Yılmaz Velioğlu
Bilim Uzmanı
MBA-Finans Direktörü
yilmazvelioglu@hotmail.com

BDDK’nın Aktif Rasyosu Kararı ve Kararın Bankacılık Sektörüne Etkileri

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 18 Nisan 2020 tarihli ve 24049440- 010.99-E.6681 sayılı yazısı ile bankacılık sektöründe Aktif Rasyosu adı altında yeni bir kriter belirlemiştir. Böylelikle bankaların kredi musluklarını daha çok açmasını amaçlamakta, aksi durumda cezai yaptırımlar uygulayacağını bildirmektedir. Öncelikle kararın metnini inceleyip, sonrasında bu kararın bankacılık sektörüne etkilerini analiz etmeye çalışalım. İlgili karar yazısında:

‘’5411 sayılı Bankacılık Kanununun (Kanun) 93'üncü ile 43'üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bankaların, 1 Mayıs 2020'den başlamak üzere haftalık bazda Aktif Rasyosu (AR) hesaplamalarında kullanılan Aktif Rasyosu (AR) = Krediler + (Menkul Kıymetler x 0,75 ) + ( TCMB Swap x 0,5 ) / TL Mevduat + ( YP Mevduat x 1,25 ) formülünde; AR'ın pay kısmında yer verilen 'Krediler' kaleminin, takipteki krediler hariç bankaların bireysel ve ticari müşterilere kullandırdıkları krediler tutarının toplamını, 'Menkul Kıymetler' kaleminin, bankalarca satın alınan yurt dışı yerleşiklerce ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri hariç özel sektör tahvil ve bonoları ile Türkiye Cumhuriyeti hazinesinin ihraç ettiği her türlü borçlanma araçları, kira sertifikaları ve Eurobondların toplam değerini, 'TCMB Swap' kaleminin, bankaların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) Swap yoluyla verdikleri yabancı paranın TCMB alış kurundan hesap edilen Türk lirası(TL) cinsinden toplam değerini ifade etmesine, AR'ın payda kısmında yer verilen 'TL Mevduat' kaleminin, bankalar mevduatı hariç tüm TL cinsi mevduat/katılım fonu tutarı toplamını, 'YP Mevduat' kaleminin, altın ve kıymetli maden hesapları da dahil olmak üzere, bankalarda tutulan yabancı para(YP) cinsinden mevduat/katılım fonu tutarı toplamını ifade etmesine karar verilmiştir."

Kararda, Aktif Rasyosu’nun her ay sonu itibarıyla, o aya ilişkin aylık ortalamasının mevduat bankaları için % 100'ün, katılım bankaları için % 80'in altına düşmemesine, Kanunun 148'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca baz alınacak aykırılık oluşturan aşım tutarının, ilgili ay sonu itibarıyla AR değeri %100’ün altında olan bankalar ve %80’in altında olan katılım bankaları için, rasyoyu sırasıyla yüzde 100 ve yüzde 80 düzeyine getirecek paydaki değişim tutarı olarak hesaplanmasına karar verilmiştir. Bunu sağlayamayan bankalara açıkta kalan tutarın %5’i ve 500 Bin TL’den az olmamak üzere para cezası kesileceği öngörülmüştür.

Kararın Muhtemel Etkileri:

Aktif Rasyosu formülü;

Aktif Rasyosu (AR) = Krediler + (Menkul Kıymetler x 0,75 ) + ( TCMB Swap x 0,5 )

TL Mevduat + ( YP Mevduat x 1,25 )

Cezai şart oluşmaması için mevduat bankaları için pay ve payda kısmının birbirine eşit veya pay kısmının daha büyük olması beklenmektedir. Nisan 2020 itibari ile BDDK’nın veri setlerini analiz ettiğimizde yaklaşık olarak özel bankalar için bu oranın %91’lerde, kamu bankalarında ise %131’lerde olduğu görülmektedir. Dolayısıyla kararın daha çok özel bankaları krediye yönlendirmek için alındığı ortadadır. Özel bankalar ya pay kısmını arttırmak, ya da payda kısmını azaltmak durumunda kalacaklar. Pay kısmında kredileri arttırmak dışında menkul kıymet ve TCMB Swap işlemleri devreye sokulabilir. TCMB Swap, bir bakıma TCMB’nin brüt rezervlerinde artışa neden olabilir. Bankaların muhabir bankalar nezdindeki dövizlerini TCMB’ye SWAP işlemi ile vermeleri görülebilir. Diğer yandan bankalar Yabancı Para (YP) mevduat tutmayı bir nebze olsun frenleyecektir. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde YP Mevduat faiz oranlarında aşağı yönlü hareket izlenebilir. Bankaların Aktif Rasyo’larını yükseltmelerinin bir başka yolu da mevduat dışı kaynak bulma olabilir. Özellikle sendikasyon kredileri ile dış piyasadan bulacakları dövizi TCMB’ye SWAP yaparak, rasyo iyileştirme yolu tercih edilebilir. Kredi kullandırma noktasında çok fazla risk almak istemeyecek bankalar ise; TL mevduat faiz oranlarında aşağı yönlü revize yapacaktır. Dolayısıyla bu kararın gerek TCMB’nin döviz rezervlerinde artışa gerekse de özel bankalardan kamu bankalarına mevduat geçişi-kayışı gibi sonuçlar doğuracağı kanaatindeyiz.

22.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.