Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com

Değersiz Alacaklarda KDV İndirim İmkânı

GİRİŞ

Mal ve hizmet teslimleri sonucu satıcılar tarafından fatura üzerinde gösterilen katma değer vergisi, alıcılar tarafından ödenmese ve ödenmesi imkânsız hale gelse dahi Katma Değer Vergisi’nin tahsilat gerekliliğinden bağımsız olması nedeniyle zorunlu olarak beyan edilmekte ve ödenmektedir. Alıcılar ise bedelini ödemedikleri halde faturalarda yer alan Katma Değer Vergisi’ni indirim konusu yaparak kullanmakta ve avantajlı bir pozisyon kazanmaktaydılar.06.04.2018 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7104 Sayılı Kanun İle 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. , 30. Maddelerine eklenen hükümler ve 15.02.2019 Tarihli 23 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile yapılan detaylı açıklamalarda bu çarpık ve bazı mükellefler aleyhinde sonuçlar doğurun uygulamaya son verilmiştir.

Katma Değer Vergisi Kanununa Eklenen Hükümler; 

Vergi İndirimi
Madde 29, 4.Fıkra

Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilir (Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan katma değer vergisinin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.)

İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi

Madde 30, 5.Fıkra

Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen katma değer vergisi

Yukarıda alıntılanan Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerinin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira KDVK 29.Madde ile satıcılar aleyhindeki eski uygulama yürürlükten kalkmış olmakta, hemen akabinde 30.madde ile alıcılar lehine uygulamakta olan haksız indirim hakkı sağlayan durum son bulmaktadır. Başka bir anlatımla satıcılar tarafından tahsil edilmeden beyan edilen KDV,  VUK 322 şartları gerçekleşmesi halinde yeniden indirim konusu yapılacak, alıcılar ise ödemedikleri KDV’ni indirim hesaplarından çıkartacaktırlar.

Konuya İlişkin KDV Genel Uygulama Tebliğinde yapılan açıklamalar ve uygulama;

Satıcılar için uygulama;

7104 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle 3065 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle, Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV’nin, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabileceği; şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınmasının şart olduğu hükme bağlanmıştır. Mükellefler tarafından yapılan mal teslimleri ve hizmet ifalarına ilişkin hesaplanan KDV’nin, söz konusu mal ve hizmet bedellerinin tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. Buna göre, 1/1/2019 tarihinden itibaren, 213 sayılı Kanunun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkündür. 213 sayılı Kanunun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin bu fıkra kapsamında indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır. Söz konusu KDV tutarı, alacağın zarar yazıldığı tarihi kapsayan vergilendirme dönemi 1 No.lu KDV Beyannamesinin “İndirimler” kulakçığında “İndirimler” tablosunda 111 kod numaralı “Değersiz Hale Gelen Alacaklara İlişkin İndirilecek KDV” satırı aracılığıyla indirim konusu yapılır ve değersiz hale gelen alacağa ilişkin borçlu mükellef bilgilerini içeren beyanname eki form doldurulur.

Alıcılar için uygulama;

“Kanunun (30/e) maddesinde, Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen KDV’nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde satıcı tarafından indirim konusu yapılabildiğinden mükerrer vergi indirimine yol açmayacak şekilde değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen ve daha önce indirim konusu yapılmış KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde 1 No.lu KDV Beyannamesinin “Matrah” kulakçığında “Diğer İşlemler” tablosunda 505 kod numaralı “VUK 322 Kapsamına Giren Borçlara Ait KDV” satırı aracılığıyla beyan edilir.

VUK 322 ve Uygulaması;

Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz

alacaktır.Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler.

Uygulamada kanaat verici vesika olarak kabul edilen belgeler;

• Konkordato anlaşma (alacaktan vazgeçildiğine ilişkin) belgeleri,
• Alacaktan vazgeçildiğini gösteren mahkeme tutanakları,
• Borçlunun varlık bırakmadan öldüğünü ve mirasçıların mirası reddettiğini gösteren resmi belgeler,
• Borçlunun kesin olarak yurt dışına kaçtığını ve haczi kabil malı olmadığını gösteren belgeler,
• Borçlunun gaipliğine ilişkin mahkeme kararı ve buna bağlı olarak herhangi bir mal varlığının bulunmadığına dair resmi belgeler,
• Borçlunun adresinin saptanamaması nedeniyle icra takibat dosyasının işlemden kaldırıldığına dair icra memurluğu yazısı,
• Ticaret mahkemesince borçlu hakkında verilmiş iflas kararı,
• Sulh anlaşması ile alacaktan vazgeçildiğini gösteren belgeler.

SONUÇ

Katma Değer Vergisi Kanunu 29 ve 30 Maddeleri, Uygulama Tebliği ile Vergi Usul Kanunu 322. Madde ve uygulaması bir arada değerlendirildiğinde satıcılar tarafından tahsil edilemeyen alacakları nedeniyle hesaplanan KDV alacağın değersiz hale geldiği dönem itibariyle indirim konusu yapılacak, alıcılar ise ödemedikleri  KDV’ni indirim hesaplarından çıkartacaklardır.

01.10.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.