Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir
zekeriyaaslan@finansalymm.com

Firmalar, Deprem Bölgesindeki Alacaklarını Nasıl Zarar Yazabilir?

A- Firmalar, Deprem Bölgesindeki Alacaklarını Nasıl Zarar Yazabilir?

213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 323.Maddesi uyarınca kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve kayıtlı değerleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.

Deprem bölgesindeki firmaların ortakları depremde hayatlarını kaybetmiş, mal varlıklarını kaybetmiş olabilir.

Bu durumda, deprem bölgesindeki firmalardan alacaklı olan firmalarca, aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde bu alacakların, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 323.Maddesi uyarınca “Değersiz Alacak” olarak muhasebeleştirilerek zarar yazılması mümkün bulunmaktadır. 

1-Koşullar:

Alacak Türleri	Aranılan Koşullar
Değersiz Alacaklar (V.U.K 322)	1-Alacak İş ve İşletme İle İlgili Olmalıdır
	2-Alacak Ticari Faaliyet Sonucu Doğmuş Olmalıdır
	3-Kazai Bir Hüküm (Mahkeme Kararı) veya Kanaat Verici Bir Vesika Bulunmalıdır
	4-Alacağın Tahsiline İmkan Kalmamış Olmalıdır
	5-Alacak Hatır Senedine Dayanmamalıdır
	6-Alacak, Kefaletten Doğmamalıdır
	7-Alacak Aciz Vesikasına Bağlanmamış Olmalıdır
	8- İşletme veya Bilanço Usulüne Göre Defter Tutulmuş Olmalıdır
	9-Mahkeme Huzurunda Alacaktan Vazgeçildiğine İlişkin Olarak Düzenlenmiş Belgeler,
	10-Borçlunun Ticaret Mahkemesince Verilen İflas Kararı

2-Kanaat Verici Belgeler:

Kanaat Verici Belgeler

1-Borçlu Firmanın Ortağının Depremde Vefat Ettiğine Dair Rapor

2-Borçlu Firmanın Depremde Malvarlığının Yok Olduğuna Dair AFAD Raporu

3- Alacaktan Açıkça Vazgeçildiğini Gösteren Bir Belge

4-Alacağın Tahsil İmkansızlığını Gösteren Bir Delil

5 Alacaktan Vazgeçildiğini Gösteren ve İnandırıcı Olan Anlaşmalar

6-Alacaktan Vazgeçildiğini Gösteren ve Noterde Düzenlenmiş Olan Anlaşmalar

7-Mektup, Muhasebe Evrakı ve Yazılı Her Türlü Belge (Noterden Gönderilen Yazı)

8-Alacaktan Vazgeçildiğine Dair Konkordato Anlaşması, 9-Borçlu Firmanın Deprem Nedeniyle Adresinde Bulunamaması ve Binanın Yok Olması ve Firmaya Ulaşılamaması

B-Deprem Nedeniyle Değersiz Hale Gelen Alacakların KDV’si Nasıl İndirim Konusu Yapılır?

KDV Kanununun 29/4 Maddesi uyarınca VUK’nun 322.Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilir

Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin, indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.

Yine, KDV Kanununun 30/e Maddesi uyarınca Vergi Usul Kanununun 322.Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen KDV, indirim konusu yapılamayacağından, bu KDV’nin indirimden çıkarılması şarttır.

C- Deprem Nedeniyle Değersiz Hale Gelen Alacaklar, Nasıl Muhasebeleştirilir?

Alacak Türleri	Vergi Muhasebesi
Değersiz Alacaklar (V.U.K 322)	1-Mukayyet (Muhasebe Defterlerindeki) Değerleri İle “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Geçirilerek Yok Edilir
	2-Değersiz Alacaklar KDV Hariç “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılır.
	3-Değersiz Alacaklar, “101-Alınan Çekler” veya “121-Alacak Senetleri” Hesapları Borçlandırılarak, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir.
	4-KDV, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılamaz.
	5-Değersiz Alacağın, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Yazıldığı Dönemde KDV İndirim Konusu Yapılabilir (Önceden 391’e Kaydedilen KDV 191’e Alınabilir)
	6-Şüpheli Alacak Olarak Karşılık Giderine Dahil Edilen KDV, Alacağın Değersiz Hale Gelmesi Halinde “191-İndirilecek KDV” Hesabı Borçlandırılarak ve  “679-Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar” Hesabı Alakalandırılarak Muhasebeleştirilir

 Örnek-:

Değersiz Alacakla İlgili Bilgiler	Açıklama
Alacaklaı Firma	(Ç) Mobilya A.Ş.(İnegöl)
Borçlu Firma	(Y) Mobilya  A.Ş.(Hatay)
Satış Faturası Tarihi	15.01.2023
Satılan Mobilya Tutarı (KDV Hariç) (TL)	20.000.000
Hesaplanan KDV	1.600.000
Alınan Çek Bedeli	21.600.000
Çekin Vadesi	10.02.2023
Alacaktan Vazgeçildiğine Dair Kanaat Verici Vesika	Mahkeme Kararı
Mahkeme Karar Tarihi	30.06.2023

 

Borçlu Hesaplar	Alacaklı Hesaplar	Borç Tutarı (TL)	Alacak Tutarı (TL)
689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR		20.000.000
191-İNDİRİLECEK KDV		1.600.000
	101-ALINAN ÇEKLER		21.600.000
Değersiz Alacak Kaydı

 Kaynak:                                                                                

Yasal Dayanak	Madde, Bölüm veya Sayı
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu	Madde 322
3065 Sayılı KDV Kanunu	29/4 ve 30/e
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Değersiz Alacaklar)	04.09.2013 - 1435
Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Şüpheli Alacaklar)	15.05.2018 - 64872
Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Vazgeçilen Alacaklar)	24.04.2017 - 15708

 

 

07.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.