Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com

Dönem Sonlarında Yapılan Kur Değerlemeleri KDV’ne Tabi mi?

Kur farklarının KDV’ne tabi olduğu 7161 Sayılı Vergi Kanunları İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 3065 Sayılı KDV Kanunu 24.Maddesine yapılan ilave sonucu netlik kazanmış olup bu alandaki idare ve yargı arasındaki görüş ayrılığı giderilmiştir. Bizim bu yazımızda değinmek istediğimiz husus dönem sonlarında ve geçici vergi dönemlerinde henüz vadesi gelmemiş dövizli alacak ve borçların 213 Sayılı VUK kapsamında yapılacak değerleme sonucu oluşan farkların KDV karşısındaki durumudur.

KDV Kanununun;1/1 inci maddesinde ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olacağı,

20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel olduğu ve bedel deyiminin, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği,

24/c maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olduğu,

hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin "III/A-5.3.Kur Farkları" başlıklı bölümünde;

Kur Farkları Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.

Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

 Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz.

Örnek;

(A) Ltd. Şti., (B) A.Ş.’ye 01.10.2019 Tarihinde mal tesliminde bulunmuş, bu teslime ilişkin 10.000 Dolar üzerinden 1800 Dolar KDV hesaplamıştır. Teslim sırasında kur 5 TL iken , VUK 280.Madde kapsamında değerleme yapılacak olan 31.12.2019  Tarihine gelindiğinde kur 6 TL olmuştur. Tahsilat İse 15.02.2020 Tarihinde yapılmış ve kur 7,5 TL olmuştur. Buna göre satıcı firma sırasıyla aşağıdaki yevmiye kayıtlarını yapacaktır. 

Satış Kaydı

11.800USD*5TL=59.000

 01.10.2019 /..Nolu Yevmiye Maddesi

120 Alıcılar          59.000

                               600 Yurtiçi Satışlar           50.000

                               391 Hes.KDV                       9.000

VUK 280 Değerleme Kaydı

11.800USD*6TL=70.800TL - 11.800USD*5TL=59.000TL = 11.800 TL

31.12.2019/.. Nolu Yevmiye Maddesi

120 Alıcılar          11.800

                                646 Kambiyo Karları  11.800

Tahsilat Tarihindeki Kayıt

11.800USD*7,5TL=88.500

15.02.2020 / .. Nolu Yevmiye Maddesi

102 Bankalar      88.500

                                120 Alıcılar                          70.800

                               646 Kambiyo Karları        17.700

Yukarıdaki yevmiye maddelerinden anlaşılacağı üzere; Satış, VUK Değerleme ve Tahsilat Kayıtları yapıldı ancak; KDV Genel Uygulama tebliğinde yapılan “Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.”  Açıklaması gereği hesaplanan kur farkı için fatura düzenlenecek ve faturada iç yüzde yöntemiyle KDV hesaplanması gerekecektir. Bunun için kanaatimizce aşağıdaki yevmiye kayıtlarının yapılması uygun olacaktır;

Teslim Tarihi: 11.800*5=59.000

Tahsil Tarihi:  11.800*7,5=88.500

Kur Farkı: 29.500 (646 Nolu Hesap Toplamı)

Tahsilat Tarihindeki Kur Farkı Kaydı

15.02.2020 /.. Nolu Yevmiye Maddesi

120 Alıcılar  29.500

                               646 Kambiyo Karları        25.000

                               391 Hesaplanan KDV      4.500

VUK 280.Madde Değerleme Kaydı.

31.03.2020 /.. Nolu Yevmiye Maddesi

656 Kambiyo Zararları      29.500

                                               120 Alıcılar    29.500

Henüz tahsilat/ödeme yapılmadan Geçici vergi ve dönem sonlarında VUK 280.Madde kapsamında yapılan kur değerlemeleri nedeniyle KDV hesaplanmayacaktır. Ancak 3065 Sayılı KDVK 24.Madde ve KDV Genel Uygulama tebliğinde yapılanan detay açıklamalardan anlaşılacağı üzere satış tarihi ile tahsilat tarihi arasındaki kur farkı KDV’ne tabi olacağından tahsilat tarihinde Kur farkı faturası düzenlenecek ve KDV hesaplanacaktır. 

07.10.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.