Yeşim Kale
Vergi Müfettiş Yardımcısı
İstanbul Küçük Ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı yesim.meray@vdk.gov.tr

Vergi İncelemesi Sırasında Verilen Düzeltme Beyannamesinde Vergi Ziyaı Cezası Hangi Oranda Kesilir?

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Maksat” başlıklı 134. maddesine göre vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İncelemeye Başlama” başlıklı 9. maddesine göre vergi incelemesine, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından incelemeye tabi olanın nezdinde düzenlenecek “İncelemeye Başlama Tutanağı” ile başlanır. İncelemeye başlama tarihi ise mükellefin tutanağı imzaladığı tarihtir. Nezdinde inceleme yapılacak olana ölüm, gaiplik, işin terki gibi nedenlerle ulaşılamaması halinde incelemeye başlama tutanağı incelemeye tabi olanın gıyabında düzenlenir. Mükellefin gıyabında incelemeye başlama tutanağı düzenlenmesi halinde ise incelemeye başlama tarihi tutanağın vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihtir.

368 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne göre; beyannamelerin ilgili vergi kanunlarında belirlenen sürelerde verilmesi esas olup kanuni süresi içinde verilen beyannamelerin eksik ve/veya hatalı olması halinde mükellef tarafından kanuni süre geçmeden veya kanuni süre geçtikten sonra düzeltme beyannamesi verilebilmektedir.

1-VERGİ ZİYAI CEZASI

Vergi ziyaı cezası, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi sebebiyle verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya geç tahakkuk ettirilmesidir. Dolayısıyla vergi ziyaı cezası, verginin zamanında ve eksiksiz olarak tahakkuk ettirilip ettirilmediği ile alakalıdır. Vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 344. maddesine göre, mükellef veya sorumlular hakkında ziyaa uğratılan verginin 1(bir) katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Vergi ziyaına “Kaçakçılık” suçları ile sebebiyet verilmesi halinde vergi ziyaı cezası 3(üç) kat kesilir.

2-VERGİ ZİYAI CEZASININ KESİLMEMESİ

Mükellefler tarafından kanuni süresinden sonra pişmanlık ve ıslah talepli olarak düzeltme beyannamesi verilebilir. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Pişmanlık ve Islah” başlıklı 371. maddesine göre, beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren filleri işleyen mükelleflerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden haber vermesi halinde vergi ziyaı cezası kesilmez.

Pişmanlık ve Islah müessesinden yararlanmanın koşulları:

1-      Mükellef tarafından, kanuna aykırı hareketlerin dilekçe ile haber verilmesi,
2-      Verilen dilekçenin resmi kayıtlara geçirildiği tarihten önce ilgili makamlara söz konusu fiilerin muhbir tarafından ihbarda bulunulmamış olması,
3-      Haber verme dilekçesinin herhangi bir vergi incelemesine başlanıldığı veya takdir komisyonuna sevk edildiği tarihten önce verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması,
4-      Düzeltme beyannamesinin mükellefin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten itibaren 15 gün içinde verilmesi,
5-      Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden başlayarak 15 gün içinde ödenmesi.

Yukarıda maddeler halinde sayılan koşulların sağlanması halinde vergi ziyaı cezası kesilmez. Ancak mükellef nezdinde herhangi bir vergi incelemesine başlanmış olması pişmanlık ve ıslah müessesinden yaralanmasına engel teşkil etmektedir.

3-VERGİ ZİYA-I CEZASININ YÜZDE ELLİ ORANDA KESİLMESİ

Mükellefler tarafından kanuni süresinden sonra pişmanlık ve ıslah talepli olarak düzeltme beyannamesi verilebileceği gibi bu müessesesinin uygulanmadığı hallerde mükellefler tarafından normal düzeltme beyannamesi verilebilir. 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun  “ Vergi Ziyaı Cezası” başlıklı 344. maddesine göre, vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir komisyonuna sevk edilmesinden önce mükellef tarafından beyanname verilir ve vergi ziyaı doğarsa, kesilecek vergi ziyaı cezası bir kat yerine yüzde elli oranında uygulanır. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar şöyledir:

1-      Beyanname vergi incelemesi başlamadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verilmeli,

2-      Beyannamenin ilgili olduğu vergi türü ile incelenen veya takdire sevk edilen vergi türü aynı olmamalı.

Örnek 1.  Bay A Gelir Vergisi mükellefi olup kendisine gönderilen defter belge isteme yazısı tebliğ edilememiştir.

Vergi Müfettişi tarafından 10.06.2015 tarihinde mükellefin gıyabında İncelemeye Başlama Tutanağı tanzim edilmiştir.

İncelemeye Başlama Tutanağının vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih: 15.06.2015

Mükellef tarafından 12.06.2015 tarihinde düzeltme beyannamesi verilmiştir.

İncelemeye başlama tarihi, incelemeye başlama tutanağının mükellefin imzası olmadan gıyabında düzenlenmesi sebebiyle vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarih olan 15.06.2015’dir. Mükellef tarafından incelemeye başlama tarihinden önceki tarih olan 12.06.2015 tarihinde pişmanlık talepli olarak düzeltme beyannamesi verilmiştir. Bu sebeple mükellef 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesinde yer alan diğer bütün şartların sağlanması koşuluyla Pişmanlık ve Islah hükümlerinden yararlanabilecektir.

Örnek 2. X Ltd Şti.’nin kanuni temsilcisi nezdinde 15.05.2015 tarihinde incelemeye başlama tutanağı tanzim edilmiş.  Söz konusu vergi incelemesinin konusu İş gücü Temin Hizmetleri dolayısıyla Kdv İadesi olup inceleme dönemi 2014 dür. Mükellef kurum tarafından 2014 yılında işletmenin aktifinde yer alan 22.000,00-TL net aktif değerli taşıt 30.000,00-TL ‘ye satılmış ancak söz konusu satışın yasal defter kayıt ve beyanlarına intikal ettirilmediği 14.05.2015 tarihinde tespit edilmiştir. Mükellef tarafından 2014 yılına ilişkin olarak Kurumlar Vergisi ve Katma Değer Vergisi Düzeltme Beyannamesi 16.05.2015 tarihinde verilmiştir. Mükellef nezdinde vergi incelemesine başlanılması sebebiyle her iki beyanname için de pişmanlık ve ıslah müessesesinden yararlanılamaz. Ancak söz konusu vergi incelemesinin konusu KDV İadesi olup tarh edilecek Kurumlar Vergisi üzerinden kesilecek vergi ziyaı cezası yüzde elli oranında uygulanır, Katma Değer Vergisi düzeltme beyannamesinin ise vergi incelemesindeki vergi türüyle aynı olması sebebiyle vergi ziyaı cezası 1(bir) kat kesilir. (Katma Değer Vergisi ve Kurumlar Vergisi beyannamelerinde Ödenecek Verginin bulunduğu varsayılmıştır)

Örnek 3.  Y A.Ş ÖTV İadesi sebebiyle incelemeye sevk edilmiş ve mükellef kurumun kanuni temsilcisi nezdinde 01.08.2015 tarihi itibariyle İncelemeye Başlama Tutanağı tanzim edilmiş olup inceleme dönemi 2014 dür.

Mükellef kurum çalışanlarının muhasebe departmanında yaptığı dosyalama işlemleri sırasında 09.02.2014 tarih 100.000,00 TL ( %18 kdv) tutarlı satış faturasının yasal defterlere kaydedilmediği ve dolayısıyla beyannamelere intikal ettirilmediği tespit edilmiş ve 15.08.2014 tarihinde düzeltme beyannamesi verilmiştir.

2014 yılı Kurumlar Vergisi Matrahı: 500.000,00-TL

2014/02 dönemi Ödenecek Katma Değer Vergisi: 80.000,00-TL

Mükellef kurum nezdinde herhangi bir vergi incelemesine(ÖTV İade İncelemesi) başlanılması sebebiyle pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanılamaz. Ancak her iki vergi türü de incelemeye konu olan vergi türünden farklı olduğu için kesilecek vergi ziyaı cezası yüzde elli oranında uygulanır.

2014 yılı için tarh edilecek Kurumlar Vergisi 100.000,00-TL *0,20= 20.000,00-TL

Vergi ziyaı cezası 20.000,00-TL*0,50 = 10.000,00-TL

2014/02 dönemi için tarh edilecek Katma Değer Vergisi 18.000,00-TL

Vergi ziyaı cezası 18.000,00-TL *0,50 = 9.000,00-TL

 

	Vergi İncelemesine Başlanmış Takdir Komisyonuna Sevk Edilmiş	Vergi İncelemesine Başlanmamış Takdir Komisyonuna Sevk Edilmemiş
Kanuni Süresinden Sonra Pişmanlık Talepli Düzeltme Beyannamesi (VUK Md.371)	Pişmanlık talepli beyanname verilemez.	Vergi ziyaı cezası kesilmez.
Kanuni Süresinden Sonra Normal Düzeltme Beyannamesi (VUK Md. 344)	Aynı vergi türünde ise vergi ziyaı cezası bir kat, farklı vergi türünde ise yarı oranda kesilir.	Vergi ziyaı cezası yarı oranda kesilir.

 

Sonuç olarak; yukarıdaki tabloda da belirtildiği üzere mükellefler tarafından verilen düzeltme beyannamelerinde vergi ziyaı cezasının hangi oranda kesileceği vergi incelemesine başlanıp başlanmaması veya takdir komisyonuna sevk edilip edilmemesine bağlıdır. Mükellefler nezdinde herhangi bir vergi incelemesine başlanıldıktan veya takdir komisyonuna sevk işlemi yapıldıktan sonra pişmanlık talepli olarak düzeltme beyannamesi verilemez. Ancak vergi incelemesi veya takdir komisyonuna sevk işleminin esasını oluşturan vergi türünün sonradan verilen düzeltme beyannamesinin içeriğini oluşturan vergi türü ile aynı olması halinde kesilecek vergi ziyaı cezası bir kat; farklı olması halinde ise yüzde elli oranında uygulanacaktır.

 

KAYNAKÇA

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

368 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

 

12.04.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.