Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Vergisiz Varlık Barışından Yararlanmak İçin Son Günler

Dünyayı sarsan olaylar toplumların sosyal yaşamlarını olumsuz etkilediği gibi bütün ülkelerin ekonomileri üzerinde de tahribata neden olmuştur. Küresel ekonomide yaşanan bu türbülanslar nedeniyle ülkeler kendi ekonomik yapılarını gözden geçirerek çeşitli önlemler almakta ve buna dair düzenlemeler yapmaktadır. Ülke ekonomilerinin ihtiyaçlarına yönelik bu tedbirlerin alınması devletler nezdinde mümkün ve gereklidir. Özellikle yaşanan bu zorlu süreçte bozulan ekonomik dengeleri sağlıklı ve sürdürülebilir hale getirmek, kamu harcamalarına kaynak temin etmek bu düzenlemelerden bazıları olarak değerlendirilebilir.

Ülkemizde varlık barışı düzenlemesi yapılmak suretiyle yurt dışında bulunan değerlerin yurda kazandırılması ve milli ekonominin güçlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca yurt içinde bulunan ancak kanuni defterlerde yer almayan varlıkların bildirimi yapılmak suretiyle bunların serbestçe kullanılması sağlanmıştır. Buna dair 11.11.2020 tarih ve 7256 sayılı Bazı alacakların Yapılandırılması ile Bazı kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 17.11.2020 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır. 7256 sayılı kanun ile 193 sayılı GVK.’na eklenen geçici 93. madde hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ise 1 Seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ ile belirlenmiştir. Cumhurbaşkanı kararıyla 31.12.2021 tarihine kadar uzatılmış olan başvuru süresi; 31.12.2021 tarihli ve 31706 (6. Mükerrer) sayılı Resmi gazetede yayımlanan 5058 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, 30.06.2022 (bu tarih dahil) tarihine kadar tekrar uzatılmıştır. Varlık barışı olarak nitelendirilen bu düzenlemelerden yurt içindeki ve yurt dışındaki varlıklar için yararlanmak mümkündür. Her iki durumdaki bildirimler nedeniyle herhangi bir vergi hesaplanması, vergi tarhiyatı yapılmayacağı düzenlemelerde ifade edilmiştir. Varlık barışından yararlanma tarihi ise son gün dahil 30.06.2022 olarak belirlenmiştir.  

Yurt dışı varlıklar;

Yurt dışından getirilebilecek varlıklar para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarıdır. Geçek ya da tüzel kişiler bu varlıkları 30.06.2022 tarihine kadar Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlara bildirilmesi halinde serbestçe kullanabilirler. Bildirimler yetkili vekil veya temsilci marifetiyle yapılabilir. Bu bildirime istinaden herhangi bir vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Yurt dışından getirilecek varlıklar için vergi mükellefi olmak ya da Türk vatandaşı olma şartı yoktur.

Yurt dışı varlıklar için yararlanma şartları;

• Yurt dışında para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı niteliğinde varlık olması,
• Yurt dışında bulunan varlığın 30.06.2022 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirilmesi,
• Bildirim tarihi itibariyle 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi, gerekmektedir.

Yurt dışı varlıklarının Türkiye’ye getirilmesi;

• Varlıkların fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi,
• Türkiye’deki banka ve ya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
• Fiziki olarak ya da hesaba transfer edilemeyen varlıklar aracı kurumlara bildirilmesi, biçiminde olur.

Aracı kurumlara yapılacak bildirimler menkul kıymet veya diğer diğer sermaye piyasası araçları için mümkündür. Yurt dışı varlıkların bildiriminde 1 Seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ ekinde yer alan Ek-1 formu kullanılacaktır. Yurt dışı varlıklar için ayrıca vergi dairesine bildirim yapılmayacaktır. Banka ve aracı kurumlar vekil veya temsilci aracılığı ile yapılan bildirimlerde yetki kontrolü yapmalıdırlar. Bunun dışında bildirimde bulunanlardan banka veya aracı kurumlarca herhangi bir belge istenmeyecektir.

Yurt dışı varlıkların, yurt dışı kredilerin kapatılmasında kullanılması da mümkün bulunmaktadır. Bunun için 17.11.2020 tarihi itibariyle kredilerin kanuni defterlerde kayıtlı olması ve 30.06.2022 tarihine kadar kapatılması gerekmektedir. Bu durumdan yararlanılması durumunda kredilere mahsup edilen varlıklar Türkiye’ye getirilmeyebilir. Ancak kredilerin kapatıldığını gösteren yurt dışı banka veya finansal kurumlardan temin edilecek tevsik edici belgenin muhafaza edilmesi gerekmektedir. 17.11.2020 tarihi itibariyle kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan varlıkların bu tarihten önce Türkiye’ye getirilmesi ile karşılanması halinde söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi durumunda düzenlemeden yararlanılabilir.  

Yurt dışı varlıklar için tek bildirimde bulunulur. Ancak 30.06.2022 tarihine kadar birden fazla bildirim ya da düzeltme bildirimi yapılabilir. Yurt dışından varlıkların getirilmesi, banka veya aracı kurum yoluyla transfer edilmesi durumunda banka dekontu, aracı kurum işlem sonuç formları tevsik edici belge olarak kullanılır. 30.06.2022 tarihine kadar bildirimi yapılıp fiziki olarak getirilmesi durumunda yapılan deklarasyon/bildirime istinaden Gümrük İdaresinden alınan belgeler Türkiye’ye getirilmede tevsik edici belge kabul edilir.

Yurt dışı varlıklarla ilgili olarak varlık barışından yararlananların elde edeceği avantajlardan başlıca olanları tekrar sıralarsak; yurda getirilerek milli ekonomiye kazandırılan söz konusu varlıklar için herhangi bir vergi söz konusu olmayacak, serbestçe tasarruf edilebilecek, varlıklar Türkiye’ye getirilmeden 17.11.2020 tarihi itibariyle kanuni defterlerde yer alan yurt dışı kaynaklı kredilerin kapatılmasında kullanılabilecek, getirilen varlıklar yatırım ve sermaye amaçlı kullanılabilecek, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince getirilen varlıklar istenirse kazancın tespitine konu edilmeden işletmeden çekilebilecek, varlıklar gelir ve kurumlar vergisine tabi olmayacağı gibi ortaklara dağıtılması durumunda kar dağıtımına tabi stopaj uygulanmayacak.

Yurt içi varlıklar;

Yurt içinde bulunan ancak yasal defterlerde yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ve taşınmazların bildiriminin yapılmasına imkan sağlanmıştır. Bu düzenlemeden gelir ve kurumlar gergisi mükellefleri yararlanacaktır. Mükellefler sahip oldukları varlıkları 30.06.2022 tarihine kadar vergi dairesine bildirerek ve kayıtlarına dahil ederek bunları serbestçe kullanabilecekler.

Yurt içi varlıklar için yararlanma şartları;

• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması,
• Varlıkların düzenlemenin yürürlük tarihi olan 17.11.2020 tarihi itibariyle yasal defterlerde yer almaması,
• Varlıkların 30.06.2022 tarihine kadar vergi dairesine bildirilmesi.

Yurt içi varlıkların bildirimi;

Düzenlemenin yürürlük tarihi olan 17.11.2020 tarihi itibariyle kanuni defterlerde yer almayan söz konusu varlıklar Türk Lirası değerleri üzerinden 30.06.2022 tarihine kadar vergi dairesine bildirimi yapılmalıdır. Taşınmazlar dışındaki varlıklar mükelleflerce banka veya aracı kurum hesaplarına yatırılmalıdır. Yatırılan bu varlıklar için banka ve aracı kurumdan alınacak belgeler tevsik edici belge olarak değerlendirilir. Taşınmazların ayni sermaye olarak konulması sermaye artırım kararının bildirim tarihi itibariyle alınmış olması ve kararın bildirim tarihini izleyen 10. ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi ile mümkündür.

Yurt içi varlıkların gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunduğu vergi dairesine bildiriminde 1 Seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ ekinde yer alan Ek-2 formu kullanılacaktır. Mükellefler bildirimlerini elektronik ortamda yapabilirler. Yurt içindeki varlıklar mükelleflerce vergi dairesine tek bildirimle vereceklerdir fakat birden fazla bildirim yapılması, düzeltme bildirimi verilmesi mümkündür. Bu bildirimlere ilişkin olarak vergi hesaplanmayacaktır.

Yurt içi varlıkların bildiriminin mükelleflere sağlayacağı avantajlardan bazıları; söz konusu varlıklar için herhangi bir vergi söz konusu olmayacak, serbestçe tasarruf edilebilecek, varlıklar dönem kazancıyla ilişkilendirilmeden işletmeye dahil edilebilir, mükellefler bu bildirimleri yatırım veya sermaye amaçlı kullanabilir, istenmesi halinde bu varlıklar işletmeden çekilebilir, varlıklar için gelir ve kurumlar vergisi ya da ortaklara dağıtılması durumunda kar dağıtımına bağlı stopaj olmayacaktır.

Şirketlerin kanuni temsilcileri ortakları veya vekilleri adına görünen varlıkların durumu;

Bu durumda olan varlıklarla ilgili olarak 17.11.2020 tarihinden önce yetkili kurumlarca düzenlenmiş bir vekalet ya da temsil sözleşmesi bulunması gerekmektedir. Yine aynı tarih itibariyle sahip olunan varlıkların diğer şartlarda sağlanması halinde şirket adına yurt dışından getirilmesi mümkündür. Ayrıca Türkiye’de bulunan ancak 17.11.2020 tarihi itibariyle kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklar için şirket adına bildirim yapılabilir. Şirkete ya da ortaklarına ait olan fakat şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar için de şirket adına bildirime konu edilerek hükümlerden yararlanılır. Ancak bildirim dışındaki yapılacak incelemelerde bu varlıkların bildirim yapacak olan şirket, şirket ortağı veya gerçek kişiye ait olduğunun ispatı istenecektir.

Bildirim yapılan taşınmazlarla ilgili olarak amortisman hesaplanmayacak, varlıkların elden çıkartılmasında oluşacak zararlar gelir yada kurumlar vergisinde kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Bildirimi yapılan varlıklar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler pasifte özel fon hesabı açacaklardır. Serbest meslek kazanç defteri, işletme defteri tutanlar ise defterlerinde bunları ayrıca göstereceklerdir.

Bildirimler nedeniyle vergi incelemesine maruz kalmamak için düzenlemedeki açıklamalara, süre ve tarihlere riayet edilmesi önemlidir.

Kaynak;

• 1 Seri No.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliği
• Varlık Barışı Rehberi

17.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.