Zeyneddin Çetin
Vergi Başmüfettişi
cetinzeyni@gmail.com

Önceki Vergi Barışı 7326 Sayılı Kanundan Farklı Olarak 7440 Sayılı Kanundaki Yenilikler-1

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Yine 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği de(Seri No:1), 25.03.2023 tarihli ve 32143 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Bu yazıda; genel olarak ve özellikle matrah ve vergi artırımı ile ilgili 7440 sayılı Kanunda olup da daha önceki 7326 sayılı Kanunda yer almayan veya farklı şekilde yer alan düzenlemelere yer verilecektir.

1.Yapılandırma kapsamına daha çok alacak türü dâhil edilmiştir

Daha önceki Kanunda, bazı alacak türleri yapılandırma kapsamı dışında tutulmuştur. Örneğin, 1593 sayılı Kanun ile 4207 sayılı Kanuna göre verilen idari para cezaları ile 5018 sayılı Kanununa ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlarca verilen idari para cezaları, önceki Kanun kapsamında dahil edilmemiştir.(7326/1.1.b.alt bendi)

Ancak 7440 sayılı Kanuna göre yapılandırma kapsamındaki alacak türleri, daha fazla olup çok az alacak türü kapsam dışı bırakılmıştır. Örneğin yukarıda belirtilen alacak türleri, bu Kanunda yapılandırma kapsamına dâhil edilmiştir.(7440/1.2.fıkrası)

2.Artırım hesaplamasına esas tutarlar yükseltilmiş ve oranlar kısmen farklılaştırılmıştır

7440 sayılı Kanun kapsamında 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları yer almaktadır. 2022 yılı için gerek diğer Kanundan gerekse bu Kanundaki diğer dönemlerden tamamen farklı ve çok ayrıksı düzenlemeler yer almaktadır. 2022 yılı için matrah/vergi artırımındaki özellikli durumlar ayrı bir yazının konusudur. Artırım dönemleri için belirlenen oranlar sırasıyla %35, 30, 25, 20, 25 tir.(7440/5.1, 5.2. ve 5.3.fıkrası ile geçici 1.maddesi)

Önceki Kanunda, dönemler için esas alınan hesaplamalar ile öngörülen oranlar yönünden daha standart düzenlemeler yer almıştır. İkincisi dönemler arasında düzenleme farklılığı da bulunmamaktadır. Artırım dönemleri için belirlenen oranlar sırasıyla %35, 30, 25, 20, 15 tir.(7326/5.1, 5.2. ve 5.3.fıkrası)

3.GMSİ için belirlenen asgari matrahlar artırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibarıyla 2/5’inden, az olamaz.(7440/5.1.b.bendi)

Önceki Kanunda, bu oran 1/5 olarak belirlenmiştir.(7326/5.1.b.bendi)

4.Artırılan matrahların %15 oranda vergilendirmesi için ek şartlar getirilmiştir

7440 sayılı Kanuna göre artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilir. Uyumlu mükellefler için %5 oranında daha az vergi hesaplanmaktadır. Artırılan matrahların %15 oranında vergilendirilebilmesi için belirlenen şartlara ilaveten ilgili beyannameler üzerinden tahakkuk eden damga vergisini süresinde ödemiş olması şartı getirilmiştir.(7440/5.1.ç.bendi)

Önceki Kanunda, damga vergisinin süresinde ödemesine ilişkin şart bulunmamaktadır.(7326/5.1.ç.bendi)

5.Tevkif yoluyla ödenen vergilerin, mahsubu hakkındaki hüküm kaldırılmıştır

Önceki Kanunda ‘Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu fıkra hükmünden yararlanarak beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmez.’ hükmü bulunmaktadır.(7326/5.1.g.bendi)

Ancak söz konusu bu düzenleme, 7440 sayılı Kanunda yer almamaktadır.

6.Artırımda bulunulan yıllara ait zararların mahsubu kısmen farklılaştırılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’sinin, 2022 yılında mahsubu ile ilgili özel düzenleme getirilmiştir. Şöyle ki, matrah artırımından önce 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesini vermiş ve matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların tamamını indirim konusu yapmış olanlar, bu beyannamelerini, matrah artırımı yapılması için öngörülen başvuru süresi içinde düzeltmeleri hâlinde vergi cezası kesilmez, gecikme faizi hesaplanmaz. Bu şekilde yapılan düzeltmeler üzerine tahakkuk eden vergiler, beyannamenin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenir. Bu bent kapsamında yıllık kurumlar vergisi ile ilgili yapılan düzeltme nedeniyle 2022 yılına ilişkin geçici vergi beyannamelerinde düzeltme yapılmaz.(7440/5.1.g.bendi)

Yine aynı Kanuna göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl kârlarından mahsup edilmez.(7440/geçici 1.maddesi)

Önceki Kanunda, sadece gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’sinin izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyeceğine dair hüküm yer almakta, diğer durumlara ilişkin yukarıdaki türde bir düzenleme bulunmamaktadır.(7326/5.1.ğ.bendi)

7.Kar payı ödemeleri üzerinden yapılan vergi tevkifatı için artırımda bulunma imkânı getirilmiştir

7440 sayılı Kanuna göre 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi, 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ödemeler nedeniyle bu maddenin birinci fıkrası kapsamında ilgili yıllar için artırılan matrahların %80’inden az olmamak üzere belirlenen tutarlar üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi ödemek suretiyle bu maddeden yararlanılır.(7440/5.2.c.bendi ve 7440/2.ç.4. numaralı alt bendi)

Ayrıca 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrası ve 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne istinaden bu Kanun kapsamında vergi artırımında bulunulması durumunda, kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımında bulunulması şarttır.(7440/5.2.d.bendi)

Önceki Kanunda, GVK/94.1.(6). bendinde belirtilen kar payı ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumluların, bu vergi türü yönünden de matrah/vergi artırımı yapabilmesi ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır.(7326/5.2.fıkrası)

8.Sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV ile ilgili inceleme yapılabilecektir

7440 sayılı Kanuna göre 3065 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlemler veya müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/veya tarhiyat hakkı saklıdır.(7440/5.3.e.bendi)

Önceki Kanunda, bu tür bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak uygulamada, önceki düzenlemenin mefhumu muhalifinden hareketle yine yukarıdaki işlemler yönünden inceleme yapılabilmekteydi.(7326/5.3.e.bendi)

9.Artırım dolayısıyla verilen beyannameler için damga vergisi konulmuş ve ödenmesi şartı öngörülmüştür

7440 sayılı Kanuna göre matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi 1.000-TL olarak alınır.(7440/5.8.fıkrası)

Önceki Kanunda, söz konusu beyanlar/bildirimler nedeniyle damga vergisinin alınmayacağına dair düzenleme yer almaktadır.(7326/5.8.fıkrası)

Yine 7440 sayılı Kanuna göre artırım kapsamında tahakkuk edilen vergilerin ödenmesi şartının yanında ayrıca matrah ve vergi artırımı dolayısıyla verilen beyannamelere ait damga vergisinin ise ilk taksit ödeme süresi içinde, bu Kanunda belirtilen şekilde ödenmesi şartı getirilmiştir.(7440/5.4.a.bendi)

Önceki Kanunda, damga vergisi hesaplanmadığından böyle bir şart bulunmamaktaydı.(7326/5.4.a.bendi)

Ayrıca 7440 Kanuna göre artırım sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden (damga vergisi hariç) %10 indirim yapılır.(7440/5.4.d.bendi)

Önceki Kanunda, %10 indirime ilişkin hüküm bulunmakta ancak yukarıdaki parantez içi hüküm bulunmamaktadır.(7326/5.4.d.bendi)

10.Devam eden incelemelerin sonuçlandırılması süresi kısaltılmıştır

7440 sayılı Kanuna göre matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin bu Kanunun yayımını izleyen yedi iş günü içinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmez….. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.(7440/5.7.fıkrası)

Devam eden inceleme kavramı ayrı bir yazının konusudur. Burada dikkat edilmesi gereken tarih; mezkûr Kanunun Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan 12.03.2023 tarihidir.

Örnek1: Halen sonuçlandırılmamış inceleme için 03.03.3023 tarihinde ‘incelemeye başlama bildirimi’ düzenlenmişse bu inceleme, devam eden inceleme hükmündedir. 

Önceki Kanunda, söz konusu işlemlerin sonuçlandırılması ile ilgili olarak yaklaşık 2 ay gibi bir süre öngörülmüştür.(7326/5.7.fıkrası)

Kalan diğer yeni/farklı düzenlemelere, bir sonraki yazımızda yer verilecektir. Hak kaybına neden olmamak için maddeler halinde sıraladığımız yeni düzenlemelerle getirilen yeni/farklı yükümlülüklere ve uygulamalara dikkat edilmesinde fayda vardır.

Kaynakça:
-7326 sayılı Kanun
-7440 sayılı Kanun

14.04.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.