Yılmaz Dönmez
Yeminli Mali Müşavir
Gelir İdaresi E. Grup Müdürü
ydonmez@ninovaymm.com

Binek Otomobil KDV İndirim Sorunu

14/1/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine dayanılarak “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” taslağı hazırlanmış olup; bu yönetmelik taslağı ile, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârların ikinci el taşıt alım satım faaliyetlerini, noterlerin bu faaliyetlere ilişkin yükümlülüklerini, yetki belgesi ve satış sertifikası verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir.

Bahse konu yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte yürürlüğe girecek olup; İkinci el taşıt ticaretiyle iştigal edecek tacirler ile esnaf ve sanatkarlara, her bir işletmesi için yetki belgesi alma şartı getirilecek. Her önüne gelen, 'Ben ikinci el otomobil alıp satıyorum' diye ortaya çıkamayacak. Yetkilendirilmiş, yetki belgesi almış, bu işle iştigal eden esnaflar ve tacirler tarafından bu ticari faaliyet sürdürülecek.

İkinci el piyasası, söz konusu kanun ve yönetmelik ile düzenlenirken, özellikle ikinci el binek otoların KDV durumu kafaları karıştırmaktadır.

Bu yazımızda, ikinci el binek otoların KDV Kanunu açısından durumu ele alınacak olup; konu ile ilgili Gelir İdaresinin ve Danıştay’ın görüşü ele alınarak kişisel görüşümüzü açıklamaya çalışacağız.

KANUN MADDESİ

Binek otoların alımlarında ödenen KDV sınırlaması, KDV Kanunu’nun 30 uncu maddesinin (b) fıkrasında düzenlenmiştir.

Söz konusu (b) fıkrasıyla; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

KANUN GEREKÇESİ

Maddenin (b) bendinde, işletmeye ait binek otomobilleri ile ilgili katma de­ğer ver­gisinin de indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bu şekilde, özel oto­mobillerin mu­vazalı olarak işletmeye sokulması suretiyle özel tüketimin teşvik edilmemesi ve vergi kaybına sebebiyet verilmemesi amaç edinilmiştir.

GELİR İDARESİNİN GÖRÜŞÜ

Konu ile ilgili olarak verilmiş olan birçok özelge bulunmakta olup, Gelir İdaresinin görüşü özetle;

• Satıcının mükellef olması ve binek otomobilinin alımında ödenen katma değer vergisini indirim hakkı bulunması halinde %18 (2008/13426 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesinin 2 nci maddesindeki hüküm gereğince satıcının kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek üzere iktisap ettiği ve 31/12/2007 tarihi itibarıyla aktifinde veya envanterinde bulunan binek otomobillerinin iktisap tarihinden itibaren 2 yıl geçmesi halinde ise % 1) oranında katma değer vergisi uygulanacaktır.
• Satıcının mükellef olması ve binek otomobilin alımında ödenen katma değer vergisini indirim hakkının bulunmaması halinde % 1 oranında katma değer vergisi uygulanacaktır.
• Satıcının mükellef olmaması halinde ise KDV uygulanmayacaktır.
• Satın alınan kullanılmış binek otomobillerinin işletmenin kayıtlarına alındıktan sonra satışında ise alış sırasındaki KDV nin durumuna bakılmaksızın KDV oranı % 1 olarak uygulanacaktır.
• İşletme adına kayıt ve tescil ettirilen satışa konu bu otomobillerin alımında yüklenilen KDV ise Kanunun 30/b maddesi gereğince indirim konusu yapılması mümkün değildir. Ancak bu vergi, amortismana tabi bir iktisadi kıymet olan taşıta ilişkin olduğu için gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.

DANIŞTAY’IN GÖRÜŞÜ

Danıştay 4. Dairesi E.2009/3700, K.2012/2102 sayılı Kararı ile; İndirilemeyecek KDV'nin düzenlendiği 3065 sayılı KDV Kanununun 30/b maddesinde yer alan düzenlemede, mükelleflerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile aldıkları araçların yani nihai tüketicisi oldukları araçların kastedildiği, olayda ise, bu nedenle ikinci el satmak amacıyla alınan ve dönen varlıklar arasında ‘’Ticari mallar’’ hesabında gösterilen binek otomobiller nedeniyle yüklenilen KDV'lerin indirim konusu yapılması gerektiğine hükmetmiştir.

Yukarıda yer vermiş olduğumuz Danıştay 4. Dairesinin kararı, Gelir İdaresinin görüşünün aksi yönündedir. Danıştay, KDV Kanunu’nun 30 uncu maddesinin (b) fıkrasında getirilen kısıtlamanın binek otonun nihai tüketicisi konumunda olan işletmelerle ilgili olduğu, ikinci el otoların alım satımını yapan mükellefler için herhangi bir kısıtlama olmadığı görüşündedir.

Kişisel Görüşümüz

 Binek otomobillerin edinim amaçlarına göre oluşturacak tablo ile konu daha iyi anlaşılacaktır.

                                                  Binek Otomobil Edinim Amacı

                      

 

            Satmak Amacıyla Alanlar                                   Kullanmak, İşletmek Amacıyla Alanlar

                                    

 

Sıfır Oto Alım Satımı        İkinci El Alım Satımı         İşletmede Kullanmak              İşletmek

        Yapanlar                         Yapanlar                    Amacıyla Alanlar              Amacıyla Alanlar

Yukarıdaki tabloda birinci grupta yer alanlar, satmak amacıyla binek otomobil sahibi olmakta olup; satın aldıkları binek otomobilleri, Tek Tüzen Hesap planı uyarınca “153- Ticari Mallar” hesabında takip etmeleri gerekir.

İkinci grupta yer alanlar ise binek otomobilleri kullanmak veya işletmek amacıyla satın almaktadırlar. Bunlar da Tek Düzen Hesap planı uyarınca satın aldıkları binek otomobilleri “254- Taşıtlar” hesabında takip etmeliler.

Gelir İdaresinin görüşüne göre; yukarıdaki tablodaki dört gruptan binek otomobili sadece işletmek amacıyla alanların, KDV indirim hakkı bulunmaktadır. Sıkıntı da burada ortaya çıkmaktadır. Çünkü Gelir İdaresinin görüşünde KDV indirim kısıtlamasında binek otomobilin sıfır ve/veya ikinci el olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Kanun lafzında faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisinin, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla Gelir İdaresinin görüşü doğrultusunda sıfır otomobil alım satımı, diğer bir deyişle, otomobil markalarının yetkili satıcıları da sattıkları araçlar için ödedikleri KDV’leri indirim konusu yapmamaları gerekir.

Bu cümleleri okurken “olur mu öyle şey?” diyenleri tahmin edebiliyorum. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere, Gelir İdaresinin görüşünde sıfır veya ikinci el ayrımı yoktur. Dolayısıyla sıfır binek otomobili satışı yapan yetkili satıcısının vergi incelemesinde Vergi Müfettişi, bu firmanın binek otomobil alımında ödediği KDV’leri reddetmesi imkan dahilindedir.

Kişisel görüşümüz; binek otomobillerin KDV kısıtlamasını düzenleyen kanun maddesi ve bu maddenin gerekçesi doğrultusunda, yukarıda yer alan tablodaki ikinci grup yani binek otomobili işletmenin aktifinde maddi duran varlık olarak “254- Taşıtlar” hesabında takip edenlerin, KDV indirim kısıtlamasına tabii olduğu ve kısıtlamaya tabii olanlar arasında da binek otomobilleri işletmek amacıyla alanların (araç kiralama firmaları, sürücü kursları, ticari taksi gibi) ise bu amaçla kullandıkları binek otomobillerin KDV’lerini indirim konusu yapabileceklerdir.

Yazımızın girişinde belirttiğimiz üzere ikinci el motorlu taşıtlarla ilgili piyasada gelişen yeni durumları kapsayacak düzenlemeler yapılmaktadır. Gelir İdaresinin de bu yeni düzenlemeler doğrultusunda binek otomobillerle ilgili KDV indirim kısıtlamasını yeniden gözden geçirmesinde fayda bulunmaktadır.

25.12.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.