Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com

Yeniden Değerleme Her Durumda Avantajlı mı?

Değerli okurlar son dönemde vergi kamuoyunun başat gündem maddesini Vergi Usul Kanununun Mükerrer 298-ç ve geçici 32 nci maddelerinde düzenlenen yeniden değerleme uygulamaları oluşturmaktadır. İlgili düzenlemelerin; özsermaye artışı ile bilançoların güçlendirilmesi, değerlenmiş tutarlar üzerinden amortisman ayrılması gibi   mükelleflere sağladığı birçok avantajları vardır. Uygulamanın kapsamı, şartları ve avantajların detaylarını içeren çok sayıda aydınlatıcı makale hali hazırda yayınlanmış bulunduğundan biz bu yazımızda düzenlemeler hakkında özet bilgi verdikten sonra geçici 32 nci maddeden yararlanmadan, Mükerrer 298-ç maddesinden yararlanılarak yeniden değerleme yapılması halinde enflasyon düzeltmesi yürürlüğe girdiğinde karşılaşılması muhtemel olumsuz durumu açıklamaya çalışacağız.

VUK’un Mükerrer 298-Ç Maddesi

Sürekli yeniden değerleme olarak tanımlanabilir. İhtiyaridir, vergisizdir, 1/1/2022 tarihinden itibaren enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönemlerde yapılabilir.2022 yılı VUK’un geçici 33. Maddesi ile enflasyon düzeltmesi şartlarının gerçekleşmediği dönem olarak kabul edildiğinden, 2022 yılında sürekli yeniden değerleme yapılabilecektir.

VUK’un Geçici 32 nci Maddesi

Tek seferlik yeniden değerleme olarak tanımlanabilir. İhtiyaridir, vergilidir, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında vergi ödenmesi gerekir.

VUK’un Mükerrer 298-Ç Maddesi ile Geçici 32 nci Maddesi Arasındaki Temel Fark

Geçici 32 nci madde kapsamında tek seferlik yeniden değerleme, iktisadi kıymetlerin aktife girdiği tarihten itibaren yeniden değerlemenin yapıldığı yılın başına kadar olan bütün değerlemeyi kapsarken, mükerrer 298-Ç maddesi sadece değerleme yapılan yıl için kısıtlı bir değerleme imkanı sunmaktadır.

Örneğin, 2005 yılında satın aldığı kapsama giren ve 50 yıllık faydalı ömre sahip olan bir ATİK için daha önce VUK’un geçici 31 ve/veya 32 nci maddelerinden yararlanmamış olan bir mükellef, bu ATİK için 2022 yılı ve 2023 yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde sürekli yeniden değerleme yapması halinde, sadece 1 yıl 9 aylık bir güncelleme elde edecektir. Ancak hiç sürekli yeniden değerlemeden yararlanmayıp 2023 yılı sonunda yapılacak enflasyon düzeltmesini yapmayı tercih ederse, çok daha yüksek bir güncelleme sağlayacaktır.

Enflasyon Muhasebesi ve Yeniden Değerleme İlişkisi.

VUK’un mükerrer 298-Ç maddesinin 12 nci fıkrasına göre; sürekli yeniden değerleme sonrası enflasyon düzeltmesi yapılması halinde, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş İktisadi kıymetlerin değerleme yapılmış son değerleri dikkate alınarak enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak ve enflasyon düzeltmesinde, söz konusu amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin düzeltme işlemine esas tarih olarak, en son yeniden değerleme yapılan dönemin son günü dikkate alınacaktır.

Bu durumda VUK’un Geçici 32 nci Maddesi kapsamında tek seferlik yeniden değerleme yapılmadan VUK’un Mükerrer 298-Ç Maddesi kapsamında sürekli yeniden değerleme yapılması halinde enflasyon muhasebesi zorunlu olarak uygulanmaya başlandığında yukarıdaki örnekte izah edilen olumsuz durum kaçınılmaz olacaktır.

2022 yılı üçüncü geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı % 92,93 olarak tespit edilmiştir. Değerleme oranlarının yüksek oluşu ATİK lerdeki değer artışını ve dolayısıyla amortismanları artıracağından olumlu olarak vergi azaltıcı etkisi bulunmaktadır. Bu kapsamda VUK’un Mükerrer 298-Ç Maddesi kapsamında değerleme yaparak enflasyonun olumsuz vergisel etkilerinden kaçınmaya çalışmak elbette beklenen bir durum. Ancak VUK’un Geçici 32 nci Maddesi kapsamında %2 vergi ödeyerek değerleme yapmadan, doğrudan VUK’un Mükerrer 298-Ç Maddesi kapsamında kısıtlı bir değerleme yapılması halinde zorunlu olarak enflasyon muhasebesi 2023 yılı sonunda uygulanmaya başlandığında karşılaşılacak olumsuz durumun göz ardı edilmemesi gerekmektedir. 

KAYNAKLAR     

537 SIRA NO’LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ

DENET SİRKÜLER 2022/048

05.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.