Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Limited Şirketin Organları ve Görevleri

Limited şirketler en fazla 50 ortak ve sermayesi en az 10 bin Türk lirası olarak kurulan ticaret şirketleridir. Limited şirketlerle ilgili 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 573 ila 644. maddelerinde düzenlemeler yapılmış olup şirketlerin genel kurulu, müdürleri ve denetimine ilişkin yetki ve görevleri aşağıda açıklanmıştır.

GENEL KURUL VE YETKİLERİ

Genel Kurulun yetki ve sorumlulukları TTK.’nun 616 ila 622. maddelerinde düzenlenmiştir. Burada yapılan düzenlemede genel kurulun yetki alanı üç farklı şekilde belirlenmiştir. 

Genel kurulun devredilemez yetkileri; şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, müdürlerin atanması ve görevden alınması, topluluk ve denetçilerin atanmaları ve görevden alınmaları, finansal tabloların ve faaliyet raporunun onaylanması ve kar payı ile kazanç paylarının belirlenmesi, müdür ücretlerinin belirlenmesi ve ibrası, esas sermaye pay devirlerinin onayı, bir ortağın şirketten çıkarılması konusunda mahkemeden istemde bulunulması, müdüre şirketin kendi paylarının alması konusunda yerilmesi ve bu iktisabın onaylanması, şirketin feshi.

Şirket sözleşmesinde öngörüldükleri takdirde genel kurulun devredilemez yetkileri; genel kurul onayı gereken konular ve müdür faaliyetlerinin onayı, önerilmeye muhatap olma geri alım ve alım haklarının kullanılması hakkında karar verilmesi, esas sermaye üzerinden rehin hakkı kurulması konusunda onay verilmesi, yan edim yükümlülükleri konusunda iç yönerge hazırlanması, rekabet yasağı konusunda ortaklarının onayının yeterli görülmemesi durumunda gereken iznin verilmesi, bir ortağın şirket sözleşmesindeki sebeplerle şirketten çıkarılması.

Tek ortaklı limited şirketlerde, bu ortak genel kurulun bütün yetkilerine sahip olup genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerli olması için yazılı olmaları gerekmektedir.  

TTK.’da yapılan bu düzenlemelerde devredilemeyen yetkiler organsal yapıya ve ortak haklarına ait olup organlar arası işlevler ayrımı bağlamında kanuni düzen niteliğini kazandırmaktadır.

GENEL KURULUN TOPLANTIYA ÇAĞRILMASI VE OY HAKKININ HESAPLANMASI

Her yıl hesap dönemini takip eden 3 ay içinde yapılması gereken Olağan Genel Kurul müdürler tarafından toplantıya çağrılırlar. Şirket sözleşmesiyle ve gerektikçe toplantı yapılabilir. Çağrılma toplantı gününden en az 15 gün önce yapılmalıdır. Şirket sözleşmesi ile bu süre uzatılabilir yada 10 güne kadar kısaltılabilir. Her ortak toplantıda dilediği kişiyi temsilci olarak belirleyebilir. Toplantıya ilişkin çağrı, azlığın çağrı ve öneri hakkı, gündem, öneriler, çağrısız genel kurul, hazırlık önlemleri, tutanak, yetkisiz katılma konularında anonim şirketlere ilişkin hükümler kıyasen uygulanır. Ortaklar sözlü görüşme talep etmediği müddetçe her ortağın önerisinin tüm ortakların yazılı onayına sunulması gereklidir. Yazılı bir öneriye yazılı olarak katılmak sirküler karar olup limited şirket genel kurul kararlarının alınmasına cevap verecek niteliktedirler. Ortakların oyları esas sermaye paylarının itibari değerleri üzerinden hesaplanır ve sözleşmede daha yüksek bir tutar belirlenmemiş ise her 25 TL. bir oy hakkı olarak değerlendirilir.  Yine sözleşme ile birden fazla paya sahip ortakların oy hakkı sınırlandırılabilir. Ortak en az bir oy hakkını taşımalı ve sözleşmede açıkça düzenlenmişse yazılı olarak oy kullanabilmelidir. Şirket sözleşmesi ile oy hakkı her esas sermaye payına bir oy olarak belirlenebilir. Bu belirleme de en küçük esas sermaye payının itibari değeri, diğer esas sermaye paylarının itibari değerleri toplamının onda birinden az olamayacaktır. Bu hüküm, payların itibari değerleri farklılaştırılarak imtiyaz tanınması varsayımını düzenlemektedir.

Oy hakkının yukarıdaki esaslara göre belirlenmesine ilişkin şirket sözleşme hükümleri denetçi seçimi, şirket yönetimi ya da onun bazı bölümlerinin denetimi için özel denetçi seçimi, sorumluluk davası açılması hakkında karar verilmesi durumlarında uygulanamayacaktır. Burada amaçlanan şirketin yönetiminde hakimiyet kurulmasını engellemektir.

TTK.’nun 619. maddesinde oy hakkından yoksunluk konusu da düzenlenmiştir. Buna göre Herhangi bir şekilde şirket yönetimine katılmış bulunanlar, müdürlerin ibralarına ilişkin kararlarda, şirketin kendi esas sermaye payını iktisabına ilişkin kararlarda, esas sermaye payını devreden ortak, ortağın bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyetlerde bulunmasını onaylayan kararlarda ilgili ortak oy kullanamaz.

Kanun veya şirket sözleşmesinde aksi belirlenmedikçe seçimler dahil bütün genel kurul kararları toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınır. Ancak şirket hakkında önemli sayılacak işletme konusunun değiştirilmesi, oyda imtiyazlı pay öngörülmesi, esas sermaye payının devrinin sınırlandırılması yasaklanması yada kolaylaştırılması, esas sermayenin artırılması, rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması, şirket merkezinin değiştirilmesi, müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi, bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması ve bir ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması, şirketin feshi konularındaki genel kurul kararları temsil edilen oyların en az 2/3 ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması halinde alınabilir.

Kanunda belirlenen ağırlaştırılmış nisapları daha da ağırlaştıracak şirket sözleşme hükümleri, ancak şirket sözleşmesinde öngörülecek çoğunlukla kabul edilebilir. Ayrıca TTK.’nun 447. maddesinde anonim şirket genel kurul kararlarının butlanı ile ilgili düzenleme kıyasen limited şirketler içinde uygulanmalıdır.

MÜDÜRLER VE YETKİLERİ

TTK.’nun gerekçesinde belirtildiği üzere eski kanunda aynen korunan özden organ ilkesi profesyonel yönetim anlayışı ile terk edilmiştir. Burada "özden" sözcüğü şirketin özünü oluşturan ortakları, yani bünyeyi ifade eder. Bu durum özden/bünyeden yönetim ilkesini yani şirketi "şahıs şirketi" sınıfına sokabileceğinden, limited şirketi kollektif şirkete çok yaklaştırarak "şirketleşme" politikasına uymayacaktır. Yine gerekçede müdürün veya müdürler kurulunun yani bir anlamda yürütmenin, devredilemez görev ve yetkilerini sınırlı sayı olarak (numerus clausus) saymaktadır.

Bu anlayışla müdürlerin yetki ve sorumlulukları TTK.’nun 623 ila 630. maddelerinde düzenlenmiştir. Limited şirketlerin yönetimi ve temsili sözleşmeyle düzenlenerek müdür sıfatını taşıyan bir yada birden çok ortağa, tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. Fakat en az bir ortağın yönetim ve temsil yetkisi olmalıdır. Şayet şirket müdürleri içerisinde tüzel kişi varsa bunun görevini, belirleyeceği gerçek kişi yerine getirmelidir. Müdürler, genel kurula bırakılmayan bütün konularda karar almaya ve bu kararları uygulama yetkisine sahiptirler. Birden fazla müdür olması durumunda biri ortak olup olmamasına bakılmadan müdürler kurulu başkanı olur. Başkan olan müdür yada tek müdür olması halinde bu kişi genel kurul toplantı çalışmalarını yürütür ve ilan eder. Müdürler kurulunda çoğunluğun oyu ile karar alınırken eşitlik durumunda başkanın oyu üstün kabul edilir. Şirket sözleşmesi ile karar alma konularında değişik düzenlemeler yapılabilir. Genel kurulun görev ve yetki almadığı bütün konularda müdürler yetkilidir. Müdürler TTK.’nun 625. maddesinde sayılan görev ve yetkilerini devredemeyeceği gibi vazgeçemezler. Ayrıca şirket sözleşmesinde belirli kararları ve münferit sorunları genel kurul onayına sunma şartı öngörülebilir. Bu durum T. Borçlar Kanununun 51. ve 52. maddeleri saklı kalmak üzere müdürlerin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz, sınırlandırmaz.

Müdürler ve yöneticiler gereken özeni göstererek şirkete bağlılık ve dürüstlük çerçevesinde  görevlerini yerine getirmelidirler. Sözleşmede aksi hüküm yoksa ve diğer ortaklar yazılı izin vermediği durumda müdürler şirketle rekabet oluşturacak faaliyetlerde bulunamadığı gibi ortaklar için kabul edilen bağlılık borcuna da tabidir. Ayrıca şirket sözleşmesi ortakların onayı yerine ortaklar genel kurulunun onay kararlarını öngörebilir. Müdürler şirket ortaklarına eşit davranmakla da mükelleftir.

Müdürlerin yetkili olarak belirlenmesine tescil ve ilanı konularında TTK.’nun anonim şirketlere ilişkin ilgili hükümleri kıyas yolu ile uygulanır. Tek ortaklı limited şirketlerde dahi yazılı bir sözleşme ile yetkilendirme yapılmalı ancak sıradan işlemlerde bu zorunluluk aranmamalıdır.

Genel kurul müdür veya müdürlerin görevden alınması ve yönetim hakkı konusunda tasarruf hakkına sahiptir. Her ortak, yöneticilerin özen ve bağlılık yükümü ile şirket sözleşmesinden doğan görevlerini ihlal etmesi durumunda yetkilerin kaldırılması ya da sınırlandırılmasını mahkemeden isteyebilir. Görevden alınma durumunda yöneticilerin tazminat hakları saklıdır.

Şirket, yönetimi temsil eden kişinin şirkete ilişkin olarak yapacağı haksız fiilden sorumludur.

Ek ödeme yükümlülükleri saklı kalmak üzere sermayenin kaybı ve borca batık olma hallerinde, iflasın bildirilmesinde anonim şirketlere ilişkin hükümler kıyasen uygulanır. Kanun gerekçesinde ek ödeme yükümlülüğü, şirket sözleşmesinde öngörülmesi ve kanunda yer alan şartların gerçekleşmesi halinde, ortaklara, sadece şirkete nakdi ödemelerde bulunmaları borcunu yükler. Amaç finansal yönden kötü duruma düşen, bilanço ağı bulunan şirkete ortakların yapacakları ek ödemelerle yardımcı olmalarıdır.

TİCARİ MÜMESSİLLER VE TİCARİ VEKİLLER

TTK.’nun 631. maddesine göre limited şirket sözleşmesinde başka şekilde düzenleme olmadığı takdirde, ticari mümessiller ve ticari vekiller ancak genel kurul kararı ile atanabilirler ve yetkileri genel kurul tarafından sınırlandırılabilir. Müdür veya müdürlerin çoğunluğu, şirket sözleşmesi kapsamına girmeyen ticari mümessili veya ticari vekili her zaman görevden uzaklaştırabilir. Bu kişi genel kurul kararı ile atanmışsa, görevden alma ve yetkilerini sınırlandırmak için genel kurul gecikmeksizin toplantıya çağrılmalıdır.

DENETİM

TTK.’nun 635. maddesinde yer alan “397.  maddenin 5. ve 6.  fıkraları dışında kalan, anonim şirketin denetçiye, denetime ve özel denetime ilişkin hükümleri limited şirkete de uygulanır” hükmüne göre; 397. maddenin 4. fıkrasına göre Bakanlar Kurulunca belirlenen denetim kriterlerinden en az ikisini iki yıl peş peşe sağlayan limited şirketler bu kapsamda bağımsız denetime tabi olmaktadır.

Kaynak:

-Türk Ticaret Kanunu

-Türk Ticaret Kanunu Gerekçesi

- 2012/4213 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

30.10.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.