Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir
zekeriyaaslan@finansalymm.com

Belediye İle Yapılan Fabrika Binası - Arsa Takası Nasıl Vergilendirilir ve Muhasebeleştirilir?

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığına verilen 20.05.2021 tarihli özelge talep formu ve eklerinde; şirketin aktifinde kayıtlı bulunan fabrika binasının kısmi olarak yeşil alan ilan edilmesi nedeniyle bölgede yapılan imar uygulamasına istinaden şirkete sıfır bedel ile yeni bir arsa verildiği belirtilerek;

A-Karşılığında bedelsiz arsa alınan fabrika binası yeri ile ilgili olarak şirket tarafından nasıl bir işlem yapılacağı, fabrika binası teslimi için Kurumlar Vergisi ve KDV istisnasının uygulanıp uygulanmayacağı, sözü edilen işlemin Kurumlar Vergisi ve KDV’ye tabi olup olmadığı,

B- Bedelsiz olarak şirketçe alınan arsanın kayıtlara ne şekilde alınacağı,

Konularında görüş talep edilmiştir.

213 Sayılı Vergi Usul kanununun;

1- 262 nci maddesinde, "Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.",

2- 267 nci maddesinde, "Emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan, veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.

Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki esaslara göre tayin olunur:

Birinci sıra: (Ortalama fiyat esası) ...

İkinci sıra: (Maliyet bedeli esası) ...

Üçüncü sıra: (Takdir esası) ..."

3- 269 uncu maddesinde, "İktisadi işletmelere dahil bilumum gayrimenkuller maliyet bedelleri ile değerlenir.

4- 270 inci maddesinde, "Gayrimenkullerde, maliyet bedeline, satın alma bedelinden başka, aşağıda yazılı giderler girer:

a- Makina ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri;

b- Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedelini ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.",

5- 328 inci maddesinde, "Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilir. İşletme hesabı esasında defter tutan mükelleflerle serbest meslek kazanç defteri tutan mükellefler bu farkı defterlerinde hasılat veya gider kaydederler.

Amortisman ayrılmış olanların değeri ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan meblağdır.

Devir ve trampa satış hükmündedir." hükümleri yer almaktadır.

Buna göre;

A-

1-İmar uygulamaları nedeniyle şirket tarafından Belediye'ye devredilen fabrika binasının teslim itibaren 7 gün içinde, şirket tarafından belediye adına emsal bedel üzerinden fatura düzenlenmelidir.

2-Kurumlar Vergisi Kanununun 5-(1)/e bendi ve 1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin  5.6.2.4.1. Bölümü uyarınca İstisna uygulanabilmesi için taşınmazların satılması ve bu işlemden bir kazanç elde edilerek, satan kurumun mali yapısında bir iyileşmenin olması gerekmektedir. Bu nedenle, söz konusu aktif kalemlerin para karşılığı olmaksızın devir ve temliki, trampası gibi işlemler istisna kapsamına girmemektedir.

Bu nedenle, Belediye'ye devredilen fabrika binasının, emsal bedeli ile net aktif değeri (deftere kayıtlı değerinden, ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan değer) arasındaki fark tutar ilgili dönem kurum kazancınıza dahil edilmesi gerekir.

3-KDV Kanununun 17/4-r maddesi uyarınca kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler KDV den istisnadır. Fabrika binasının arsa karşılığı Belediyeye devir işlemi bir satış olmadığından, bu işleme KDV uygulanması şarttır.

B-Söz konusu fabrika binasının devri karşılığında adı geçen Belediye tarafından şirkete yapılan yeni arsa teslimi/devri için, şirket tarafından emsal bedel üzerinden Belediye adına gider pusulası düzenlenmeli, arsanın kayıtlara intikalinde söz konusu tutar satın alma bedeli olarak dikkate alınmalıdır.

Örnek:

(T) Halı A.Ş.’nin bazı hesapları şöyledir:

Hesaplar	Tutarlar (TL)
252-Fabrika Biansı	10.000.000
257-Birikmiş Amortisman	1.000.000
Fabrika Binasının Emsal Bedeli	24.000.000
Belediyeden Alınan Arsanın Emsal Bedeli	24.000.000

Muhasebe Kayıtları:

Borçlu Hesaplar	Alacaklı Hesaplar	Borç Tutarı (TL)	Alacak Tutarı (TL)
120-ALICILAR		28.320.000
257-BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR		1.000.000
	252-BİNALAR		10.000.000
	391-HESAPLANAN KDV		4.320.000
	679-DİĞER OLAĞANDIŞI KARLAR		15.000.000
Fabrika Biansının Belediyeyey Devri

  

Borçlu Hesaplar	Alacaklı Hesaplar	Borç Tutarı (TL)	Alacak Tutarı (TL)
250-ARSALAR		24.000.000
	320-SATICILAR		24.000.000
Belediyeden Arsa Alışı

 

Borçlu Hesaplar	Alacaklı Hesaplar	Borç Tutarı (TL)	Alacak Tutarı (TL)
320-SATICILAR		24.000.000
102-BANKALAR		4.320.000
	120-ALICILAR		28.320.000
Cari Hesapların Kapatıllması

Kaynak:

Özelgenin Tarihi ve Numarası	Özelgeyi Veren
20.05.2021 -  11395140-105[VUK-1-21173]-402303	İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı

 

 

28.09.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.