Zeyneddin Çetin
Vergi Başmüfettişi
cetinzeyni@gmail.com

Önceki Vergi Barışı 7326 Sayılı Kanundan Farklı Olarak 7440 Sayılı Kanundaki Yenilikler-2

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Ayrıca 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği(Seri No:1), 25.03.2023 tarihli ve 32143 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Konuyla ilgili önceki yazımızın devamı olan bu yazımızda; genel olarak ve özellikle matrah ve vergi artırımı ile ilgili 7440 sayılı Kanunda olup da önceki vergi barışı 7326 sayılı Kanunda yer almayan veya farklı şekilde yer alan diğer düzenlemelere yer verilecektir.

11. Artırım hükümlerinden yararlanamayacakların kapsamı genişletilmiştir

Bilindiği üzere ödeme kaydedici cihaz(ÖKC) mührüne, mali hafızaya, yazılımlara vb. sistemlere izinsiz müdahaleyi kaçakçılık suçuna bağlayan 213 sayılı Kanunun 359’uncu maddesinin (ç) fıkrası, 2021 yılında ihdas edilmiştir.

7440 sayılı Kanuna göre 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(VUK) 359 uncu maddesinin (ç) fıkrasında belirtilen söz konusu fiilleri işleyenler, matrah ve vergi artırım hükümlerinden yararlanamazlar.(7440/5.9.a.1.alt bendi)

Önceki Kanunda, bu tür bir düzenleme bulunmamaktadır.(7326/5.9.a.1.alt bendi)

12.Artırım hükümlerinden yararlanma(ma)da esas alınan dönem kriteri netleştirilmiştir

Kanaatimizce; söz konusu değişiklik, en önemli düzenlemenin başında gelmektedir.

7440 sayılı Kanuna göre 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasında yer alan “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” ile aynı Kanunun 359 uncu maddesinin (ç) fıkrasında yer alan fiilleri işleyenler, artırım hükümlerinden yararlanamazlar.(7440/5.9.a.1. numaralı alt bendi)

7440 sayılı Kanunun söz konusu ilgili alt numaralı bendine aşağıdaki parantez içi hüküm eklenmiştir.(7440/5.9.a.1. numaralı alt bendi)

(Bu alt bent kapsamındaki fiillerin 2022 yılında veya bu maddenin kapsadığı dönemlerden herhangi birinde işlendiğinin tespit edilmesi hâlinde bu mükellefler diğer dönemler için de matrah ve vergi artırım hükümlerinden yararlanamazlar.)

Diğer taraftan bu Kanun kapsamındaki artırım dönemleri; 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılıdır. Yukarıda yer verilen parantez içi hüküm düzenlemeyle; hangi fiillerin, hangi dönemlerde işlenmesi halinde 7440 sayılı Kanundan yararlanıp yararlanamayacağı ile ilgili husus belirlenmiştir. Bütün vergi barışı uygulamalarında tartışma konusu olan bu husus nihayet netleştirilmiş bulunmaktadır ve mükelleflerin lehine bir dönem sınırlaması yapılmıştır. Şöyle ki,

Örnek1: Mükellefin 2016 yılında sahte belge düzenlediğine yönelik tanzim edilen Rapor, 2021/Ocak ayında yetkili daireye gönderilmiştir. Mükellef hakkında SBD yönünden olumsuz tespit bulunmasına rağmen artırım dönemleri için matrah/vergi artırımında bulunabilir. Söz konusu parantez içi hüküm olmasaydı, örneğimizde mükellef artırımda bulunabilmesi konusunda tereddüt olurdu.

Önceki Kanunda, yukarıdaki parantez içi hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle matrah ve vergi artırımı hükümlerden yararlanamayacaklar için dönem sınırlaması bulunmamaktadır.(7326/5.9.a.1.numaralı alt bendi)

13.Devam eden incelemeler ile ilgili düzenlemeler artırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre sahte belge düzenleme yönünden devam eden incelemeler için öngörülen koşullar, aynı Kanunun 359 uncu maddesinin (ç) fıkrası yönünden devam eden incelemeler için de geçerli olacağına dair düzenlemeler getirilmiştir.(7440/5.9.b,c,ç,d,e,f.bendleri)

Önceki Kanunda, sadece 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasında belirtilen fiilleri işleyenler ile ilgili düzenlemeler bulunmaktadır.(7326/5.9.b,c,ç,d,e,f.bendleri)

14.İhlal yönünden, artırım kapsamında eksik tahakkuk eden vergilerin de ödenmesi şartı getirilmiştir

7440 sayılı Kanuna göre Matrah veya vergi artırımı ile ilgili olarak doğru beyan yapılmaması veya vergi hataları nedeniyle eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılır ve ödenmemesi hâlinde 6183 sayılı Kanuna göre takip edilir. Şu kadar ki, Kanun hükümlerinin ihlal edilmemiş olması şartıyla mükellefe bildirimde bulunularak eksik tahakkuk eden tutarın bir ay içinde geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi istenir, verilen sürede ödeme yapılması hâlinde eksik tahakkuk eden vergiler açısından Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmaz….(7440/5.11.fıkrası)

Söz konusu düzenlemeyle; artırım hükümlerinden yararlanılabilmesi için (varsa) eksik tahakkuk eden vergilerin de belirlenen sürede ödenmesi şartı getirilmiştir. Bu düzenleme ile kanuni boşluk ortadan kaldırılmış olmaktadır.

Önceki Kanunda, eksik tahakkuk eden vergilerin ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacağına ve Kanunda açıklandığı şekilde tahsil edileceğine dair hükümler bulunmaktadır. Ancak yukarıda belirtilen ‘…Şu kadar ki,…’ ile başlayan hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla eksik tahakkukların geç ödenmesi halinde artırım hükümlerinin ihlal olup olmayacağı ile ilgili net bir belirleme bulunmamaktadır.(7326/5.11.fıkrası)

15.Stok beyanı kapsamında emtia üzerinden ödenen vergiler iadeye konu edilemez

7440 sayılı Kanuna göre emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir, ancak iadeye konu edilmez.(7440/6.1.c.bendi)

Önceki Kanunda, emtia üzerinden ödenen vergilerin, iadeye konu edilip edilmeyeceği ile ilgili hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili genel tebliğde söz konusu vergilerin iadeye konu edilebileceğine dair düzenleme bulunmaktadır.(7326/6.1.c.bendi)

16.Basılı kitap ve süreli yayınları ile ilgili stoka ilişkin özel bildirimler kaldırılmıştır

Önceki Kanunda, mükelleflerin işletmelerinde bulunduğu halde kayıtlarında yer almayan basılı kitap ve süreli yayınları ile ilgili rayiç bedel üzerinden %4 oranında katma değer vergisi hesaplamasına yönelik düzenleme bulunmaktadır.(7326/6.1.d.bendi)

Ancak 7440 sayılı Kanunda bu konu ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır.

17.Ödemelerde, taksit süreleri değiştirilmiş ve taksit sayıları artırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre kamu alacaklarının yapılandırılmasında aylık dönemler hâlinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödeme imkânı getirilmiştir.(7740/9.1.b.bendi)

Buna göre taksit süreleri aylık olarak belirlenmiş ve sayıları artırılmış olup; 12, 18, 24, 36 ve 48 eşit taksit imkanı getirilmiştir.(7440/9.3.c.bendi)

Önceki Kanunda, yapılandırmada ikişer aylık dönemler hâlinde azami on sekiz eşit taksitte ödemeleri imkanı getirilmiştir. Taksit süreleri ikişer aylık olup sırasıyla; 6, 9, 12 ve 18 eşit taksit olarak belirlenmiştir.(7326/9.3.b.ve c.bendi)

18.Artırım kapsamındaki vergilerin, ödemesine ilişkin süre ve şekil yönünden farklı düzenleme getirilmiştir

Kanaatimizce; söz konusu değişiklik, en önemli ikinci düzenleme olarak sayılabilir.

7440 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin (6) fıkrasında ‘…Şu kadar ki, 5 inci madde kapsamında taksitli ödeme seçeneği tercih edilmiş olması ve birinciyle ikinci taksitin ödeme sürelerinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden süresinde ödenmeyen veya eksik ödenenlerin son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanılır. Peşin veya taksitli ödeme seçeneğinin tercih edilmesi ve ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, hesaplanan tutarların tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla katsayı uygulanmaksızın Kanundan yararlanılır. ….’ Hükmü ihdas edilmiştir.(7440/9.6.fıkrası)

Buna göre 7440 sayılı Kanunla, yapılandırmadan ayrı olarak bildirim kapsamında tahakkuk eden vergilerin ödemesine yönelik farklı bir düzenleme getirilmiştir. Mükellef lehine iki esaslı değişiklik yapılmıştır. Şöyle ki;

1.Birinci taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde telafi bir durumun olması(tümünün, ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenebilmesine imkan tanınması),

2.Bir takvim yılı içinde ikiden fazla taksitin eksik veya geç ödenmesi halindeki ihlal durumunun olmaması(ilk iki taksitin süresinde ödenmesi şartıyla son 10 taksitin, son taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenebilmesine imkan tanınması),

Buna göre önceki Kanunda, ‘…Şu kadar ki,’ ile başlayan düzenleme bulunmamaktadır. Sadece artırım kapsamında tahakkuk eden vergilerin ödenmesine yönelik süre ve şekil, diğer ödemeler gibi standart olarak belirlenmiştir.(7326/9.6.fıkrası)

19.İhlal olmadan yapılandırma kapsamında geç ödenebilecek taksitlerin sayısı arttırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre matrah artırımı için getirilen düzenleme; ödenmesi gereken birinci ve ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında üç veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır.

Önceki Kanunda, hem yapılandırma ve hem de matrah artırımı için; Ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi hâlinde ilk taksiti) izleyen ayın sonuna kadar, geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla artırım hükümlerinden yararlanılır. Hükmü yer almaktadır.

Buna göre ödeme yönünden ihlal olmaması için önceki Kanunda en fazla 2 taksitin süresinde ödenmemesine, 7440 sayılı Kanuna göre ise en fazla 3 taksitin süresinde ödenmemesine cevaz verilmiştir. İkinci değişiklik ise yapılandırma ve matrah artırımına ait ödeme şekilleri farklılaştırılmıştır.

20.Mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerdeki dairelere başvuru ve ödenmesi gereken taksitlerin tarihleri farklılaştırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre 213 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) mücbir sebep hâlinin vukuu tarihinden itibaren ödenmesi gereken taksitler; mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden aydan başlamak üzere aylık dönemler hâlinde ödenir. (7440/9.17.fıkrası)

Mücbir sebep nedeniyle ödeme süresi uzatılan taksitler için altıncı fıkrada yer alan, taksitlerden ilk ikisinin süresinde ödenmesi şartı aranmaz.(7440/9.18.fıkrası)

Mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerde bu hâlin, başvuru süresince devam etmesi durumunda, bu yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) yapılacak başvurunun süresi mücbir sebep hâlinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar (bu tarih dâhil) uzar.(7440/9.19.fıkrası)

Şöyle ki, matrah ve vergi artırımı bildirimlere ilişkin başvurular; mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde mükellefiyet kaydı bulunanlar 31/10/2023 tarihine kadar yapılabilecek iken diğer mükellefler, 31/05/2023 tarihine kadar yapılabilecektir.

Önceki Kanunda, yukarıdaki söz konusu düzenlemeler bulunmamaktadır. Bunun yerine Cumhurbaşkanı, mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerdeki dairelere mücbir sebep hâlinin vukuu tarihinden itibaren ödenmesi gereken taksitlerin ödeme sürelerini, uzatmaya yetkili kılınmıştır. Ayrıca taksitlerden ilk ikisinin süresinde ödenmesi şartının aranmayacağına dair düzenleme bulunmaktadır.(7326/9.16. ve 17.fıkrası)

21. Gelir/kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç yapılandırma kapsamı dışında bırakılmıştır

7326 sayılı Kanunun ‘Kapsam ve tanımlar’ başlıklı 1 inci maddenin ilgili alt numaralı bendi aşağıdaki gibidir.(7326/1.1.a.1.bendi)

1) 30/4/2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

7440 sayılı Kanunun ‘Kapsam ve tanımlar’ başlıklı 1 inci maddenin ilgili alt numaralı bendi aşağıdaki gibidir.(7440/1.1.a.1.aa.bendi)

(aa) 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç),

Buna göre önceki kanundan farklı olarak 7440 sayılı Kanuna göre gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi, yapılandırma kapsamı dışında bırakılmıştır.

Sonuç; bir önceki yazımızda ve yukarıda maddeler halinde sıraladığımız, 7440 sayılı Kanunda yenilik içeren söz konusu düzenlemeler, önceki 7326 sayılı Kanuna kıyasla mükellefin lehine veya aleyhine bazı hükümler içermektedir. Bu nedenle 7440 sayılı Kanunla getirilen yeni/farklı yükümlülüklere ve uygulamalara dikkat edilmesinde fayda vardır.

Kaynakça:

-7326 sayılı Kanun

-7440 sayılı Kanun

05.05.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.