Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi

GVK.’nun mükerrer 121. maddesine göre belli şartları yerine getiren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 01.01.2018 tarihinden itibaren yıllık beyanları üzerinden hesaplanan verginin %5’ni ödenecek vergiden indirebilmektedir. İndirim tutarı 01.01.2022 itibariyle en fazla 2.000.000 TL. olarak uygulanacaktır. Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi vergisel yükümlülüklerini özenle yerine getiren mükelleflerin ödüllendirilmesi bakımından avantajlı bir uygulama olarak değerlendirilmektedir. Bu avantajdan yararlanmak belirli şartların sağlanmasına bağlanmıştır.

Kanun’da belirtilen şartları taşımaları kaydıyla vergi indiriminden; Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefleri, Kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilir. Finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri, emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları ise kapsam dışında tutulmuşlardır.

Uygulamaya dair 14.10.2021 tarihli ve 7338 sayılı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la bazı değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişikliklerle bu indirimden yararlanabilme koşullarında mükelleflerin lehine düzenlemeler bulunmaktadır.

Vergi İndiriminden Yararlanma Şartları;

• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) olması,
• Bir numaralı bentte belirtilen süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibariyle ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, yıllık indirim tutar sınırının %1’ini aşmaması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),
• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, bir numaralı bent kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması (Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden on beşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.), ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer'i alacaklar dâhil) 1.000 TL’nin üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması şarttır.

Vergi İndirimine İlişkin Diğer Hususlar;

• Vergi indiriminden yararlanabilmek için sadece gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin değil, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden bütün vergilerin de vergi indiriminin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihte ödenmiş olması gerekmektedir.
• Hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 01/01/2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 2.000.000 Türk lirasından (317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği) fazla olamayacaktır.
• İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir.
• Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.
• Kanuni süresi içinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir. Ancak, indirimden yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması gerekmektedir.
• Vergi indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde (Kaçakçılık suçları ve cezalar) sayılan fiilleri işlediği tespit edilenler, bu madde hükümlerinden yararlanamazlar.

Yapılan değişiklikte en önemli husus ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış tarhiyatların kesinleşmiş olması koşuludur. Bilindiği gibi daha öncesinde bu şekilde yapılan tarhiyatlar indirimden yararlanma şartının bozulmasına neden olmaktaydı.  Şayet kesinleşme söz konusu olsa dahi yıllık indirim azami tutarının %1’ni aşmadığı durumlarda ihlal söz konusu olmayacaktır. Yani 2022 yılı için belirlenen azami indirim tutarı olan 2.000.000’un %1 (2.000.000X%1=20.000) tutarı olan 20.000’ni geçmeyen kesinleşmiş tarhiyatlar bu kapsamda ihlal anlamına gelmeyecektir. Vergi indirimi uygulamasında kesinleşmeden maksat, tarh edilen vergi ile kesilen cezaların idari yargı mercileri nezdinde dava konusu yapılmaması veya dava konusu edilmesi neticesinde tüm olağan kanun yollarının tüketilmesiyle uygun bulunmak suretiyle kesinleşmesidir. Yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya VUK.’nun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda şartlar ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

Bir diğer önemli konu da beyannamelerin süresinde verilmesidir. Buna göre kanunda bahsedilen beyannameler açısından verilecek düzeltme ya da pişmanlıkla verilecek beyannamelerde şart ihlali olmayacaktır. Bu beyannameler üzerinden hesaplanan vergiler vergi indiriminin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar ödenebilecektir. Ayrıca mükellefiyet başlangıcı yeni olanlar son iki yıl şartını sağlayamayacağından mükerrer 121. maddede yer alan vergi indiriminden yararlanılamayacak. Maliyenin görüşü bu yönde olup vermiş olduğu özelgede buna dair açıklamalar yapılmıştır.

Vergiye uyumlu mükellef indirimi düzenlemesinde ödenmemiş ya da ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış tarhiyatlar bakımından belli tutar veya oranlarda vergi tutarına kadar indirimden yararlanılırken, ilgili yıl ile önceki dört takvim yılında VUK.’nun 359. maddesinde sayılan kaçakçılık suçlarına ilişkin fiilleri işlediği tespit edilen mükelleflerin indirimden yararlanmaları mümkün olmayacaktır.

Yapılan vergi indirimi sonunda kalan tutar yıllık beyannamenin verildiği tarihi izleyen 1 tam yıl içinde diğer vergilerden mahsup edilebilecektir. Bu sürede mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir. Mükelleflerin bu kapsamda beyannamelerini vermeden önce durumlarını sorgulayabilmeleri amacıyla hazırlanan sorgulama ekranı GİB.’nın https://ivd.gib.gov.tr adresinde yer almaktadır.

Yapılan indirimlerde dikkate alınmayacak ödenmemiş vergi tutar ve oranlarının güncellenmesi,  yeni mükelleflerin bu uygulamadan yararlanmasını sağlamak, düzenlemeye özendirilmesi bakımından yararlı olacaktır.

Kaynak;

• Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi Broşürü
• 301 Seri No.lu GVK. Genel Tebliği

22.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.