Yiğit Büyükyılmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
yigitbuyukyilmaz0802@gmail.com.tr

Ücret Garanti Fonu Nedir?

Ücret geliri, çalışanların kendilerinin ve yakınlarının temel ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için gerekli olan en temel kazanç kalemi olması sebebiyle önem arz etmektedir.

 Ancak zaman zaman işveren çeşitli nedenlerle ücret ödemede zorluk yaşayabilmekte ve çalışanlar da bundan olumsuz etkilenmektedirler.

İşverenin yaşadığı bu zorluklardan bazıları için işçi alacaklarının belli bir kısmı Ücret Garanti Fonu kapsamında güvence altına alınmıştır.

Ücret Garanti Fonu işçiyi korumaya yönelik önemli bir düzenleme olmakla birlikte çalışma hayatında yeterince tanıtılamamış bir uygulamadır.

Yeterince tanıtılması ve ilgili kuruluşların katkılarıyla ekonomik kriz dönemlerinde çalışan kesimin sorunlarını gidermede önemli bir araç olacağı düşünülmektedir

Ücret Garanti Fonu, İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında oluşturulmuş bir fon olup, idari teşkilatlanma açısından İşsizlik Sigortası Fon yönetimine bağlı olarak çalışmakta ancak hesapları ayrı takip edilmektedir.

 Gelirleri de İşsizlik Sigortası Fonu'na işverenlerce ödenen işsizlik sigortası priminin yıllık tutarının yüzde birinden oluşmaktadır.

Bu fonun devreye girebilmesi için işverenin ödeme güçlüğüne düşmüş olması gerekmektedir.

 Ödeme güçlüğünden anlaşılması gereken de, iflas, iflas ertelemesi ve Konkordato kararı veya aciz vesikası düzenlenmesi olup, iflas, iflas ertelemesi ve konkordato kararının verildiği tarih veya aciz vesikasının düzenlenme tarihi de ödeme güçlüğüne düşme tarihi olarak kabul edilmektedir.

Bu yüzden İflas, İflas erteleme (Borca Batık olma durumu), Konkordato (Karşılıklı Anlaşma) kurumlarının sonucunda ortaya çıkacak olumsuz durumlardan biri olan çalışanların maaşlarını alamamalarını durumunda işçilerin üç aya kadar olan maaş alacaklarını alabilmelerini sağlayan ÜCRET GARANTİ FONUNDAN bu yazımda bahsedeceğim.

ÜCRET GARANTİ FONU HANGİ HALLERDE YÜRÜRLÜĞE GİRER

4447 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin; Konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması, iflası, iflasın ertelenmesi nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde uygulanır.

Konkordato Nedir: Borçlunun, yaptığı teklifin alacaklılar tarafından kanunda öngörülen çoğunlukla kabul edilmesi ve diğer şartları da taşıyor ise yetkili makam olan asliye ticaret mahkemesince tasdik edilmesi sonucunda, belirli bir zaman dilimi içerisindeki adî borçlarının yaptığı teklif doğrultusunda ödemesini mümkün kılan bir hukuki imkân ve cebrî bir anlaşmadır.

İflas Erteleme: Borca batık durumda olan bir sermaye şirketinin veya kooperatifin, belli şartların varlığı halinde, ticaret mahkemesinin vereceği bir kararla iflasının açılmasını erteleyen istisnai bir yoldur.

Aciz Vesikası: İcra takibi sonrasında borçlunun tüm mallarının satılmış olmasına rağmen satılan mallardan elde edilen miktarın borçlarını ödemeye yetmemesi durumunda alacaklılara verilen belgedir.

İflas: Borcunu ödemediği için hakkında belli usuller çerçevesinde Asliye Ticaret Mahkemesince iflasına karar verilen borçlunun(müflis) iflas masasına giren tüm mal ve alacaklarının paraya çevrilmesi ve çevrilen bu para ile bilinen bütün alacaklılara alacaklarının ödenmesini sağlayan takip yoludur.

ÜCRET GARANTİ FONUNDAN NE KADAR AYLIK ALINIR

İşçilerin iş ilişkisinden kaynaklanan üç aya kadar  ödenmeyen ücret alacaklarını karşılamak amacı ile İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında oluşturulmuş olan fondur.

ÜCRET GARANTİ FONUNDAN FAYDALANMA TARİHİ

• İşverenin Konkordato ilan ettiği tarihten önce
• İflasın gerçekleştiği tarihten önce
• İflas ertelemenin onaylandığı tarihten önce

Aciz Vesikasının alındığı tarihten önce işçinin ortaya çıkan maaş alacakları üç aya kadar dikkate alınacaktır.

ÜCRET GARANTİ FONUNDA DİKKATE ALINACAK MAAŞ

Sigorta Primine esas tutulan kazanç üzerinden hesaplanan net ücret varsa prim, ikramiye, fazla mesai, izin ücreti vb. kalemler ödenecektir.

ÜCRET GARANTİ FONU NEREDEN KARŞILANMAKTADIR.

İşverenlerce işsizlik sigortası primi olarak yapılan ödemelerin işveren payının yıllık toplamının yüzde biri ile bu primlerin değerlendirilmesinden elde edilen kazançlardan oluşur.

ÜCRET GARANTİ FONUNA BAŞVURU ESASLARI

Çoğu işçi tarafından bilinmeyen ücret garanti fonundan faydalanmak isteyen çalışanların, İŞKUR Müdürlüklerine başvuru yapması gerekmektedir.

 Başvuru yapabilmek için iş sözleşmesinin devam ediyor olması zorunluluğu yoktur.

 Başvuru sırasında bazı belgelerin ibraz edilmesi  gerekmektedir .Bunlar;

Yönetmelik ekinde bulunan işçi alacak belgesi 

İşveren tarafından onaylanmış son üç aylık ücretini alamadığını gösterir bir belge,

 Müracaat

İşverenin güç duruma düştüğünü belirten dört farklı yol vardır. 

Bunlar; iflas, iflas erteleme ,Konkordato ve işverenin aciz vesikasına sahip olmasıdır.

Bu şartlar sağlandıktan sonra aşağıdaki belgelerin ibrazı gerekir;

İşveren hakkında aciz vesikası alınması durumunda, icra dairesinden alınan aciz vesikası veya 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 105 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca alınacak hacze kabil mal bulunmadığına ilişkin haciz tutanağı ve işveren tarafından düzenlenen işçi alacak belgesi

Örnek olarak aşağıda İşçi Alacak Belgesi paylaşılmıştır.

İŞÇİ ALACAK BELGESİ

 

İşverenin iflası durumunda, mahkemece verilen iflas kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflas kararının ilan edildiğini gösteren belge ve iflas dairesi veya iflas idaresi tarafından onaylanan işçi alacak belgesi

İşverenin iflasının ertelenmesi durumunda, mahkemece verilen iflasın ertelenmesi kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflasın ertelenmesinin ilan edildiğini gösteren belge ve kayyım tarafından onaylanan işçi alacak belgesi

İşveren hakkında konkordato ilan edilmesi durumunda, mahkemece verilen konkordato mühlet kararı veya İcra ve İflas Kanununun 288 inci maddesi uyarınca konkordato mühlet kararının ilan edildiğini gösteren belge ve konkordato komiseri veya konkordato tasfiye memuru tarafından onaylanan işçi alacak belgesi ile birlikte işçinin Kurum birimine başvurması gerekir.

ÜCRET GARANTİ FONU ÖDEME ŞARTLARI

İşçi Alacak Belgesi işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü tarihten önceki ücret alacaklarına ilişkin olmalıdır.

İşçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması gerekir.

Günlük ücret alacağı 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen günlük kazanç üst sınırını aşamaz.

Ücret alacağı, işçinin Kuruma başvuru tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenir.

Bu kapsamda yapılacak ödemeler, Fon kaynaklarıyla sınırlıdır.

Ödemeler, Kuruma başvuru sırasına göre yapılır.

ÜCRET GARANTİ FONUNDAKİ EKSİKLİKLER

Ücret alacağına ilişkin korumanın tüm çalışanlar yerine sadece İş kanunu kapsamındaki işçileri kapsaması, (Özellikle tarım kesimini geçmişten günümüze sürekli yasal düzenlemelerin dışında tutma uygulamasının devam ettirilmesi)

Fon gelirlerinin sadece işveren primlerinden oluşması.

 Oysa bazı AB ülkelerinde fon ya da kurumsal gelirlere devlet katkısı da sağlanarak mali yapı güçlendirilmektedir ( Federal Almanya, İrlanda, Yunanistan, İsveç)

İşçi alacaklarından sadece temel ücretin dahil edilmesi ve  Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ve diğer ücrete dahil olan alacakların dahil edilmemesi.

Ücret Garanti Fonu Türkiye gibi ekonomik kırılganlığı yüksek bir ülkede ücretlilerin korunması açısından önemli bir düzenlemedir. Fakat önemli olduğu kadar yeterince tanıtılmadığı da yapılan çalışmalarla açıkça anlaşılmaktadır.

Fonun amacının toplumun geniş kesimlerine Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı, İŞKUR, İşçi ve İşveren sendikalarınca anlatılması durumunda bu alanda zor durumda kalan işçilerin karşı karşıya kaldıkları sıkıntıların giderilmesi yönünde olumlu gelişmeler sağlayacaktır.

22.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.