Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir
zekeriyaaslan@finansalymm.com

İhracatla İlgili Kur Farkları Ne Zaman ve Nasıl Hesaplanır, Nasıl Muhasebeleştirilir?

A- İhracat Hasılatı (601-YURT DIŞI SATIŞLAR), Hangi Tarihteki Döviz Kuru Esas Alınarak Hesaplanır?

Katma Değer Vergisi Kanununun 12/1 inci maddesi uyarınca ihracat tesliminin gerçekleştiği tarih, malın Türkiye'de Cumhuriyeti Gümrük Hattından çıkarak bir dış ülkeye ulaştığı tarihtir. Bu tarihe “İntaç Tarihi” denir.

Yine, 1 Nolu KDV Genel Uygulama Tebliği’nin “II-A-1.1.1.” bölümüne göre; “ Mal ihracına ilişkin istisna, ihracatın gerçekleştiği tarih olan gümrük beyannamesinin “kapanma tarihini içine alan vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesi ile beyan edilir. İhracat işlemleri iç gümrüklerde yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin sınır gümrüklerince kapatıldığı tarih, ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir.

Bu nedenle, ihracat işlemlerinde malın gümrük bölgesinden çıktığı tarih itibariyle satış gerçekleştiğinden gelirin de bu tarih itibariyle tahakkuk ettiğinin kabul edilmesi gerekir. Bu bakımdan, ihracat işlemlerinde faturanın önce düzenlenmiş olmasının kurumlar vergisi açısından gelirin elde edildiği döneme etkisi bulunmamaktadır. Bu durumda, şirketin sözü edilen ihracatından doğan gelirinin (601-YURTDIŞI SATIŞLARIN) hesaplanmasında, malın gümrük bölgesinden çıktığı tarihin (intaç tarihinin) esas alınması ve ihracat tutarının (601-YURTDIŞI SATIŞLARIN) hesaplanmasında intaç tarihinden önceki günün Merkez Bankası kapanış alış kurunun dikkate alınması gerekir.

Örnek-1:

İntaç Tarihleri	Döviz Kuru İçin Esas Alınacak  Tarih	Merkez Banaksı Kapanış Kuru Geçerlilik Süresi
20.09.2020	20.09.2020	19.09.2020 Saat 15 - 20.09.2020 Saat 15
15.12.2020	15.12.2020	14.12.2020 Saat 15 - 15.12.2020 Saat 15

Örnek-2:

601-YURTDIŞI SATIŞLARIN hesaplanmasında doğru ve yanlış olan bazı uygulamalar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

İhracatçı Firma	Fatura Tarihi	İntaç Tarihi	İhracat Geliri İçin Esas Alınan Kur	Beyan Dönemi	Uygulama
(A) Halı A.Ş.	30.09.2020	15.10.2020	15.10.2020	Ekim-2020	Doğru
(B) Yağ A.Ş.	30.09.2020	15.10.2020	14.10.2020	Ekim-2020	Yanlış
(C) Mobilya A.Ş.	30.09.2020	15.10.2020	30.09.2020	Eylül-2020	Yanlış
(D) Çelik A.Ş.	24.12.2020	05.01.2021	24.12.2020	Aralık-2020	Yanlış
( E ) İplik A.Ş.	24.12.2020	05.01.2021	05.01.2021	Ocak-2021	Doğru

B- İhracat Teslimleri İle İlgili Kur Farkları Ne Zaman ve Nasıl Hesaplanır?

1-İhracat bedeli, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki(intaç tarihinden bir gün önceki) cari kur üzerinden Türk parasına çevrilir,

2-Tahsil tarihinde, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih(intaç tarihi) ile ihracat bedelinin tahsil tarihi arasındaki dönem için kur farkları hesaplanır.

3- İhracatın gerçekleştiği intaç tarihi ile ihracat bedelinin tahsil edilen kısmı aynı Geçici Vergi Dönemi içinde ise, tahsil edilen kısım için tahsil tarihinde; tahsil edilmeyen kısmı için ise Geçici Vergi döneminin sonunda kur farkı hesaplanır.

C- İhracat Teslimleri İle İlgili Kur Farkları Nasıl Muhasebeleştirilir?

1- Aynı Hesap Dönemi İçindeki Kur Farkları Nasıl Muhasebeleştirilir?

I Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca ihracatla ilgili hesap dönemi içinde ortaya çıkan kur farkı gelirleri "601- YURT DIŞI SATIŞLAR" hesabına aktarılır.

Yine, ihracatla ilgili hesap dönemi içinde ortaya çıkan kur farkı giderleri ise, yurtdışı satışlarını azaltan bir işlem olduğu için  “612 DİĞER İNDİRİMLER” hesabında izlenir.

2- Takip Edilen Hesap Dönemlerinde Ortaya Çıkan Kur Farkları Nasıl Muhasebeleştirilir?

I Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca ihracatla ilgili hesap döneminden sonra ortaya çıkan kur farkı gelirleri “646. KAMBİYO KARLARI”  hesabına kaydedilir.

Yine, aynı Tebliğ uyarınca ihracatla ilgili hesap döneminden sonra ortaya çıkan kur farkı giderleri “656. KAMBİYO ZARARLARI”  hesabında izlenir.

Örnek-3:

Malın Cinsi	Fatura Tarihi	Tutarı ($)	İntaç Tarihi	28.01.2020 Dolar Kuru
Halı	03.12.2019	1.000.000	29.01.2020	5,933

 

İhracat Bedeli Tahsil Tarihleri	Tahsilat Tutarı ($)	Dolar Kuru
03.03.2020	100.000	6,219
03.06.2020	400.000	6,781
03.09.2020	200.000	7,356
03.12.2020	200.000	7,808
03.02.2021	100.000	7,500
TOPLAM	1.000.000

 

Geçici Vergi Döviz Kurları	Dolar Kuru
31.03.2020	6,569
30.06.2020	6,843
30.09.2020	7,752
31.12.2020	7,860

Kur Farkı Hesaplamaları:

1-Tahsilat Tarihlerine Göre Kur Farkı Geliri Hesaplamaları:

Tahsilat Tarihi	Tutarı ($)	29.01.2020 Dolar Kuru	Tahsil Tarihi Dolar Kuru	Kur Farkı Geliri
03.03.2020	100.000	5,950	6,219	26.900,000
03.06.2020	400.000	5,950	6,781	332.400,000
03.09.2020	200.000	5,950	7,356	281.200,000
03.12.2020	200.000	5,950	7,808	371.600,000

2-Geçici Vergi Dönemlerine Göre Kur Farkı Geliri Hesaplamaları:

Geçici Vergi Dönemi Değerleme	Tutarı ($)	29.01.2020 Dolar Kuru	Tahsil Tarihi Dolar Kuru	Kur Farkı Geliri
31.03.2020	900.000	5,950	6,569	557.100,000
30.06.2020	500.000	5,950	6,843	446.500,000
30.09.2020	300.000	5,950	7,752	540.600,000
31.12.2020	100.000	5,950	7,860	191.000,000

3- Tahsilat Tarihlerine Göre Kur Farkı Gideri Hesaplamaları:

Tahsilat Tarihi	Tutarı ($)	31.12.2020 Dolar Kuru	Tahsil Tarihi Dolar Kuru	Kur Farkı Gideri
03.02.2021	100.000	7,860	7,500	-36.000,000

4-Yevmiye Kayıtları:

a- Tahsilat Tarihlerindeki Kur Farkı Geliri ve Giderlerinin Muhasebeleştirilmesi:

 

 

 

 

 

Borçlu Hesaplar	Alacaklı Hesaplar	Borç Tutarı (TL)	Alacak Tutarı (TL)
656-KAMBİYO ZARARLARI		36.000
	120-ALICILAR		36.000
03.02.2021

b- Geçici Vergi Dönemlerine İlişkin Kur Farkı Gelirlerinin Muhasebeleştirilmesi:

 

 

 

Kaynakça

Resmi Gazete Tarihi	Yasal Dayanak
26.12.1992-21447	I Sıra Numaralı Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği
	KDV Kanunu Madde 12
	KDV Genel Uygulama Tebliği II-A/1.1.1

14.12.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.