Zeyneddin Çetin
Vergi Başmüfettişi
cetinzeyni@gmail.com

Hasılat Esaslı Vergilendirme(HEV) Sisteminden İlk Yararlanacak Sektör ve Uygulanacak Oran (Özel Halk Otobüsü İşletmeleri için vergi oranı %1,5)

Bilindiği üzere Hasılat Esaslı Vergilendirme(HEV) sistemi, ilk olarak 7104 sayılı Kanunun 12.maddesi ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun(KDV) mülga 38. maddesi yeniden ihdas edilerek vergi mevzuatımıza dahil edilmiştir. Daha sonra 38. maddesinde 7144 sayılı Kanun ve 700 sayılı Kanun Hükmünde Kararname(KHK) ile değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca Kanunla verilen yetkiye dayanılarak konuyla ilgili 07/02/2019 tarihli 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı(CBK) yayımlanmıştır. Öte yandan HEV sistemi ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla 25 seri nolu KDV Genel Uygulama Tebliği taslağı hazırlanmıştır.

Bu yazımız; Hasılat Esaslı Vergilendirme(HEV) sistemi ve bu sistemden yararlanacaklar için belirlenen sektör ve vergi oranı hakkındadır.

Son Haliyle Hasılat Esaslı Vergilendirme(HEV) Sisteminin Kapsamı

Hasılat Esaslı Vergilendirme sisteminin genel ve özellikli hususlarını maddeler halinde belirtmek gerekirse;

-HEV sistemi, 01/01/2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

-Ticari kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilenler ile mesleki kazancı serbest meslek kazanç defterine göre tespit edilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen sektör ve meslek grupları kapsamında yer alanlar, talep etmeleri halinde bu sistemden yararlanabilir.

-HEV usulüne geçen mükellefler, iki yıl(en az 24 ay) geçmedikçe bu usulden çıkamazlar.

-Cumhurbaşkanınca ilgili sektör veya meslek grubu için belirlenen oran esas alınacaktır.

-Belirlenen orana göre hesaplanan katma değer vergisi, indirilecek katma değer vergisi ile ilişkilendirmeksizin beyan edilerek ödenecektir.

-HEV sistemine geçenler, kazanç veya matrahın tespitinde ödedikleri katma değer vergisini işlemin mahiyetine göre gider veya maliyet, yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla hesapladıkları katma değer vergisini gelir olarak dikkate alacaklardır.

-Ayrıca Cumhurbaşkanı bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini, sektörler ve meslek grupları itibarıyla belirleyeceği yıllık iş hacimlerine göre hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya yetkilidir.

-HEV usulünden yalnızca Cumhurbaşkanı Kararı ile hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına alınan sektör ve meslek gruplarında yer alan mükellefler yararlanabilir.

-HEV kapsamında vergilendirilmek isteyenler, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak bu usule geçmeyi talep etmeleri gerekmektedir.

-HEV kapsamında vergilendirilmeleri uygun görülenler, söz konusu bildirimin tebliğ edildiği tarihi içine alan vergilendirme dönemini takip eden dönemden itibaren bu usule geçeceklerdir.

-HEV kapsamında vergilendirilmeleri uygun görülenler, 4 nolu KDV beyannamesi vermeleri gerekmektedir.

-HEV usulüne geçen mükellefler, hasılat esasına geçtikleri vergilendirme dönemi beyannamesinde yer alan devreden KDV tutarını indirim konusu yapma imkânını kaybedeceklerinden, bu tutarları gelir/kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alabileceklerdir.

-HEV usulüne geçen mükellefler, yapmış oldukları indirimli orana tabi işlemler ile istisnaya tabi işlemlerini hasılatlarına dahil ederler. Ayrıca bu mükelleflerin indirim hakkı bulunmadığından iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin iade talebinde bulunulması da söz konusu değildir.

-HEV usulüne geçen mükelleflerin mal teslimi ve hizmet ifalarında alıcılar tarafından KDV tevkifatı yapılmayacaktır.

-HEV usulüne geçen mükellefleri, tam ve kısmi tevkifata tabi mal ve hizmet alımlarında KDV tevkifatı uygulayacaklardır.

HEV Sisteminde Belirlenen İlk Sektör ve Oran:

-718 sayılı CBK ile; 5126 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında belediyeler tarafından ruhsat verilen, toplu taşıma hatlarını kiralayan, toplu taşıma hizmetinin hizmet satın alma yollarıyla yerine getirilmesi halinde bu hizmeti sunan ve gelirlerinin tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla tahsil eden otobüs işletmelerinin (belediyelerin otobüs işletmeleri ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin %51 veya daha fazlası belediyelere ait şirketler hariç) münhasıran il sınırları içinde, otobüsle (sürücüsü dahil en az on sekiz oturma yeri olan*) yapmış oldukları toplu taşıma faaliyetlerine ilişkin hasılatlarına uygulayacak vergi oranı %1,5 olarak belirlenmiştir. Mükelleflerin bu kapsamda vergilendirilebilmeleri için münhasıran yukarıda tanımlanan faaliyetle iştigal etmeleri gerekmektedir. Bu faaliyetlerin yanında kapsama girmeyen başka faaliyetleri de bulunan mükellefler bu uygulamadan faydalanamaz.

(*) Halk otobüsü adı altında bu özellikleri taşımayan minibüs, dolmuş, taksi dolmuş gibi toplu taşımacılık hizmetlerini sunan mükelleflerin bu usulden yararlanmaları mümkün değildir.

Özetle;

-Bu uygulamadan, yalnızca il sınırları içinde otobüs ile yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan mükellefler yararlanabilir.

-Bu uygulamadan yararlanılabilmesi için toplu taşıma hizmetine ilişkin bedellerin tamamının elektronik ücret toplama sistemi aracılığıyla tahsil edilmesi gerekmektedir.

-Mükelleflerin bu kapsamda vergilendirilebilmeleri için münhasıran otobüsle toplu taşıma faaliyetinde bulunulması gerekmektedir.

Örnek: Özel Halk Otobüsü A işleticisi 89.000-TL maliyet ve gideri olmuş, 99.000-TL hasılat elde etmiştir. Ayrıca gider/maliyetler nedeniyle 13.500-TL KDV ödemiştir. Buna göre mükellefin her iki sisteme göre beyan ve ödeyeceği vergiler aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.

KDV yönünden;
Gerçek Usul Sistemi		Tutar-TL		HEV Sistemi		Tutar-TL		Fark-TL
Hasılat	a	99.000		Hasılat	a	99.000
Hesaplanan KDV	b=a*18%	17.820		Hesaplanan KDV	b=a*18%	17.820
Gider/Maliyet	c	89.000		Hasılat(KDV Dahil)	c=a+b	116.820
İndirilecek KDV	d	13.500		Belirlenen Oran	d	1,5%
Ödenecek KDV	e=b-d	4.320		Ödenecek KDV	e=c*d	1.752		2.568
Gelir V. yönünden;
Gerçek Usul Sistemi		Tutar-TL		HEV Sistemi		Tutar-TL		Fark-TL
Hasılat	a	99.000		Hasılat	a	99.000
Gider/Maliyet	b	89.000		Hesaplanan KDV	b=a*18%	17.820
				Gider/Maliyet	c	89.000
				Gider/Maliyet KDV	d	13.500
				Ödenecek KDV	e	1.752
Matrah	c=a-b	10.000		Matrah	f=a+b-c-d-e	12.568		(2.568)
Ödenecek Vergi	d=c*15%	1.500		Ödenecek Vergi	g=f*15%	1.885		(385)
Toplam Vergi	e+d	5.820		Toplam Vergi	e+g	3.637		2.183

Buna göre;

-KDV yönünden; gerçek usul sisteminde kalınması halinde 4.320-TL ödenecek, HEV sistemine geçilirse 1.752-TL ödenecektir.

-Gelir vergisi yönünden; gerçek usul sisteminde kalınması halinde 1.500-TL ödenecek, HEV sistemine geçilirse 1.885-TL ödenecektir.

-Kümülatif vergi ödenmesi açısından bakıldığında, gerçek usul sisteminde kalınması halinde 5.820-TL ödenecek, HEV sistemine geçilirse 3.637-TL ödenecek olup, mükellef ikinci seçenek(HEV) tercihinde 2.183-TL daha avantajlıdır.

Bir tartışma: yukarıdaki örneğimizde dikkat edilirse HEV sisteminde gelir vergisi daha fazla çıkmıştır. Bunun nedeni ise bu sistemde, Hesaplanan KDVnin, maliyet/giderlere ait ödenen KDVnin ve hazineye intikal eden KDVnin matrah hesaplamasına dahil edilmesindendir. Bu yöntem; 2006 yılından önce vergi ziyaı cezası hesaplanırken gecikme faizinin de dikkate alınması hususunu akla getirmektedir. Nihayet Anayasa Mahkemesi bahse konu hesaplama yöntemini hukuka aykırı bulmuştu. Burada da KDV’nin, matrah/kazanç hesaplamasına dahil edilmesi ile daha fazla gelir vergisi ödenmesi söz konusudur. Bu hesaplama yöntemin yargıya intikal edilmesi ihtimal dahilindedir. Çünkü vergi üzerinden yeniden ve başka bir vergi hesaplaması söz konusudur. Çözüm olarak; belirlenen sektörler için hasılatlar üzerinden Hesaplanacak KDVnin, oranının(%18) daha düşük bir seviyeye indirilmesi veya bir kısmının kazancın/matrahın tespitinde istisna edilmesi ile mümkün olacağı düşünülmektedir.

Sonuç olarak; Hasılat esaslı vergilendirme(HEV) sistemi 01/01/2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olup, bu konuyla ilgili ilk sektör ve oran, 718 sayılı CBK ile belirlenmiştir. Buna göre, münhasıran il sınırları içinde otobüsle yapmış oldukları toplu taşıma faaliyetlerine ilişkin hasılata uygulanacak vergi oranı %1,5 olarak belirlenmiştir. Verilen örnekte görüleceği üzere bu kapsama giren mükelleflerin, hasılat esaslı vergilendirme sisteminde daha avantajlı olabileceği düşünülmektedir. Öte yandan HEV sisteminde KDV’nin, matrah/kazanç hesaplamasına dahil edilmesi ile daha fazla gelir/kurumlar vergisi ödenmesi söz konusu olmaktadır.

Kaynakça:

-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu,

-7104 ve 1744 sayılı Kanun

-700 sayılı KHK

-718 sayılı CBK

-25 seri nolu KDV Genel Uygulama Tebliği Taslağı

19.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.