Veysel Çiftçi
E.Vergi Müfettişi
veysell.ciftci@outlook.com

Şirket Sermayenizi Artırarak Ödeyeceğiniz Vergiyi ve Enflasyon Düzeltmesinden Kaynaklı Gelirinizi Azaltabilirsiniz

Faiz oranların yüksekliği ve krediye ulaşma imkanının zorlaştığı günümüz konjonktüründe şirketlerin sermaye yapılarını yabancı kaynaklar (kredi, borçlanma) yerine özkaynaklarıyla finanse ederek güçlendirmesini teşvik amaçlı vergi mevzuatımızda birtakım düzenlemeler yapılmıştır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-ı maddesinde yer alan nakdi sermaye artışında faiz indirimi müessesesi, sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımları için getirilmiş bir teşvik uygulamasıdır. Sermaye artırımları, şirketlerin özkaynak yapılarını güçlendirip, zorlu ekonomik koşullara direnç göstermesine, yatırımlarına kaynak sağlamasına, fon ve nakit ihtiyaçlarını karşılamada önemli katkılar sunmaktadır.

Sermaye, ortaklar tarafından nakit olarak artırılacağı gibi öz sermaye kalemlerinin eklenmesiyle de gerçekleşebilir, ancak faiz teşvikinden yararlanabilmek için bu artırımın nakit olarak yapılması gerekmektedir.

Uzun yıllardır süre gelen yüksek enflasyon nedeniyle gerçek durumu yansıtmayan mali tabloların, enflasyon düzeltmesine tabi tutularak enflasyon etkisinden arındırılması ve vergileme üzerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesi amacıyla 2023 ve 2024 yılı bilançoları zorunlu olarak enflasyon düzeltilmesine tabi tutulacaktır.

Yapılacak düzeltmenin 2023 yılı hesapları üzerinde vergilemeye etkisi olmazken, 2024 yılının ilk geçici vergi döneminden itibaren, bilançolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin büyüklüğüne ve aktif-pasif kalem ağırlığına göre vergileme üzerinde etkisi olacaktır.

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak parasal olmayan kıymetler, düzeltme sonrasında, aktif değerler gelir artırıcı, pasif değerler ise gider artırıcı etki oluşturmaktadır. Pasif hesapları (özellikle sermaye) aktif hesaplarından büyük olan işletmeler enflasyon düzeltmesi sonucu vergi yüküyle karşılaşmayacak olup aktif ağırlıklı ve borçla finansmanın sağlandığı durumlarda ise düzeltme sonucu oluşan gelir etkisiyle vergi matrahında artış meydana gelecektir.

Sermayesi güçlü olan, finansmanlarını öz kaynakları ile karşılayan şirketler enflasyon düzeltmesinden kaynaklı vergi yükünden daha az etkileneceklerdir.

Uygulamanın Kapsamı ve Faiz Oranının Hesaplanma Yöntemi

Faiz indirimden finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç, şartları sağlayan sermaye şirketlerinin yararlanabilmektedir.

Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi, tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için hesaba yatırılma tarihi, esas alınarak sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır. Söz konusu indirim aşağıdaki formülle hesaplanır

İndirim Konusu Yapılacak Tutar

=

Nakdi Sermaye artış tutarı

x

MB Ticari Krediler Faiz Oranı

x

İndirim Oranı

x

Süre

Nakdi Sermaye Artışlarında İndirim Oranları

Nakdi sermaye artışlarında genel faiz indirimi %50 olmakla birlikte, sermayenin yurt dışından getiren nakitle karşılanması durumunda %75, şirket hisselerinin borsada işlem görmesi (halka açıklık oranı %50 ve daha az olan şirketlerde indirim oranı %75, halka açıklık oranı %50 den fazla olması durumunda indirim oranı %100 olarak uygulanır.

 Yatırım teşvik belgeli üretim yapan sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında bu yatırımların inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılmasında %75, gelirlerinin %25 veya fazlası, faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için ise %0 olarak uygulanır.

İndirimden Yararlanma Süresi

Daha önce süresiz faydalanılabilen nakdi sermaye artışı faiz indirimi uygulamasından 05.07.2022 tarihinden itibaren gerçekleştirilen artışlar üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi (her hesap dönemi ayrı ayrı) ile sınırlandırılmıştır. Şirketler 2015-2022 yılı hesap dönemlerinde faydalanılan faiz indiriminden 2022-2026 yılı hesap dönemine kadar da her yıl ayrı ayrı faydalanabileceklerdir.

2023 yılından itibaren ilgili uygulamadan yararlanan mükellefler ise 2023-2027 hesap dönemleri dikkate alınarak her yıl için ayrı ayrı hesapladıkları faiz indirimini Kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak dikkate alabileceklerdir. Kazanç yetersizliği nedeniyle yararlanılamayan söz konusu indirim tutarı, herhangi bir süre sınırlaması olmaksızın ve endekslemeye tabi tutulmaksızın sonraki dönemlerde indirim konusu yapılabilecektir.

Faiz indirimden yararlanan sermaye şirketlerinin daha sonra sermaye azaltımı yapmaları halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmayacaklardır.

Faiz oranı olarak TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan, bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınacaktır .2023 yılı için söz konusu TCMB faiz oranı %52,73 olarak açıklanmış olup 2023 yılı hesap dönemi için verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde belirtilen oran dikkate alınacaktır.

İlgili faiz oranları TCMB tarafından 2020 yılında, %19,62 ,2021 yılında %24,52, 2022 yılında ise %13,47 olarak açıklanmıştır.

Örnek: ÇFT A.Ş 05.05.2020 tarihli genel kurulda sermayesini 2.000.000,00.-TL artırma kararı almış nakden artırılan bu tutar 30.05.2020 tarihinde peşin ödenmiştir. İlgili sermaye artırımına ilişkin karar 31.07.2020 tarihinde tescil ve ilan edilmiştir. 12.01.2023 tarihinde yapılan genel kurulda ise şirket sermayesi için 5.000.000,00 TL artırma kararı almış ilgili tutar 22.01.2023 tarihinde peşin ödenmiş,26.01.2023 tarihinde ise tescil ve ilan edilmiştir.

Şirket 2.000.000,00 TL artırılan nakdi sermaye için 2020 hesap döneminde 6 aylık süre indirimden yararlanılacak olup, şartların sağlanması durumunda 2021 2022, 2023, 2024 2025 ve 2026 yılı hesap dönemi sonuna kadar her hesap döneminde ayrı ayrı bu indirimden faydalanacaktır.

5.000.000.00 TL’lik artırımdan ise 2023 hesap döneminde 12 aylık süre için yararlanacak, artırılan bu sermaye tutarı dolayısıyla 2024, 2025, 2026 ve 2027 hesap döneminde ayrı ayrı indirimden faydalanacaktır. İndirim konusu yapılacak tutar bilgisi aşağıdaki tabloda hesaplanmıştır.

İndirim Tutarının Hesaplamasında Dikkate Alınmayacak Unsurlar

• Şirketlerin nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları, Birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan artışlar,
• Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan artışlar,
•  Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
• Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen artışlar,
• Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen artışlar,

İndirim tutarının hesaplamasında dikkate alınmayacaktır

Kanunda ortakların nakit alacaklarının sermayeye eklenmesine ilişkin bir sınırlama olmamakla birlikte, mali idare yapmış olduğu düzenlemelerle bunu imkânsız hale getirmiştir. Konu hakkında vergi yargısı vermiş olduğu birçok kararda mali idareye katılmadığını belirtmiştir.

Nakdi Sermaye Artırımının Enflasyon Düzeltmesinden Kaynaklı Gelire Etkisi

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak parasal olmayan kıymetler, düzeltme sonrasında, aktif değerler gelir artırıcı, pasif değerler ise gider artırıcı etki oluşturmaktadır. Sermayesi güçlü olan ve finansmanlarını öz kaynakları ile karşılayan şirketler enflasyon düzeltmesinden kaynaklı vergi yükünden daha az etkileneceklerdir.

Örneğimizde şirketin 30.05.2020 tarihinde 2.000.000,00TL, 22.01.2023 tarihinde ise 5.000.000,00TL tutarında sermaye ödemesi yapıldığı belirtilmişti. Sermaye hesabında düzeltmeye tabi tutulacak miktarlar da banka hesabına ödendiği ay katsayısı dikkate alınacaktır. Hesaplama tablosu aşağıdaki yer aldığı gibidir.

Aralık 2023 Endeks(A)	Düzeltmeye Esas Ay	Endeks (B)	Katsayı (C=A/B)	Tutar (D)	Düzeltilmiş Tutar (E=D x C	Düzeltme Farkı (F=E-D)
2.915,02	Mayıs 2020	482,02	6,0475084	2.000.000,00	12.095.016,80	10.095.016,80
2.915,02	Ocak 2023	2.105,17	1,38469	5.000.000,00	6.923.450,00	1.923.450,00
TOPLAM				7.000.000,00	19.018.466,80	12.018.466,80

Yapılan düzeltme sonucu şirketin enflasyon muhasebesinden kaynaklı pasif artışı (gelir azaltıcı etki) 12.018.466,80 TL olarak hesaplanmıştır.

19.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.