Yunus Doğru
Yeminli Mali Müşavir
ymmyunusdogru@gmail.com

Muhtasar Beyannamedeki Kira Ödemeleri Sorunu

I.GİRİŞ

Muhatasar beyannamedeki ‘’TEVKİFATA TABİ ÖDEMELERE AİT BİLDİRİM’’ bölümünde son yapılan değişiklikle ödemeye ait düzenlenen belgenin türü, tarihi, seri sıra numarasının yazılması istenmiştir. Bu konu ile ilgili tereddütler makalemizin konusunu oluşturmaktadır.

II. TEVKİFATA TABİ ÖDEMELERE AİT BİLDİRİM BÖLÜMÜNDEKİ SORUN

İşletmeler muhasebe kayıtlarını yaparken ve mali tablolarını hazırlarken önce vergi yasalarından bağımızsız olarak Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliğinde  düzenlenen muhasebenin temel kavramlarına mali tablo ilkelerinine uymak zorundadırlar. (TMS’ye zorunlu olanlar ayrıca TMS’yi de göz önünde bulundurulmaları gerekir.) Buradan hareketle işletmeler varlık – kaynak,  gelir- gider  hareketlerine ilişkin tüm parasal değerlerini dönemsellik kavramını gözönünde bulundurarak tahakkuk easasına göre kaydetmesi gerekir. Bu husus muhasebenin temel kavramlarından sadece bir olan ‘’Dönemsellik kavramı’’ gereğidir..  Bu kavram ‘’1  Nolu Muhasebe Sisitemi uygulama Tebliği’nde aşğıdaki şekilde düzenlenmiştir.

‘’Dönemsellik Kavramı : Dönemsellik kavramı; işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir.

Bu kavramın, işletmeler açısından geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı durumlarda ise, bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.’’

Muhasebe kayıtlarında vergi yasalarına uyum bu düzenlemelerden sonra gelir.

Kira,  işletme açısından bir giderdir. Ticari bir işletmenin aktifine kayıtlı olmayan, şahıslardan kiralanan işyerlerinin aylık kiralarının, yukarıda bahsettiğimiz dönemsellik ilkesi gereği kira kontratına dayanarak, ödenip ödenmediğine bakılmaksızın önce aylık olarak muhasebede tahakkuk kayıtları yapılmaktadır. Söz konusu kiralara ilişkin ödemeler ilgili ayında, bazen de geç olarak takip eden aylarda ödenebilmektedir.

Kira giderinin yevmiye defterinde yapılan aylık tahakkuku nedeniyle  GVK. 94 maddesinin birinci bendi ile ve 5 .(a) fıkrası uyarınca %20 tevkifat yapmak zorunludur. Keza madde metni aşağıdaki şekildedir.

‘’ Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

………

 5. a) 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden,…%20’’

Özetle;

Gerek 1 nolu MSUGT düzenlemeleri, gerekse GVK. 94 maddesinin birinci bendi ile ve 5 .(a) fıkrasından   hareketle aylık kira giderine ilişkin aşağıdaki işlemelerin yapılması gerekir.

1.      Her aya ilişkin kira tutarının muhasebede tahakkuk kaydının yapılması gerek.  ( MSUGT, dönemsellik)

2.      Her ay tahakkuk kaydı yapıla kira için %20 vergi tevkifatı yapılması ve dönem muhtasarında da beyan edilerek ödenmesi gerek. (GVK 94 birinci fıkra ve 5. a)
 

------------------------------------------/-------------------------------------------

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ

(yada)

730 GENEL ÜRETİM GİDERİ

                                      360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR

                                      336  DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR

----------------------------------------- /----------------------------------------------------

(Not: 336 hesap yerine 380 hesap kullanılması yanlıştır. Bkz. 380 hesap açıklamaları)

Muhtasar beyannamenin ‘’TEVKİFATA TABİ ÖDEMELER AİT BİLDİRİM’’ bölümünde ‘’Ödemeye ait düzenlenen belgenin türü, tarihi, seri sıra’’ numarasının yazılması istenmiştir.

Mali idarenin bu uygulamayı kira elde edenlerin kira gelirlerini kavram için yaptığı aşikardır. Keza kiraya elde edenler açısından (gayri menkul sermaye iradı) tahsilat esası geçerli olduğundan, mali idare bu uygulamayla kira elde edenlerin yılda ne kadar kira tahsil ettiklerine ilişkin tutarları derlemektedir.

Ancak bu işlem muhasebe işleyişi açısından kafa karşılıklığı yaratmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz üzere tahakkuk esasına göre kira kaydı yapan fakat bazı ayların kirasını aksatan daha sonraki aylarda yatıran işletmeler geç yaptığı ödemeleri nerede göstereceklerdir. Dolaysıyla  idare tarafından derlenmeye çalışılan  bu bilgi çok anlamalı olmamaktadır.
 

III.SONUÇ

Aylık ödenen kiralara ilişkin tutarlar ‘’TEVKİFATA TABİ ÖDEMELERE AİT BİLDİRİM’’ bölümünden ayrı bir bölümde istenmelidir. Ayrıca ‘’TEVKİFATA TABİ ÖDEMELERE AİT BİLDİRİM’’ başlığı da ‘’TEVKİFATA TABİ İŞLEMLER’’ olarak değiştirilmelidr.

KAYNAKLAR

-          1.nolu MSUGT
-          GVK

07.01.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.