Vedat Vapur
Vergi Dairesi Müdürü
vedatvapur37@gmail.com

Freelancerların (Serbest Çalışanların) Yurt Dışına Verdikleri Hizmetlerin Vergilendirilmesi

FREELANCER(SERBEST ÇALIŞAN) KİMLERDİR?

Serbest çalışma anlamına gelen freelancer kişilerin kendi düzenlerinde diledikleri yer ve zamanda çalışmalarını ifade etmek için kullanılır. Bir kurumda işe girmek yerine kendi uzman oldukları alanlarda hizmet vermeyi tercih eden freelancer çalışanlar serbest olarak çalışır. Freelancer çalışanlar, meslekleri ve yeteneklerine göre pek çok farklı alanda hizmet vererek esnek çalışma sistemi sayesinde zamanlarını daha verimli kullanabilir. İş verenler içinse tam zamanlı bir çalışanı işe almadan profesyonel bir hizmete ulaşma imkânı sunar. Bu kişiler özellikle yurt dışına hizmet vermektedirler. İşbu yazımızda freelancerların yurt dışına verdikleri hizmetlerden sağladıkları kazançların ne şekilde vergilendirileceğine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

ŞAHIS MÜKELLEFİYETİ OLMASI DURUMUNDA GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 1 inci maddesiyle gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi tutulmuş olup, gelirin bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olduğu; 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, Türkiye'de yerleşmiş olan gerçek kişilerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilecekleri hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 65 inci maddesinde; "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. ..."; 66 ncı maddesinde; "Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. 85 inci maddesinde, "Mükellefler, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu Kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur. Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler. Bu hüküm şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerine şamil olmak üzere kollektif şirket ortakları ile komanditeler hakkında da uygulanır.  Yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar:

1.Mükellefin bunları Türkiye'de hesaplarına intikal ettirdiği yılda;
2.Türkiye'de hesaplara intikal ettirilmemesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği tevsik olunan hallerde, mükellefin bunlara tasarruf edebildiği yılda; elde edilmiş sayılır." hükümleri yer almıştır.

Aynı Kanunun genç girişimcilerde kazanç istisnası başlıklı mükerrer 20 nci maddesinde;  "Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibariyle yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.

1- İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,

2- Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),

3- Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,

4- Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,

5- Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması. İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi. hallerinde dahi yıllık beyanname verilir.

Aynı Kanunun mükerrer 20/B maddesi uyarınca da, internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır. Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve Kanunun 98 ve 119 uncu maddelerindeki esaslar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. 

Bu hüküm ve açıklamalara göre, yurt dışı mukimi firmaların (şahısların) belirlemiş olduğu görev tanımı doğrultusunda bağımsız çalışanların (freelancer) iş sözleşmesi yaparak ifa edecekleri hizmet karşılığında elde edilen kazançları serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmekte olup yurt dışından elde edilen ve tevkifata tabi tutulmamış bahse konu gelirlerin Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesinde yer alan hüküm gereğince yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Buna mukabil Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 20/A maddesi uyarınca 29 yaşını doldurmayanların 3 sene kazançlarının 75.000 TL’si gelir vergisinden istisnadır. Aynı Kanunun mükerrer 20/B maddesi uyarınca da, internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’de kurulu bankalarda bir hesap açılması ve bu faaliyetlere ilişkin tüm hasılatın münhasıran bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi şarttır. Bankalar, bu kapsamda açılan hesaplara aktarılan hasılat tutarı üzerinden, aktarım tarihi itibarıyla %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmak ve Kanunun 98 ve 119 uncu maddelerindeki esaslar çerçevesinde beyan edip ödemekle yükümlüdür. Bununla birlikte Türkiye'de faaliyeti bulunmayan yurt dışı mukimine hizmet sözleşmesine bağlı olarak çalışılması durumunda kazanç ücret olarak değerlendirilecek ve Gelir Vergisi Kanunun ücretin vergilendirilmesi ile ilgili hükümlerine göre vergilendirilecektir.

Ayrıca Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'sini gelir vergisinin tespitinde indirim konusu yapılabilir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun; 11/1-a maddesinde, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV den istisna olduğu, 12/2 inci maddesinde, bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için, hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması gerektiği, hükme bağlanmıştır.  Hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapıldığı, yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ile tevsik edilir. Hizmetten yurt dışında faydalanılmasından kasıt, Türkiye'de yurt dışındaki müşteri için yapılan hizmetin, müşterinin yurt dışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili olması; Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır.

Türkiye'de faaliyeti bulunmayan yurt dışı mukimine hizmet sözleşmesine bağlı olarak çalışılması durumunda ücret olarak değerlendirilecektir. Yurt dışı mukiminden bağımsız olarak faaliyetlerini yürütülecek;  ilmi, mesleki bilgi ve ihtisasa dayanarak işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında, bağımsız çalışan olarak kendi nam ve hesaplarına gerçekleştireceği freelancer hizmeti serbest meslek faaliyeti kapsamında değerlendirilecektir. Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, freelancerın yurt dışında mukim firmaya yurt dışındaki faaliyetlerine yönelik vereceği hizmet, yukarıda belirtilen şartlar dahilinde hizmet ihracı kapsamında değerlendirilecek ve bu işlem KDV Kanununun 11 ve 12 inci maddeleri uyarınca KDV den istisna tutulacaktır. Öte yandan, vermiş olduğunu danışmanlık hizmetinin yurt dışında mukim firmanın Türkiye'de yürüteceği faaliyetlerine yönelik olması durumunda ise bu hizmet KDV Kanununun 1/1 inci maddesi hükmü uyarınca KDV ye tabi olacaktır.

ŞİRKET OLMASI DURUMUNDA KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3. maddesinin birinci fıkrasında; Kanunun 1. maddesinde sayılan kurumlardan kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunanların, gerek Türkiye içinde gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış olup, aynı Kanunun 6 ncı maddesinde de kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun "Diğer indirimler" başlıklı 10. maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından yapılabilecek indirimlere yer verilmiş olup, fıkranın 6728 sayılı Kanunun 58. maddesiyle değişik (ğ) bendinde de;

ğ. Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si.

Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır.

..." hükmü yer almaktadır.

Buna göre freelancerların şirket kurarak elde edecekleri kazançlar Kurumlar Vergisine tabi olacaktır. İşyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si Kurumlar vergisinin tespitinde indirim konusu olabilecektir.

BELGE DÜZENİ ŞAHIS MÜKELLEFİYETİ OLMASI DURUMUNDA

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesi ile serbest meslek erbabına defter tutma mecburiyeti getirilmiş, 210 uncu maddesinde serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmış, 236 ıncı maddesinde ise "Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir." hükmüne yer verilmiştir.

Buna göre freelancerların elde ettiği gelir serbest meslek faaliyeti olarak vergilendirilmesi nedeniyle serbest meslek kazanç defteri tutmaları ve mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatları için serbest meslek makbuzu düzenlemeleri gerekmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ OLMALARI DURUMUNDA

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Faturanın Tarifi" başlıklı 229'uncu maddesinde; "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır". Aynı Kanunun "Faturanın Nizamı" başlıklı 231'inci maddesinin 5 no'lu fıkrasında "Fatura malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir, bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır."

Kanunun "Fatura Kullanma Mecburiyeti" başlıklı 232'nci maddesinde "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler;

1-Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,

2-Serbest meslek erbabına,

3-Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,

4-Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,

5-Vergiden muaf esnafa,       

Sattıkları emtia veya yaptırdıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler." hükümleri yer almaktadır.

Buna göre Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından yurtdışı merkezli firmalara verilen freelancer hizmetleri dolayısıyla hizmet bedeli üzerinden hizmetin verildiği tarihten itibaren azami (7) yedi gün içerisinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca Kurumlar Vergisi mükellefi oldukları için Vergi Usul Kanununun 171., 172., 177. ve 182. maddeleri uyarınca bilanço esasına göre defter tutmaları gerekecektir.

Belge düzeni olarak değerlendirildiğinde şahsi mükellefiyetin daha basit olduğu söylenebilir.

FREELANCERLARIN VERGİLENDİRİLMESİNDE ŞAHIS MÜKELLEFİYETİ Mİ YOKSA ŞİRKET MÜKELLEFİYETİNİN Mİ AVANTAJLI OLACAĞI?

Burada freelancerların merak ettiği konu şirket olmaları durumuda mı yoksa şahıs olarak mükellefiyet tesis ettirmelerinin mi kendilerine avantaj sağlayacağı konusu. Gelir Vergisi Kanunu artan oranlı bir vergilendirme yapmakta olup 2022 gelirleri için 103. Maddenin 317 seri no.lu Genel Tebliğle belirlenen tarifesinde,

oranında vergilendirileceği belirlenmiştir.

Kurumlar Vergisinde ise tek bir oran mevcut olup o da 2022 kazançları için %23 dür. Buna göre kabaca yaklaşık 162.000 TL kazanca kadar Gelir Vergisi avantajlı iken, daha fazla olan kazançlarda Kurumlar Vergisi avantajlı olmaktadır. Bunun yanında genç girirşimci istisnası gelir vergisi mükelleflerine tanınan bir istisna iken Kurumlar Vergisinde böyle bir istisna bulunmamaktadır. Kısacası kişinin durumuna ve kazancın miktarına göre avantaj dezevantaj durumu değişmekte olup, herkesin kendi durumunu gözeterek mükellefiyet tesis ettirmesi uygun olacaktır.

KAYNAK:

-193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

-213 sayılı Vergi Usul Kanunu

-5020 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

-3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

-317 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

28.06.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.