Yılmaz Dönmez
Yeminli Mali Müşavir
Gelir İdaresi E. Grup Müdürü
ydonmez@ninovaymm.com

Düzenli Mükellefler % 5'lik Vergi İndiriminden Nasıl Yararlanabilir?

6824 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun mülga mükerrer 121 inci maddesi başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmiş ve 1/1/2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 8/3/2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu madde ile; vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir.

Bahse konu madde, 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 7194 sayılı kanunun 18 inci maddesiyle değiştirilmiş ve şartlar yumuşatılmıştır.

En son haliyle vergiye uyumlu mükellefler için uygulanacak % 5’lik Vergi İndirimi usul ve esasları aşağıdaki gibidir.

A) Hangi Mükellefler, % 5’lik Vergi İndiriminden Yararlanabilir?

Aşağıda belirtilen mükellefler, vergi indiriminden yararlanabilir:

1- Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefleri,

2- finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç Kurumlar vergisi mükellefleri.

B) Vergi İndiriminden Yararlanabilmenin Şartları Nelerdir?

1- Vergi Beyannameleri Süresi İçerisinde Verilmiş Olmalı

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması gerekmektedir.

Vergi beyannameleri ibaresi;

a- Yıllık Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri,

b- Geçici Vergi Beyannameleri,

c- Muhtasar, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri,

d- Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi Beyannamelerini,

ifade eder.

Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.

2- İkmalen, Re'sen veya İdarece Yapılmış Cezalı Tarhiyat Bulunmamalı 

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmamalıdır.

Öte yandan, söz konusu dönemlere ilişkin olarak ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatların indirimin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden önce kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması ve diğer şartların da sağlanması kaydıyla vergi indiriminden yararlanılması mümkün olacaktır. Ancak, yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararları, uzlaşma veya düzeltme hükümleri ile kısmen ortadan kaldırılması durumunda ise indirimden yararlanılamayacaktır.

3- Vadesi Geçmiş Vergi Borcu Bulunmamalı

7194 sayılı kanunun 18 inci maddesiyle değişmeden önceki halinde tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması şartı bulunmaktayken; 1/1/2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere bu şart kaldırılmıştır.

3.1- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla;

• Yıllık Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri,
• Geçici Vergi Beyannameleri,
• Muhtasar, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri,
• Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi Beyannameleri,

üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması gerekmektedir.

3.2- Ayrıca, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergi aslı (vergi cezaları ile fer'i alacaklar dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcun bulunmaması gerekir. Söz konusu 1.000.- TL’lik borcun hangi döneme ait olduğunun bir önemi bulunmamaktadır.

Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.

4- Kaçakçılık Suçuna Giren Bir Fiilde Bulunulmamış Olmalı

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359 uncu maddesinde sayılan fiilleri işlediği tespit edilenler, bu madde hükümlerinden yararlanamazlar.

C) Vergi İndirimi Nasıl Uygulanacaktır?

Vergi indirimine ilişkin şartları haiz mükellefler, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin %5'i oranında vergi indirimi tutarını hesaplayacaktır.

Vergi indirimi tutarı, her hal ve takdirde 2020 yılında verilecek yıllık beyannameler için 1.400.000 Türk lirasından fazla olamayacaktır.

Bu suretle hesaplanan vergi indirimi tutarı, öncelikle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilebilecektir.

Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir.

D) Geçici Vergi Dönemlerinde Vergi İndiriminden Yararlanılabilir mi?

Yasal düzenlemede, Vergi İndiriminin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanacağı belirtildiğinden; geçici vergi dönemleri itibariyle Vergi İndirimi uygulanmayacaktır.

E) Ücret, Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İradı Olanlar Vergi İndiriminden Yararlanabilir mi?

Vergi indiriminden sadece ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyanname veren gelir vergisi mükellefleri yararlanabilmektedir. Bu nedenle Ücret, Menkul Sermaye İradı, Gayrimenkul Sermaye İradı nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi veren gelir vergisi mükellefleri vergi indiriminden yararlanamayacaklardır.

Ticari, zirai veya mesleki kazancın diğer gelir unsurlarıyla birlikte beyan edilmesi durumunda, gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı vergi indirimi tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilecektir.

F) Şartların İhlalinin Yaptırımı Nedir?

1- Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, şartları taşımadığının sonradan tespiti halinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

2- İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti üzerine, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

Dolayısıyla, indirimin hesaplandığı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, vergi indiriminden yararlanıldıktan sonra tespit edilmesi nedeniyle beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, resen veya idarece tarhiyat yapılması ve bu tarhiyatların kesinleşmesi durumunda, indirim nedeniyle ödenmeyen vergiler vergi ziyaı uygulanmaksızın tarh edilecektir. 

Vergi indirimi uygulamasında kesinleşmeden maksat, tarh edilen vergi ile kesilen cezaların idari yargı mercileri nezdinde dava konusu yapılmaması veya dava konusu edilmesi neticesinde tüm olağan kanun yollarının tüketilmesiyle uygun bulunmak suretiyle kesinleşmesidir.

Bu takdirde, indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.

G) Vergi İndiriminden Yararlanılıp Yararlanılamadığı Sorgulanabilir mi?

İnteraktif vergi dairesi internet sitesi (ivd.gib.gov.tr) adresinden Bilgilerim/Vergiye Uyumda Vergi İndirim Bilgisi ekranından dönem bilgisi seçilerek Vergi İndiriminden yararlanılıp yararlanılamayacağı bilgisine ulaşabilirsiniz.

27.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.