeti sunmak üzere yetkilendirilen diğer işletmecilerin bu hizmetlerinden elde ettikleri gelirlerin,

3-GSM 1800 hizmeti veren işletmecilerin bu hizmet kapsamındaki gelirlerinin her hâlükârda hazine payına tabi olduğu ifade edilmektedir.

Sözü edilen lisanslara sahip olan işletmeciler bu lisansa dayalı elde ettikleri brüt satışlar toplamı üzerinden hesapladıkları %15’lik hazine payı tutarlarını ilgili olduğu ayı izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar Kurumun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde açılacak hesabına ödemelidirler. Aksi takdirde hazine payına ilişkin vergi müfettişlerince yürütülen incelemelerde bu durum eleştiri konusu yapılacak ve ödenmeyen tutarların 6183 sayılı Kanun’a göre hesaplanan gecikme zamları ile talep edilmesi söz konusu olacaktır.

24.04.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.