Değersiz Alacaklar, Şüpheli Alacaklar Ve Vazgeçilen Alacaklarda Vergi Muhasebesi Nasıl Uygulanır?

Alacak Türleri

Aranılan Koşullar

Değersiz Alacaklar (V.U.K 322)

1-Alacak İş ve İşletme İle İlgili Olmalıdır

2-Alacak Ticari Faaliyet Sonucu Doğmuş Olmalıdır

3-Kazai Bir Hüküm (Mahkeme Kararı) veya Kanaat Verici Bir Vesika Bulunmalıdır

4-Alacağın Tahsiline İmkan Kalmamış Olmalıdır

5-Alacak Hatır Senedine Dayanmamalıdır

6-Alacak, Kefaletten Doğmamalıdır

7-Alacak Aciz Vesikasına Bağlanmamış Olmalıdır

8- İşletme veya Bilanço Usulüne Göre Defter Tutulmuş Olmalıdır

Şüpheli Alacaklar (V.U.K 323)

1- Alacak, Ticari Kazancın Elde Edilmesi Veya İdame Ettirilmesi İle İlgili Olmalıdır,

2-Bilanço Usulüne Göre Defter Tutulmuş Olmalıdır

3-Alacak, Dava veya İcra Safhasında Bulunmalıdır,

4-Mahkemeye Dava İçin Dilekçe Verilmiş Olmalıdır

5-İcra Müdürlüğüne, Takibi İçin Dilekçe Verilmiş Olmalıdır

6-Alacak, Yapılan Protestoya Veya Yazı İle Bir Defadan Fazla İstenilmesine Rağmen Borçlu Tarafından Ödenmemiş Olan Dava ve İcra Takibine Değmeyecek Derecede Küçük Olmalıdır

7-Teminata Bağlanmamış Olmalıdır

8-Şüpheli Alacaklar İçin Dava veya İcra Takibine Başlanıldığı Yılda Karşılık Ayrılmlıdır.

Vazgeçilen Alacaklar (V.U.K 324)

1-Alacaktan, Konkordato veya Sulh Yoluyla Alınmasından Vazgeçilmelidir.

2-Vazgeçilen Alacaklar, Borçluyu İlgilendiren Bir Vergi Tekniği İşlemidir.

3-Bilanço Usulüne Göre Defter Tutulmuş Olmalıdır

4-Alacaklar,  Borçlunun Defterlerinde Özel Bir Karşılık Hesabına Alınmalıdır.

5-Vazgeçilen Alacaklar, Gelecek Yılların Zararlarından Mahsup Edilebilir.

6-Geçmiş Yıl Zararları, Vazgeçilen Alacaktan Mahsup Edilemez.

7-Vazgeçilen Alacaklar, Alacaklı İçin “Değersiz Alacak”tır.

8-Vazgeçilen Alacak, (Ticari Bilanço Zararı)+(İlaveler) – (İndirim) – (İstisnalar) =Hesaplanan Zarar Tutarından Mahsup Edilmelidir.

Kanaat Verici Belgeler

1- Alacaktan Açıkça Vazgeçildiğini Gösteren Bir Belge

2-Alacağın Tahsil İmkansızlığını Gösteren Bir Delil

3- Alacaktan Vazgeçildiğini Gösteren ve İnandırıcı Olan Anlaşmalar

4-Alacaktan Vazgeçildiğini Gösteren ve Noterde Düzenlenmiş Olan Anlaşmalar

5-Mektup, Muhasebe Evrakı ve Yazılı Her Türlü Belge (Noterden Gönderilen Yazı)

6-Borçlunun Yurtdışına Çıkmış Olduğunu Gösteren Belgeler

Alacak Türleri

Vergi Muhasebesi

Değersiz Alacaklar (V.U.K 322)

1-Mukayyet (Muhasebe Defterlerindeki) Değerleri İle “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Geçirilerek Yok Edilir 

2-Değersiz Alacaklar KDV Hariç “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılır.

3-Değersiz Alacaklar, “101-Alınan Çekler” veya “121-Alacak Senetleri” Hesapları Borçlandırılarak, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir.

4-KDV, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılamaz.

5-Değersiz Alacağın, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Yazıldığı Dönemde KDV İndirim Konusu Yapılabilir (Önceden 391’e Kaydedilen KDV 191’e Alınabilir)

6-Şüpheli Alacak Olarak Karşılık Giderine Dahil Edilen KDV, Alacağın Değersiz Hale Gelmesi Halinde “191-İndirilecek KDV” Hesabı Borçlandırılarak ve  “679-Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar” Hesabı Alakalandırılarak Muhasebeleştirilir 

Şüpheli Alacaklar (V.U.K 323)

1-Şüpheli Alacak + KDV, Değerleme Gününün Tasarruf(Kayıtlı) Değeri ile “654-Karşılık Giderleri” Hesabı Borçlandırılır, “129-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı” Hesabı Alacaklandırılır..

2-KDV’ye Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı Ayrılabilir.

Vazgeçilen Alacaklar (V.U.K 324)

1-Bu Hesap, Alacaktan Vazgeçildiği Yılın Sonundan Başlayarak 3 Yıl İçinde Zararla İtfa Edilmediği Takdirde Kar Hesabına Aktarılır

2-Vazgeçilen Alacaklar Borçlu Mükellefi İlgilendirdiğinden, Bu Alacak Tutarı, “103-Verilen Çekler” veya “321-Borç Senetleri” Hesapları Borçlandırılarak, “549-Özel Fonlar” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir.

3-Vazgeçilen Alacaklar, Gelecek Yılların Hesap Dönemi Sonunda Ticari Bilanço Zararı Çıkması Halinde  “Özel Fonlar” Hesabı Borçlandırılarak, “690-Dönem Kârı veya Zararı” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir.

4-Vazgeçilen Alacaklar, Borçlu İçin Bir Gelir Olduğundan, Kâr veya Gelir Hesaplarına İntikal Ettirilir

5-Vazgeçilen Alacaklar, Vazgeçildiği Yılın Sonundan Başlayarak 3 Yıl İçinde Zararla İtfa Edilmediği Taktirde, İtfa Edilmeyen Kısım “Özel Fonlar” Hesabı Borçlandırılarak“679-Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir.

6-Satıcıya Ödenmeyen KDV, Alacaktan Vazgeçildiği Dönemde “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Borç, “391-Hesaplanan KDV” Hesabına Alacak Kaydedilir.

7-Vazgeçilen Alacakların KDV’si “Özel Fonlar” Hesabına Alınamaz. “391-Hesplanan KDV” Hesabına Alnmasıı Şarttır..