Zeyneddin Çetin
Vergi Başmüfettişi
cetinzeyni@gmail.com

6736 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılandırmadan Yararlananlara Sağlanan Avantajlar(Peşin Ödeyenlere De %50 Ek İndirim Var!)

1-Giriş:

 

6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun 19/8/2016 tarihli ve 29806 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kanunun uygulanmasına yönelik Tebliğ ise, 23/08/2016 tarihinde Resmi Gazetenin mükerrer sayısında yayımlanmıştır.

Mali yapılandırma ile ilgili olarak anılan Kanunun ana hatları aşağıdaki gibidir:

-Kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması,

-Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakların tahsilatının hızlandırılması,

-İnceleme ve tarhiyat aşamasındaki işlemlere yönelik düzenlemeler,

-Matrah ve vergi artırımına yönelik düzenlemeler,

-İşletme kayıtlarının düzeltilmesi ve

-Bazı varlıkların millî ekonomiye kazandırılmasıdır.

 

Bu Kanundan beklenen en önemli amaç; kamu alacağının hızlı ve ihtilafsız bir şekilde tahsil edilmesini sağlamaktır. Ayrıca her bir alacağın safhası ve niteliği itibariyle yapılandırmaya ilişkin ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.

 

Bu yazımızda; Kamu alacaklarının bu Kanun kapsamında yapılandırılmasında mükelleflere sağlanan avantajlara yer verilecektir.

 

2-Yapılandırılacak Alacaklar İçin Kullanılan Yİ-ÜFE Oranı Hakkında:

 

Yİ-ÜFE aylık değişim oranları; Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarıdır. Söz konusu oranlar; bu Kanunun 1 seri nolu Tebliğin ekinde bulunmaktadır. Yİ-ÜFE oran ve tutarları, tahsil dairelerinde sistem tarafından otomatik olarak hesaplanabilmektedir.

 

3- Fer’i Alacaklar Yerine Yİ-ÜFE Tutarları Hesaplanmaktadır:

 

Bu Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanmaktadır. Bu Kanunun sağladığı avantajın daha iyi anlaşılabilmesi açısından bir iki örnek vermek gerekirse;

 

Örnek:19/08/2016 tarih itibarıyla ödenmeyen 26/6/2015 vadeli bir vergi için gecikme zammı oranı %19,2741, hesaplanan Yİ-ÜFE oranı %3,811 dir.

Örnek:19/08/2016 tarih itibarıyla ödenmeyen 12/10/2015 vadeli bir vergi için gecikme zammı oranı %14,2802, hesaplanan Yİ-ÜFE oranı %1,462 dir.

 

Yukardaki örneklerden de görüldüğü üzere, zamanında ödenmeyen vergi nedeniyle oluşan gecikme zammı oranları yerine bu kanuna göre hesaplanan Yİ-ÜFE oranları arasında ciddi bir fark/avantaj bulunmaktadır. Birinci örnekte mükellefler 100-TL tutarındaki bir borç için, 19,27-TL gecikme zammı ödemeyecek, bunun yerine 3,81-TL ödeyebilecektir.

 

4-Yapılandırılacak Alacaklar Defaten veya Taksitle Ödenebilecektir:

 

Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerine borçlu olanların, 31/10/2016 tarihine (bu tarih dâhil) kadar borçlu bulundukları tahsil dairelerine başvurmaları gerekmektedir. Madde kapsamında yapılandırılan borçların ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ya da ikişer aylık dönemler hâlinde 6, 9, 12 ve 18 eşit taksitte ödenmesi mümkün olup ilk taksit ödeme süresi 30/11/2016 tarihi mesai saati bitiminde sona ermektedir.(Bazı kurum ve kuruluşlar için farklı taksit sayısı ve katsayı uygulaması vardır. Yine İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler nedeniyle başvuruda bulunan mükellefler, sadece defaten veya 6 eşit taksitte ödemede bulunabilecektir. Bu hususlar ayrı bir makalenin konusu olduğu için burada değinilmemiştir.)

 

Kanun hükümlerine göre yapılandırılan alacak tutarının peşin veya taksitle ödenmesi imkânı getirilmiş ve ödeme süresine bağlı olarak katsayı uygulaması öngörülmüştür. Söz konusu ödemenin defaten yapılmasında veya yapılandırılan alacak tutarının ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi hâlinde, bu tutara 19/08/2016 tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz, gecikme zammı, gecikme cezası gibi fer’i amme alacağı ya da katsayı uygulanmayacaktır.

 

Borçluların taksitle ödeme seçeneğini tercih etmeleri halinde uygulanacak katsayılar şöyledir.

 

Taksitler	Katsayı
6 eşit taksit için	1,045
9 eşit taksit için	1,083
12 eşit taksit için	1,105
18 eşit taksit için	1,150

 

Borçlu tarafından taksit sayısına ilişkin bir tercihte bulunulmaması hâlinde, idarece Kanunda öngörülen en uzun taksit sayısı olan 18 taksite ilişkin ödeme planı verilecektir.

 

Taksitle yapılacak ödemeler için Kanunun öngördüğü ilgili katsayı, yapılandırılan alacak tutarı ile çarpılacak ve bulunacak tutar borçlu tarafından seçilen taksit sayısına bölünerek ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı bulunacaktır.

 

Bu Kanunla borçlulara seçtikleri taksit süresinden daha kısa sürede ödeme yapma imkânı verilmekte ve daha kısa sürede yapılan ödemelerde madde hükmüne göre hesaplanan katsayının düzeltilmesi öngörülmektedir.

 

Bu Kanun kapsamında ödenecek tutarlar, vergi dairelerine veya anlaşmalı bankalara ödenebileceği gibi, anlaşmalı bankaların banka kartı ve kredi kartı kullanılmak suretiyle de ödenebilecektir.

 

5-Yapılandırılacak Alacaklar Defaten veya İlk Taksit Ödeme Süresinde Ödenirse Sağlanan Avantajlar(Yİ-ÜFE tutara %50 Ek İndirim Var):

 

İlk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi hâlinde, fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarı üzerinden ayrıca %50 indirim yapılacaktır.

 

Örnek: Kesinleşmiş bir borcu için vergi dairesine başvuruda bulunan mükellef, peşin ödeme seçeneğini tercih etmiştir. 

Vergi dairesi, Kanun kapsamında yapılandırılan alacak aslı tutarını 20.000,00 TL, fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarı 6.200,00 TL olmak üzere toplam 26.200,00 TL olarak hesaplamıştır.

Mükellef, yapılandırılan borç tutarını peşin ödemeyi tercih ettiğinden, ayrıca bir katsayı hesaplanmamıştır.

Mükellef tarafından ilk taksit ödeme süresi içerisinde yapılandırılan borcun ödenmesi nedeniyle fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutardan %50 indirim yapılacaktır. Bu durumda, mükellef Yİ-ÜFE tutarı olarak [6.200,00 - (6.200,00 x %50)=]3.100,00 TL, toplamda 23.100,00 TL ödeme yapmak suretiyle Kanun hükümlerinden yararlanacaktır.

 

Ancak, yapılandırılan borcun mükellef tarafından Kasım/2016 ayının sonuna kadar ödenmeyip, hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte Aralık/2016 ayı içerisinde ödenmesi durumunda 6.200,00 TL Yİ-ÜFE tutarının tamamının ödenmesi gerekmektedir.

 

6-Kesinleşmiş Alacakların Yapılandırılmasında Sağlanan Avantajlar(Bir Örnek):

 

Kanunun yayımlandığı 19/8/2016 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş olan ya da henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan vergiler/alacaklar girmektedir.

 

Madde kapsamında ödenecek alacak tutarının tespiti için vergi/alacak asıllarına;

- vade tarihinden, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,

- daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması hâlinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,

Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanacaktır.

 

Kısacası;

Ödenecek tutar: ALACAK/VERGİ ASLI ve Yİ-ÜFE TUTARI dır. Ayrıca vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarının (I. ve II. derece usulsüzlük cezaları ile özel usulsüzlük cezaları) %50’sidir.

Tahsilinden vazgeçilecek tutar: Alacak/vergi aslına ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi aslına bağlı vergi/alacak cezaları ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamıdır. Ayrıca vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarının kalan %50’sidir.

 

Örnek:2011 vergilendirme dönemine ilişkin olarak 25/3/2012 tarihine kadar elektronik ortamda verilmesi gereken yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmemiştir. Yapılan inceleme sonucunda, 2011 dönemi için 33.000,00 TL gelir vergisi tarh edilmesi ve bir kat vergi ziyaı cezası ile 1.070,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Vergi/ceza ihbarnamesi 13/3/2013 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir. İnceleme sonucu yapılan bu tarhiyat 12/4/2013tarihinde tahakkuk etmiş ve 19/08/2016 tarihe kadar herhangi bir ödemede bulunulmamıştır. Bu tarhiyata göre tahakkuk eden vergi, vergi ziyaı cezası, özel usulsüzlük cezası, gecikme faizi ve gecikme zamları şu şekildedir.

 

Gelir Vergisi	:	33.000,00 TL
Vergi Ziyaı Cezası	:	33.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası	:	1.070,00 TL
Gecikme Faizi	:	4.620,00 TL
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	18.110,47 TL
Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı	:	18.110,47 TL
TOPLAM		107.910,94 TL

 

Bu maddeden yararlanmak üzere başvuruda bulunulması hâlinde, ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarları aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Ödenecek Tutar
Gelir Vergisi	:	33.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası (1.070 x %50=)	:	535,00 TL
Yİ-ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine)*	:	699,60 TL
Yİ-ÜFE Tutarı (Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı Yerine)*	:	7.283,76 TL
TOPLAM	:	41.518,36 TL
Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar
Vergi Ziyaı Cezası	:	33.000,00 TL
Özel Usulsüzlük Cezası (1.070 x %50=)	:	535,00 TL
Gecikme Faizi	:	4.620,00 TL
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	18.110,47 TL
Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı	:	18.110,47 TL
TOPLAM	:	74.375,94 TL

 

*Mükellef tarafından ilk taksit ödeme süresi içerisinde yapılandırılan borcun ödenmesi halinde hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından AYRICA %50 indirim yapılacaktır.

 

7-Kesinleşmemiş Alacakların Yapılandırılmasında Sağlanan Avantajlar(Bir Örnek):

 

Kanunun yayımlandığı 19/8/2016 tarihi itibarıyla;

a)  İkmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyatın bulunması ve tarhiyata karşı;

- Vergi mahkemeleri nezdinde dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış bulunması,

- İlgisine göre itiraz/istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olması,

b) Kanun kapsamına giren idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararlarına karşı dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olması ya da ilk derece yargı merciinin verdiği karara karşı kanun yoluna başvurma süresi geçmemiş veya başvurulmuş olması,

gerekmektedir.

 

Ayrıca 31/10/2016 tarihine (bu tarih dâhil) kadar bağlı bulunulan tahsil dairesine yazılı olarak başvuruda bulunulması ve başvuru dilekçesinde dava açılmayacağı, açılmış davalardan vazgeçileceği yönünde iradenin belirtilmesi şarttır.

 

Madde hükmüne göre, vergi aslının %50’si ile bu tutara; Kanunda belirlenen tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak hesaplanması gereken gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanacak Yİ-ÜFE tutarının, ödenmesi, dava açılmaması ve açılan davalardan vazgeçilmesi şartıyla vergilerin %50’sinin, gecikme faizi, gecikme zammı ile vergi aslına bağlı vergi cezaları ve bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

 

Kısacası;

Ödenecek tutar: VERGİ ASLININ %50si ve Yİ-ÜFE TUTARI dır.

Tahsilinden vazgeçilecek tutar: vergi aslının yarısı, vergi aslına ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi aslına bağlı vergi/alacak cezaları ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamıdır.

(Dava aşamalarına göre %50 oranı değişmektedir. Burada ilk derece mahkeme aşamasındaki durum içindir.)

 

Örnek: Mükellefin defter ve belgelerinin Nisan/2013 vergilendirme dönemi katma değer vergisi yönünden incelenmesi sonucunda, mükellef adına 150.000,00 TL katma değer vergisi tarh edilmesi ve bir kat vergi ziyaı cezası kesilmesi gerektiği tespit edilmiştir.

Bu tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi, 21/6/2015 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiş, yapılan tarhiyata süresinde vergi mahkemesi nezdinde dava açılmış ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla mahkemece bir karar verilmemiştir.

 

Mükellef yapılandırma için başvuruda bulunup ödemesi halinde ödenecek ve tahsilinden vazgeçilecek alacaklar aşağıdaki gibi olacaktır.

 

Ödenecek Tutar
Katma Değer Vergisi	:	75.000,00 TL
Yİ-ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine)*	:	13.627,50 TL
Yİ-ÜFE Tutarı (Gecikme Zammı Yerine)*	:	2.937,00 TL
TOPLAM	:	91.564,50 TL
Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar
Katma Değer Vergisi	:	75.000,00 TL
Gecikme Faizi	:	52.500,00 TL
Vergi Ziyaı Cezası	:	150.000,00 TL
Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı	:	25.061,40 TL
Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı	:	25.061,40 TL
TOPLAM	:	327.622,80 TL

 

*Mükellef tarafından ilk taksit ödeme süresi içerisinde yapılandırılan borcun ödenmesi halinde hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından AYRICA %50 indirim yapılacaktır.

 

8-Kredi Kartı ile Ödeme İmkanı Bulunmaktadır:

 

Bu Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarının kredi kartı kullanılmak suretiyle de ödenmesine imkân vermektedir. Madde hükmüne göre kredi kartı kullanılarak ödeme yapılabilmesi için aracılık yapan bankalarla anlaşma yapılması gerekmektedir.

 

Ödenecek alacakların tahsilatı amacıyla ödemeye aracılık yapacak bankalarla gerekli anlaşma sağlanmış olup kredi kartı kullanılmak suretiyle yapılacak ödemeler Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi (www.gib.gov.tr) üzerinden yapılabilecektir. Ancak, bankaların uygulama geliştirmeleri hâlinde, internet siteleri veya şubeleri üzerinden de kredi kartıyla tahsilat işlemleri yapılması mümkündür.

 

Kredi kartı ile yapılacak ödemeler, tüm taksitlerin veya bir ya da birden fazla taksitin defaten ödenmesi ya da bir veya birden fazla taksitin ilgili taksit aylarına yansıtılmak suretiyle ödenmesi şeklinde yapılabilecektir.

 

9-Yapılandırmadan Yararlanmanın Esas ve Özellikli Şartları:

 

Yapılandırılan alacakların Kanunda belirtilen şekilde ve sürede ödenme şartı bulunmaktadır. İstisnai/farklı düzenlemeler bulunmakla birlikte esas olarak bu Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerden;

- İlk ikisinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

- Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

- Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.

 

Taksitler için yapılan ödemelerde her bir taksite yönelik 5 Türk lirasına kadar eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmamıştır. Bununla birlikte, taksit tutarının %10’u 5 Türk lirasının altında ise yüzde %10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme ihlal sebebi sayılmayacaktır. Ancak, bu tutarları aşan eksik ödemelerin ihlal sebebi olarak değerlendirileceği tabiidir.

 

 Ayrıca Kesinleşmiş ve Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakları yapılandırılanlar için yukarıdaki şartlara ilave şartlar da bulunmaktadır. Şöyle ki;

 

- Taksit Ödeme Süresince Mükelleflerin Beyanı Üzerine Tahakkuk Edecek Vergilerin Zamanında Ödenmesi Gerekir

 

Bu kanun hükmünden yararlanmak üzere yıllık gelir veya kurumlar vergileri, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için başvuruda bulunan mükelleflerin maddede öngörülen diğer şartların yanı sıra; maddede belirtilen vergi türlerinden, taksit ödeme süresince beyan üzerine ilk taksit ödeme süresinin başlangıç tarihinden mükellef tarafından seçilen son taksit ödeme süresinin sonuna kadar, erken ödeme hâlinde borcun tamamen ödendiği tarihe kadar, tahakkuk edenleri vadesinde ödemeleri şarttır.

 

Taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenmesi şartı, bir takvim yılında her bir vergi türü için en fazla iki defa ihlal edilebilecektir. Böyle bir durumda borçlular Kanun hükümlerinden yararlanma haklarını kaybetmeyecektir. Ancak, bir vergi türünün bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde mükellefler üçüncü ihlale konu verginin vadesinin rastladığı ayın sonuna kadar (bu tarih dâhil) ödedikleri taksitler için Kanun hükmünden yararlanacak bu tarihten sonra ise Kanun kapsamında ödeme haklarını kaybedeceklerdir.

 

-Taksit Tutarının %10’unu Aşmamak Şartıyla 5 Türk Lirasına (Bu Tutar Dâhil) Kadar Yapılmış Eksik Ödemeler

 

Kanun kapsamında ödenecek taksitler ile taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden ve Kanunun belirtilen vergilerin (her bir vergi türü itibarıyla) vadesinde yapılan ödemelerinde 5,00 TL’ye kadar eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmayacaktır. Bununla birlikte, tahakkuk eden alacağın %10’u 5,00 TL’nin altında ise yüzde %10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme hali ihlal sebebi sayılmamıştır.

 

-Dava Açılmaması, Açılmış Davalardan Vazgeçilmesi Gerekir.

 

Bu Kanundan yararlanmak isteyen borçluların, belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekmektedir.

 

10- Sonuç:

  

Yürürlüğe giren 6736 sayılı Kanun kapsamındaki kesinleşmiş ve kesinleşmemiş alacaklar ile inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemlere ilişkin alacakların yapılandırılmasında, alacağın bulunduğu safha ve niteliğine göre mükelleflere önemli avantajlar sağlanmaktadır. Mükelleflere defaten veya taksitle ödeme imkanı tanınmakta ve kredi kartı ile ödeme yapılabilmektedir. Ayrıca ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi hâlinde, fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarı üzerinden ayrıca %50 indirim yapılmaktadır. Ancak yapılandırılan alacağın bu Kanunda belirtilen şekil ve şartta ödenmemesi halinde tahsilinden vazgeçilen alacakların ihlal nedeniyle tekrar mükellefin borç hanesine işleneceği bilinmelidir.

 

Zeyneddin ÇETİN

Vergi Müfettişi

 

Kaynakça:

 

-6736 sayılı Kanun ve 1 seri nolu Genel Tebliği

09.09.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.