Yusuf Özer
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Vergi Hukuku Bilim Uzmanı
yusuf@ozerymm.com

Serbest Bölge Faaliyet Ruhsatı Süresinin Uzatılması Durumunda Gelir Vergisi/Kurumlar Vergisi İstisnası Durumu

3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin, bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.” hükmüne yer verilmiştir.

1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “5.12.3. Serbest bölgelerde uygulanan kurumlar vergisi istisnası” başlıklı bölümünde konu ile ilgili ayrıntılı açıklamalar yapılmış olup “5.12.3.8.3. Faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin uzatılması” başlıklı bölümünde de, serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin, Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesinin yürürlüğe girdiği 06.02.2004 tarihi itibarıyla faaliyet ruhsatlarında öngörülen sürenin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilecekleri; bu tarihten sonra İNŞAAT SÜRESİ İLE İLGİLİ SÜRE UZATIMLARI HARİÇ olmak üzere mükelleflerin faaliyet süresinin çeşitli nedenlerle uzatılması durumunda, istisna süresinin uzamasının söz konusu olmayacağı belirtilmiştir.

 Öte yandan, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununa dayanılarak çıkarılan Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğinin 8’inci maddesinin beşinci fıkrasında, “Faaliyet ruhsatı müracaat formunda belirtilen proje ve inşaatın, belirtilen süreler içerisinde tamamlanması gerekir. Bu süreler faaliyet ruhsatında belirtilen işletme süresine ilave edilir. Ancak, proje ve inşaatın kabul edilebilir zorunlu nedenlerle süresi içerisinde tamamlanamaması halinde 54’üncü madde hükmüne istinaden ek süre verilebilir. Ek süreler faaliyet ruhsatı süresine ilave edilmez.” denilmektedir.

Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliğinin 11’inci maddesine istinaden 19.06.2009 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2009/3 sayılı Genelge ile faaliyet ruhsatı sürelerine ilişkin esasların yeniden belirlenmiştir. Buna göre;

• Yatırımcı Kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı Süresi; üretim faaliyeti için 45 yıl, diğer faaliyet konuları için ise 30 yıldır.
• Kiracı Kullanıcıların Faaliyet Ruhsatı Süresi; üretim faaliyeti için 20 yıl, diğer faaliyet konuları için 15 yıldır.

2009/3 sayılı Genelge Uyarınca, Faaliyet Ruhsat Sürelerinin Uzatılması

Genelgenin yayımlandığı 19.06.2009 tarihinden önce faaliyette bulunan kullanıcılar, bu genelgenin yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl içinde (18.06.2010’a kadar), Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği’nin 11’inci maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde, Serbest Bölge Müdürlüğüne müracaat etmek suretiyle faaliyet ruhsat süreleri;

• Yatırımcı Kullanıcılar Açısından; üretim faaliyeti için 45 yıla, diğer faaliyet konuları için ise 30 yıla kadar,
• Kiracı Kullanıcılar Açısından; üretim faaliyeti için 20 yıla, diğer faaliyet konuları için 15 yıla kadar,

uzatılması talebinde bulunabilecekti.

2009/3 sayılı Genelge’nin 5’inci maddesinde faaliyet ruhsatı müracaat ücreti, 5.000 (beşbin) ABD Doları tayin olunmuştu.

Süre Uzatımlarının 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun Geç. Md. 3’deki Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisna Uygulamasına Etkisi

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan şirketlerin faaliyet konusu imalat veya alım-satım ticareti olabilmektedir. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun Geç. Md. 3’de düzenlenen, gelir ve kurumlar vergisi istisna uygulaması bölgelerde faaliyette bulunmaktan firmaların imalat veya alım-satım ticareti yapmalarına göre değişiklik arz etmektedir.

Serbest bölgelerde imalat faaliyetinde bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.

Serbest bölgelerde imalat yapmayıp sadece alım-satım faaliyetinde bulunan işletmelerin elde ettikleri kazançlar ile imalat faaliyeti yanı sıra imal ettikleri mamulün satışından ayrı olarak hazır aldıkları malların alım-satım faaliyetinde bulunan işletmelerin sadece alım-satım faaliyetlerinden doğan kazançlarına ilişkin 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun Geçici 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrası ve bu fıkranın (a) bendi aşağıdaki gibidir:

“Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanuna göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;

a. Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.”

Yukarıda yer alan istisna maddesinin lafzi yorumu gayet açıktır. Buna göre Serbest bölgelerde gelir ve kurumlar vergisi istisnası, söz konusu kanun metninin yürürlüğe girdiği tarih 06.02.2004 itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olacaktır. 2009/3 sayılı Genelge ile faaliyet ruhsatlarında yer alan sürelerin uzatılmasının, gelir ve kurumlar vergisi istisna uygulamasına etkisi bulunmamaktadır.

Ancak serbest bölgelerde uygulanan kurumlar vergisi istisnası müessesesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği, 1 seri no.lu KVK Genel Tebliği’nin 5.12.3. no.lu bölümünde yer alan parantez içi düzenleme dikkate alındığında;

• Serbest bölgede gerçekleştirilen alım-satım faaliyetlerinden elde edilen kazançların, 06.02.2004 tarihi itibarıyla faaliyet ruhsatında öngörülen sürenin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnasından yararlanacağı ve
• Faaliyet ruhsatında belirtilen işletme süresine, önceden faaliyet ruhsatı müracaat formunda belirtilen proje ve inşaat nedeniyle inşaat yapım işinde geçen sürelerin de ilave edileceği

görülmekte ve anlaşılmaktadır.

Bu anlamda aşağıda yer alan örnek konuya açıklık getircektir.

Serbest bölgede alım-satım faaliyetinde bulunmak üzere müracaat eden Anyway Ltd. Şti. müracaat formunda belirttiği ve süresinde tamamladığı idari ve depo inşaat yapım süresi, 1 yıl 6 ay sürmüştür. 06.02.2004 tarihi itibariyle sahip olduğu serbest bölge faaliyet ruhsatında, ruhsat süre sonu 31.05.2012 olarak belirtilmiş ancak bu süreye faaliyet ruhsatı müracaat formunda belirtilen ve süresinde tamamlanan inşaatın yapım süresi olan 1 yıl 6 ayın da ilave edilmesi gerekecektir. Buna göre faaliyet ruhsatında belirtilen işletim süresi, 01.01.2014 tarihinde bitecek ve bu süre dahil elde edilen kazançlar söz konusu istisna uygulamasından yararlanacaktır.

Anyway Ltd. Şti., 2009/3 sayılı Genelge hükümleri uyarınca, 05.01.2010 tarihinde faaliyet ruhsatlarında yer alan sürelerin uzatılması için başvuruda bulunarak faaliyet ruhsat süresini 30 yıla kadar uzatmıştır. Ancak mezkûr Genelge kapsamında uzayan faaliyet ruhsatı işletim süresi boyunca firmanın elde edeceği kazanç 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun Geçici 3’üncü maddesinin 1’inci fıkrası ve bu fıkranın (a) bend hükmü kapsamında istisna uygulamasından yararlanamayacaktır.

06.04.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.