Zeyneddin Çetin
Vergi Başmüfettişi
cetinzeyni@gmail.com

7143 sayılı Kanuna Göre Matrah ve Vergi Artırımına Ait Vergilerin Belirtilen Süre ve Şekilde Ödenmemesi (İhlal Sayılma-ma Halleri)

A-Giriş

7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Ayrıca bu Kanuna ilişkin usul ve esasları belirleyen 1 seri nolu Genel Tebliği de 26/05/2018 tarih ve 30432 1. Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Bu yazımız; mezkur Kanuna göre matrah ve vergi artırımda bulunan mükelleflerin, artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilerini hangi süre ve şekilde ödememeleri halinde artırım hükümlerinden yararlanma haklarını kaybedecekleri ile ilgilidir.

B-Değerlendirme

Matrah ve vergi artırımı hükümlerinden bazı mükellef grupları hariç(örneğin sahte belge düzenleyicileri) mükellefiyeti olsun olmasın herkes, 2013 ila 2017 dönemleri için ve Gelir vergisi, Kurumlar vergisi, Katma Değer Vergisi ile Gelir/Kurumlar(stopaj) vergi türleri için ayrı ayrı yararlanabilir. Artırım bildirimleri 31/08/2018 tarihine(bu tarih dahil) kadar yapılabilir. Hangi dönem ve vergi türü için artırımda bulunulmuş ise, sadece o dönem ve vergi türü kapsamında bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

-Tahakkuk Eden Vergilerin Öden(me)mesi

7143 sayılı Kanunun 5’ inci maddesinin 1’ inci, 2’ nci ve 3’üncü fıkralarında, ‘’…bu maddede belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, …’’ ibaresi yer almaktadır. Aynı maddenin 4’ üncü fıkrasında ise ‘’… hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin, peşin veya ilk taksiti bu Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sürede başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şarttır. Bu vergilerin bu Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi hâlinde, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunur, ancak bu madde hükmünden yararlanılamaz.’’ Hükmü yer almaktadır.

Buna göre 4811, 6111 ve 6736 sayılı Kanunlardan farklı olarak, 7143 sayılı Kanunla matrah ve vergi artımından yararlanabilmek için artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ÖDENMESİ ŞARTI getirilmiştir.

Öte yandan burada dikkat edilirse, 5’ inci maddenin 1’inci, 2’inci ve 3’üncü fıkralarında, ‘’bu maddede belirtilen süre ve şekilde’’ ibaresi yer almakta ancak 4’ üncü fıkrada ise azami taksit sayısı belirtilmiş ve ‘bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şarttır. Bu vergilerin bu Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi hâlinde, ……. bu madde hükmünden yararlanılamaz.’’ Şeklinde düzenleme yapılmıştır. Görüleceği üzere 5’ inci maddede ihlal edilecek süre ve şekil ile ilgili bir belirleme yapılmamış ancak Kanunda belirlenen genel hükme(9.maddeye) atıf yapılmıştır. Ödemenin süresi ve şekline ilişkin İHLAL halleri ise, bu Kanunun ‘’Ortak Hükümler’’ Başlıklı 9’uncu maddesinde belirtilmiştir.

Bu Kanunun 9’ uncu maddesinin 6’ ncı fıkrasında ‘’Bu Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin ilk ikisinin süresinde ve tam ödenmesi koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi hâlinde ilk taksiti) izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır. İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Bu hüküm her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, artırım nedeniyle tahakkuk eden verginin hiç ödenmemesi veya belirtilen süre veya şekilde ödenmemesi hallerinde artırım hükümlerinden yararlanılamaz. Matrah ve vergi artırımı hükümlerine göre hesaplanan vergilerin, peşin veya altı eşit taksit halinde ödenmesi ile ilgili olarak da 7143 sayılı Kanunun 9’ uncu maddesinin hükümleri uygulanacaktır.

Söz konusu Kanunda yer alan hükümlere göre, mükellefler artırım nedeniyle tahakkuk eden vergileri, 1 Ekim 2018 tarihine (bu tarih dâhil) kadar tamamen ödeyebilecekleri gibi, talep etmeleri hâlinde ilk taksiti Kanunun yayımını izleyen dördüncü ay olan Eylül/2018 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödeyebilirler. Bu durumda taksitler; Eylül/2018, Kasım/2018, Ocak/2019, Mart/2019, Mayıs/2019 ve Temmuz/2019 dur.

Öte yandan ayrı bir parantez olarak şu hususa da değinebiliriz: 9’ uncu maddenin 6’ ncı fıkrasında ‘’matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla’’ ibaresi yer almaktadır. Bu ibarenin hangi maksatla bırakıldığının net olmadığı düşünülmektedir. Bu konuda iki ters durum söz konusu olabilir. Birincisi; bu ibarenin 6736 sayılı Kanundan kalma olabileceği kanaati hasıl olmuştur. Çünkü 6736 sayılı Kanuna ödeme artırım hükümlerinden yararlanabilmek için tahakkuk eden verginin ödenme şartı yoktu. Bu nedenle, yukarıda belirtilen ibare olmadan maddeyi okumak ve uygulamak gerektiği düşünülmektedir. Çünkü bahse konu ‘ibareyi’ dahilen okumak, sanki matrah ve vergi artırımı ile ilgili ödeme ihlali istisna edilmiş gibi algılanmaktadır. İkincisi; 5’ inci maddede taksit sayısı 6 olarak belirtilmiş ancak genel hüküm olarak uygulanan 9’ uncu maddesinde 6 dan fazla taksit seçeneği de olduğundan dolayı bu ibarenin olması gerektiği de düşünülmektedir.

Buna göre, bu Kanunun 5’ inci ve 9’ uncu maddesi birlikte dikkate alındığında, söz konusu Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;

- İlk ikisinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

- Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi,

hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.

Diğer bir anlatımla, matrah ve vergi artırımı ile ilgili hükümlerden yararlanma şartı olan ÖDEME yönünden İHLAL SAYILMAMA halleri aşağıdaki gibidir.

-Defaten ödenmesi (veya peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi hâlinde ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi),

-2018 yılındaki Eylül ve Kasım taksitlerinin süresinde ve tam ödenmesi şartıyla, 2019 yılındaki taksitlerden iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesidir.

Ayrıca taksitler için yapılan ödemelerde her bir taksite yönelik 10 Türk lirasına kadar eksik ödemeler veya taksit tutarının %10’u 10 Türk lirasının altında ise yüzde %10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme ihlal sebebi sayılmayacaktır.

Özetle; artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilerin bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmemesi hâlinde, artırım hükümlerinden yararlanılamaz. Ayrıca bu vergiler, 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunur.

-Tahakkuk Eden Vergilerde Eksik ve Hata Olması

Matrah ve vergi artırıma ilişkin bildirimlerin 7143 sayılı Kanun hükümlerine uygun yapılıp yapılmadığı vergi dairelerince araştırılabilecektir. Doğru beyan edilmeyen veya vergi hataları nedeniyle eksik beyan edilen matrah ve vergi artırımları ile ilgili olarak eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak ve Kanunda açıklandığı şekilde tahsil edilecektir. Yani eksik veya hatalı bildirimin olması, artırım hükümlerinden yararlanmaya engel değildir.

C- Sonuç

7143 sayılı Kanuna göre, matrah ve vergi artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilere ilişkin ilk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi yada bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi halinde artırım hükümlerinden yararlanamaz. Ayrıca ödenmeyen vergiler, 6183 sayılı Kanuna göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam edilecektir.

Diğer bir anlatımla; artırım hükümlerinden yararlanabilmek için 2018 yılındaki taksitler süresinde ve tam ödenmesi şartıyla, 2019 yılındaki taksitlerden en fazla iki taksitin geç veya eksik ödenmesi halinde bu taksitlerin de gecikme zammı ile birlikte, en geç 31/08/2019 tarihine kadar(bu tarih dahil) tahakkuk eden tüm verginin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu tarih ise, Cumartesi günüde denk geldiği için 02/09/2019 tarihine kadar tahakkuk eden tüm verginin ödenmiş olması gerekmektedir.

Öte yandan, artırım bildirimlerinin doğru beyan edilmemesi veya vergi hataları nedeniyle eksik beyan edilmesi artırım hükümlerinden yararlanmaya engel değildir ancak eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacaktır. Arıtım hükümlerinden yararlanabilmek için bu vergilerin de ödenmesi gerektiği tabiidir.

Kaynakça:

-7143 sayılı Kanun, Genel Tebliğleri, İç Genelgeleri

13.06.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.