Zekeriya Aslan
Yeminli Mali Müşavir
zekeriyaaslan@finansalymm.com

Ortağın Şirkete Borç Para Vermesi, Hangi Hallerde Kayıtdışı Satış Kabul Edilir?

Olay    :

1-Şirketin kısa veya uzun vadeli ortaya çıkan nakit ihtiyacı için gerçek kişi ortağının şahsi paralarından döviz veya TL cinsinden yıl içinde bir defa veya devamlı borç para alınmaktadır,

2- Şirketin aldığı bu borçlar karşılığında gerçek kişi ortağına herhangi bir faiz, komisyon ve benzeri adlar altında hiçbir bedel ödenmemektedir,

3-Döviz olarak aldığı borçlar nedeniyle şirketin bünyesinde gerek değerleme gerekse ödeme sırasında lehte oluşan kur farkları gelir, aleyhte oluşan kur farkları gider olarak kaydedilmektedir.

Sorular:

1-Ortağın şirkete borç para vermesi, hangi hallerde kayıtdışı satış kabul edilir?

2- Şirket ortağından alınan ve kullanılan borç para, hangi durumlarda örtülü sermaye sayılır?

3-Şirket tarafından ortaktan alınmış borcun, örtülü sermaye olarak değerlendirilmesi halinde bu borçlarla ilgili olarak örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler, Kurumlar Vergisi Kanunu yönünden gider olarak yazılabilir mi?

4-Örtülü sermaye kabul edilen ve ortaklar tarafından sağlanan borçlanmalarda oluşacak kur farkı gelirlerinin de söz konusu borcun örtülü sermaye olarak kabul edilmesinin bir sonucu olarak, vergiye tabi kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınır mı?

5-Şirkete ortaklarca kullandırılan borçların örtülü sermaye olarak değerlendirilmesi durumunda örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler hangi dönemde dağıtılmış kâr payı olarak değerlendirilir.

6- Ortağın şirkete borç para vermesinin, örtülü sermaye sayılması halinde vergi idaresince hangi işlemler yapılır?

7- Ortağın şirkete borç para vermesi hangi durumlarda tehlikeli sayılmaz(Örtülü Sermaye Sayılmaz) ?

Şeklindedir. Sözü edilen sorulara ilişkin açıklamalar Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığının 08.10.2018  Gün ve 57752 Sayılı özelgesinde yapılmış olup, özetle şöyledir:                       

Yasal Açıklamalar:

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Örtülü sermaye” başlıklı 12’nci maddesi uyarınca Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin 3 katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.

Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde; “İlişkili kişiler arasındaki mal veya hizmet alım ya da satım işlemlerinde uygulanan fiyat veya bedelin piyasa fiyatını yansıtmaması durumunda, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerde uygulanan bu fiyat veya bedelin emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edildiği kabul edilecektir…” açıklamalarına yer verilmiştir.

Cevaplar:

1-Şirket ortağının, şirketin kayıt dışı işlemlerinden elde etmiş olduğu kazancı şirkete borç olarak vermesi ve bu tutarın vergi idaresince tespit edilmesi halinde,  verilen borç tutarı şirketin kazancı olarak değerlendirilir ve cezalı vergi tarhiyatına konu edilir. Şirket ortağının, şirketin kayıt dışı işlemlerinden elde etmiş olduğu kazancı şirkete borç olarak vermesi, Maliye Bakanlığınca aşağıdaki tekniklerle tespit edilebilir:

a-Ortak adına havale işlemlerinin yoğun olması,

 

İşlemler	Tutar (TL)
Şirket Ortağının Şirkete Verdiği Borç Tutarı (2018)	1.000.000
Şirket Ortağı Adına Bankaya Gelen Havale Tutarı	1.000.000
Şirketin Net Satışları (2018)	10.000.000
Kayıt Dışı Satış Tutarı  = Kurumlar Vergisi Matrah Farkı	1.000.000

b-Finans ihtiyacı olmadığı halde şirket ortağından borç alınması(şirketin banka hesaplarında yüksek tutarda nakit var, bu nakit şirketin kısa vadeli borçlarının çok üstündedir )

İşlemler	Tutar (TL)
Şirket Ortağının Şirkete Verdiği Borç Tutarı (2018)	1.000.000
Şirketin Banka Hesabınfdaki Nakit Tutarı (2018)	3.000.000
Şirketin Kısa Vadeli Borçlar Tutarı (2018)	500.000
Kayıt Dışı Satış Tutarı  = Kurumlar Vergisi Matrah Farkı	1.000.000

 

İşlemler	Tutar (TL)
Şirket Ortağının Şirkete Verdiği Borç Tutarı (2018)	1.000.000
Şirketin Banka Nakit Tutarı (2018)	500.000
Şirketin Kısa Vadeli Giderleri (2018)	750.000
Şirketin Uzun Vadeli Mal Alışı (Vade 2019)	2.000.000
Kayıt Dışı Satış Tutarı = Kurumlar Vergisi Matrah Farkı (1.000.000-250.000)	750.000

c-Şirketin muhasebe stok miktarının fiili stok miktarından fazla olması,

İşlemler	Tutar (TL)
Şirket Ortağının Şirkete Verdiği Borç Tutarı (2018)	1.000.000
Şirketin Muhasebe Stok Tutarı (2018)	5.000.000
Şirketin Fiili Stok Tutarı (2018)	4.000.000
Kayıt Dışı Satış Tutarı = Kurumlar Vergisi Matrah Farkı	1.000.000

 

2- Şirket ortağından alınan ve kullanılan borç paranın, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte şirketin öz sermayesinin 3 katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.

Örnek:

2018 yılı dönem başı öz sermayesi 1.000.000 TL olan (K) Halı A.Ş., şirketin ortağı olan Bay(A)’dan 5.000.000 TL borç para almış olup, bu borca karşılık yıl sonunda kendisine 400.000 TL faiz ödenmiştir.

Buna göre, örtülü sermaye olarak değerlendirilecek borç tutarı, buna ilişkin olarak gider yazılması kabul edilmeyecek faiz tutarı ile ortağa ödendiği kabul edilen kâr payı şöyle hesaplanır:

Hesap Adı	Tutar (YTL) / Oran (%)
Borç Tutarı	5.000.000
Özsermaye x 3	3.000.000
Ortülü Sermaye	2.000.000
Örtülü Sermaye Oranı	0,40
Ödenen Faiz Gideri	400.000
Kan.Kab.Edil.Gider	160.000
Menkul Sermaye Iradı	160.000

 

3-Şirket tarafından ortaktan alınmış borcun, örtülü sermaye olarak değerlendirilmesi halinde bu borçlarla ilgili olarak örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu yönünden gider yazılmasına imkan bulunmamaktadır.

4-Örtülü sermaye kabul edilen ve ortaklar tarafından sağlanan borçlanmalarda oluşacak kur farkı gelirlerinin de söz konusu borcun örtülü sermaye olarak kabul edilmesinin bir sonucu olarak, vergiye tabi kurum kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.

5-Şirkete ortaklarca kullandırılan borçların örtülü sermaye olarak değerlendirilmesi durumunda örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı olarak değerlendirilir.

6- Ortağın şirkete borç para vermesinin, örtülü sermaye sayılması halinde vergi idaresince aşağıdaki işlemler yapılır:

a-Gider yazılan faiz ve kur farkları gider kabul edilmeyerek, Kurumlar Vergisi tarhedilir ve Vergi Zıyaı Cezası kesilir.

b-Borcu veren şahıs ise, faiz tutarı alınan kar payı kabul edilip şirket tarafından %15 stopaja tabi tutulur, Gelir Stopajı Vergisi tarhedilir ve Vergi Zıyaı Cezası kesilir.

c- 2018 yılı için borcu verenin elde ettiği gelirin 34.000-TL sini aşıyorsa gerçek kişi tarafından menkul sermaye iradı olarak beyan edilir. Bununla ilgili de gelir vergisi tarhedilir ve vergi zıyaı cezası kesilir

d- Borcu veren şirket ise, fatura düzenlemiş olsa dahi, fatura tutarı gider yazılamaz ve KDV si indirim konusu yapılamaz. Dolayısıyla, şirket hakkında gider yazılan faturadan dolayı Kurumlar Vergisi tarhedilmesinin yanısıra, faturada gösterilen ve indirim konusu yapılan KDV si tarhedilerek Vergi Zıyaı Cezası kesilir.

7- Şirketin pay sahiplerinden, her hangi bir maliyeti yoksa, yani ortağa her hangi bir şekilde faiz, kur farkı ve benzeri ödeme yapılmıyorsa, pay sahiplerine vergi mevzuatı açısından bir eleştiri getirilip getirilemeyeceği konusu üzerinde durulması gereken bir başka konudur. Bu konuda pay sahibinin verdiği borcun kaynağına bakmak gerekir. Buna göre şirket ortağı, şirkete kişisel servetinden, kişisel birikiminden borç vermişse, vergi hukuku açısından eleştirilecek bir durum bulunmamaktadır.

Ancak ortağın, şirketin kayıt dışı işlemlerinden elde etmiş olduğu kazancı şirkete borç olarak vermesi ve bu tutarın vergi idaresince tespit edilmesi halinde,  verilen borç tutarı şirketin kazancı olarak değerlendirilir ve cezalı vergi tarhiyatına konu edilir.

Kaynakça:

Yasal Dayanak	Madde, Bölüm veya Sayı
Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi	08.10.2018 - 57752
Kurumlar Vergisi Kanunu	Madde 19 ve 20
Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği	Bölüm 19.2.2.1.1

 

01.08.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.