Yılmaz Dönmez
Yeminli Mali Müşavir
Gelir İdaresi E. Grup Müdürü
ydonmez@ninovaymm.com

Kiralanan Binek Otoda Km Aşım Ücreti Gider Yazılabilir mi?

7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 13 ve 14 üncü maddeleriyle 193 sayılı Kanunun 40 ve 68 inci maddeleri, 01.01.2020 tarihinden itibaren değiştirilmiştir.

311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğiyle de; Binek Otomobillerinin Giderlerinin ve Amortismanlarının Vergi Matrahından İndirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir.

A) Hangi Araçlar Binek Otomobil Sayılır?

Binek otomobil ifadesinden Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılması gerekmektedir.

Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte binek otomobil kapsamında değerlendirilmeyecektir.

1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örneğin: yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Bu bağlamda binek otomobiller, 87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ile esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dâhil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçları kapsamaktadır.

B) Kiralanan Binek Otomobillerinin Kira Bedellerinin Ne Kadarlık Kısmı Gider Olarak Kabul Edilir?

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere; kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin, her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2020 yılı için 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı, gider olarak dikkate alınabilecektir.

Gider olarak dikkate alınabilecek tutar olan aylık kira bedelinin, 2020 yılı için 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı, katma değer vergisi hariç bedeldir.

Kiralanan binek otomobillerin kira bedellerinin, Kanun maddesinde ilgili yıl için belirlenen azami tutarı aşması halinde; aşan kısma ait katma değer vergisi, gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınmayacaktır.

Örnek : 

Gayrimenkul kiralama faaliyetiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (ELM) Ltd. Şti. tarafından 26/3/2020 tarihinde aylık 7.500 TL bedel karşılığında bir adet binek otomobil kiralanmıştır.

Kiralama konusu binek otomobile ait kira bedelinin (7.500 TL - 5.500 TL =) 2.000 TL’si, kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilecektir. Kanunen kabul edilmeyen kısmı ait (2.000 * 0,18=) 360 TL katma değer vergisi de, şirketin hesaplanan Katma Değer Vergisinden indirilemeyeceği gibi kurum kazancının tespitinde de dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla kanunen kabul edilmeyen kira bedeline ilişkin 360 TL katma değer vergisi, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

C) Kiralanan Binek Otomobilde Km Aşımı Nedeniyle Ödenen Bedelin Ne Kadarlık Kısmı Gider Yazılabilir?

1- Km Aşımı Nedeniyle Ödenen Bedel, Kiralama Bedeli midir?

Binek otomobil kiralama şirketleri, uzun süreli kiralamalarda genelde aylık kira bedelini, yıllık belli bir km dikkate alarak belirlemektedir. Burada yıllık km, binek otomobili kiralayacak firmanın kullanımına göre değişebilmektedir. Örneğin yıllık 10.000 km, 20.000 km, 35.000 km veya 40.000 km olabilmektedir.

Kiralama yapacak firmanın bildirdiği yıllık km dikkate alınarak kiralama şirketince aylık kira bedeli belirlenerek bir sözleşme yapılmakta ve km aşımı olması durumunda; km başına ne kadar “Km Aşım Ücreti” alınacağı aynı sözleşmede belirtilmektedir.

Burada “Km Aşım Ücreti”;

1. Kiralama bedeli
2. veya cezai şart olarak ödenen bedel,

olarak mı dikkate alınacak? Sorusu akla gelmektedir.

Kiralama bedeli olarak dikkate alınırsa; “Km Aşım Ücreti” olarak ödenen bedel, her yıl için belirlenen aylık kira bedelinde (2020 yılı için KDV hariç 5.500 TL) dikkate alınması gerekecektir.

Cezai şart olarak dikkate alınırsa; “Km Aşım Ücreti” olarak ödenen bedel, her yıl için belirlenen azami aylık kira bedelinin hesabında dikkate alınmadan; Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ıncı maddesinin (3) numaralı bendi uyarınca gider olarak dikkate alınmalıdır.

Bu nedenle kiralama şirketiyle yapılan sözleşme hükümleri önem kazanmaktadır. Bugün itibariyle yapılan sözleşmeler, genellikle “Km Aşım Ücreti”, kiralama bedeli olarak dikkate alınarak yapılmakta ve sözleşmenin cezai şartlarının belirlendiği maddelerinde “Km Aşım Ücreti” ile ilgili herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.

Buna göre; “Km Aşım Ücreti”nin, kira bedeli olduğunu söyleyebiliriz. Ancak yapılacak sözleşmelerde “Km Aşım Ücreti”ne, cezai şartlar bölümünde yer verilebilir. Bu durumda “Km Aşım Ücreti”ni, kira bedeli olarak değil, sözleşmenin cezai hükümleri uyarınca ödenen bedel olarak dikkate alınması gerekecektir.

Bu nedenle Gelir İdaresinin ikincil mevzuatta düzenleme yaparak; bu konuda belirleyici olması gerekir.

2- Kiralama Bedeli Olarak Kabul Edilen “Km Aşım Ücreti”nde Gider Kısıtlaması Nasıl Uygulanacaktır?

Kiralama şirketlerince genellikle “Km Aşım Ücreti”, kira süresi bitiminde hesaplanmakta ve kiralama yapan firmaya fatura edilmektedir. Bu nedenle “Km Aşım Ücreti” olarak fatura edilen bedelin, aylık kira bedelleri ile geriye dönük karşılaştırılarak ait olduğu yıla paylaştırılarak dikkate alınması doğru olacaktır.

Örnek

Madencilik sektöründe faaliyet gösteren Bereket Madencilik A. Şirketi, 01.08.2018 tarihinde aylık KDV hariç 5.000 TL bedelle bir adet binek otomobili 24 aylığına kiralamıştır. Kira sözleşmesinde kiralanan aracın yıllık 10.000 Km sınırlı olduğu ve sınırın aşılması durumunda km başına ödenecek “Km Aşım Ücreti” belirlenmiştir.

Kiralama şirketi, 24 aylık kira süresinin sonunda km aşımı nedeniyle KDV hariç 30.000 TL “Km Aşım Ücreti”ni, 05.08.2020 tarihinde Bereket Madencilik A. Şirketine fatura etmiştir.

Binek otomobillerde gider kısıtlaması, 01.01.2020 tarihinden itibaren geçerli olduğundan; 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin herhangi bir gider kısıtlaması uygulanmayacaktır. 2020 yılı içinde ödenen aylık kira bedelleri, bu yıl için belirlenen 5.500 TL’nin altında olması nedeniyle, kurum kazancının tespitinde gider kısıtlamasına tabi olmadan dikkate alınacaktır.

“Km Aşım Ücreti” olarak ödenen 30.000 TL bedelinin;

1. 2018 ve 2019 yıllarına isabet eden ((30.000 / 24) * 17 =) 21.250 TL kısmı, gider kısıtlamasına tabi olmadan 2020 yılına ilişkin kurum kazancının tespitinde dikkate alınmalıdır.
2. Gider olarak kabul edilen 21.250 TL’ye ilişkin KDV de, indirim konusu yapılmalıdır.
3. Geriye kalan ve 7 aylık kira bedeline isabet eden (30.000 – 21.250 =) 8.750 TL kısmı, 2020 yılında ödenen aylık kira bedelleri ile birlikte bu yıl için belirlenen azami sınırda dikkate alınmalıdır.

Buna göre; 2020 yılı için ödenen 8.750 TL “Km Aşım Ücreti”, kiralanan binek otomobilinin aylık kira bedeline eklenecek ve aylık kira bedeli (5.000 + (8.750 / 7 ) =) 6.250 TL olacaktır. 2020 yılı için belirlenen tutarın üzerinde olan (6.250 – 5.500 =) 750 TL aylık kira bedeli, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilecektir. Bu durumda, (750 * 7 =) 5.250 TL toplam kira bedeli, kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilecek ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Ayrıca kanunen kabul edilmeyen kira bedeli olan 5.250 TL’ye isabet eden (5.250 * % 18 =) 945 TL KDV, hesaplanan KDV’den indirilemeyecek ve bu tutar da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

Resmi Gazete Tarih ve Sayı	Yasal Dayanak
07.12.2019 – 30971	7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
27.05.2020 – 31137	311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

28.08.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.