Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Gider Pusulası Uygulamaları ve Mukteza Örnekleri

Vergiye esas işlemlerin tespit ve ispat edilebilmesi, her türlü ticari faaliyetin bir belge düzeni içerisinde yapılması ile mümkün olacaktır. Bu bağlamda mükellefler defter tutma yükümlülüğü olmayanlardan temin ettikleri mal ve hizmetler için gider pusulası düzenlemelidirler. Gider Pusulası ile ilgili düzenleme 213 sayılı VUK.'nun 234. maddesinde yapılmıştır. Kanun maddesinde; “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin: Vergiden muaf esnafa; Yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edilir. Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana tevdi olunur.” açıklamalarına yer verilmiştir. Düzenleme bu olmakla birlikte gider pusulasına ilişkin açıklamalarında yer aldığı 141, 159, 164, 173, 225 ve 385 sayılı VUK. Genel Tebliğleri ile uygulama alanı daha da genişletilmiştir.

Kanun maddesinde ifade edildiği üzere gider pusulası yapılan işler ve satışa konu emtia ile ilgili düzenlenebilecektir. Emtia (mal) alımında faaliyetin devamlılık arz edip etmediğine bakılmalıdır. Devamlılık arz eden satış işlemleri ticari faaliyet olarak değerlendirilip faturaya bağlanmalıdır. Yapılan hizmetler ise devamlılık ve mükellefiyet bağlamında niteliğine göre ticari faaliyet, serbest meslek, vergiden muaf esnaf yada ücret olarak değerlendirilmelidir. Ücret olarak değerlendirilen hizmetlerde KDV. hesaplanmayacaktır. Hammaliye gibi arızi olarak yapılan işler için ise gider pusulası düzenlenebilir. Yapılan hizmetlerin ticari faaliyet yada serbest meslek faaliyeti olması halinde KDV. hesaplanacak ancak vergiden muaf esnaf olması halinde KDV.’den istisna olunacaktır. Nihai tüketicilerden yapılan iadelerde düzenlenen fatura geri alınıp 54 sayılı KDV. Genel Tebliğine uygun olarak gider pusulası düzenlenmeli ayrıca gider pusulası üzerinde KDV. gösterilerek indirim konusu yapılmalıdır. Bu şekilde hesaplanan toplam tutar alıcıya iade edilmelidir. Gider pusulasının kişiler ve işlemler bazında toplu olarak düzenlenmesi mümkün olmayıp, her kişi ve işlem için ayrı ayrı düzenlenmesi gerekmektedir. Düzenlenecek belgede işi yapanın imzası, adı, adresi, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedeli ve iş ücretine ait bilgiler bulunmalıdır. Yapılan giderlere ilişkin banka dekontlarının gider pusulası yerine kullanılması ise mümkün değildir. Esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti bulunmayanlardan ikinci el ev eşyası alımlarında gider pusulası düzenlenmelidir.  Ancak Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinde, esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti bulunmayan şahıslardan yapılan alımlar için tevkifat yapılacağına dair hüküm bulunmadığından gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek olmadığı hakkında Maliyenin vermiş olduğu görüş bulunmaktadır.

Gider pusulası düzenlenirken 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde belirlenen nispetler üzerinden vergi tevkifatı yapılacaktır. GVK 94/10-b maddesine göre 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemeler üzerinden  2009/14592 sayılı Bakalar Kurulu Kararı ile belirlenen %20 oranında tevkifat yapılacaktır. Yine GVK 94/13. maddesi ile Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden aşağıda belirlenen oranlarda vergi tevkifatı yapılmalıdır. “a) (06.06.2012 tarih ve 2012/3322 sayılı BKK ile değişen alt bent, Yürürlük; 30.06.2012) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (6) ve (8) numaralı bentlerinde yer alan emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden %2  b) Hurda mal alımları için % 2, c) Diğer mal alımları için % 5, d) Diğer hizmet alımları (a, b ve c alt bentleri hariç olmak üzere mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali de bu kapsamdadır) için % 10." Ayrıca GVK.’nun 9. maddesinde Esnaf Muaflığının tanımı yapılarak kimlerin bu sınıfta yer alacağı belirlenmiştir. Genel olarak gider pusulasına ilişkin bilgiler bunlar olmakla birlikte uygulamada karşılaşılan sorunlar nedeniyle konu hakkında Maliyenin vermiş olduğu görüşlerin sonuç kısımlarını paylaşmakta yarar vardır. Maliye Bakanlığı tarafından çeşitli tarih ve konularda gider pusulası ile ilgili verdiği özelge örnekleri Gelir İdaresi tarafından temin edilerek aşağıda sunulmuştur.

Bir derneğe ait iktisadi işletme bünyesinde çalışan personele yapılan ödeme için gider pusulası düzenlenebileceği ile ilgi olarak Denizli Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.gib.4.20.15.02-vuk-2010/15-491 sayılı ve 29/12/2011 tarihli  özelgeye göre;………….“Buna göre, Derneğinizce dergilerin pazarlamasında çalışan personele verdiğiniz ücret ödemeleri üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104 üncü maddelerinde belirtilen oran ve esaslar dahilinde aynı Kanunun 94/1 inci maddesi gereğince gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekir. Bu çerçevede, dergi satışı hizmeti karşılığında Derneğiniz tarafından söz konusu şahıslara yapılacak ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi ve ücret bordrosu düzenlenmesi gerektiğinden gider pusulası düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.” açıklamaları yapılmıştır.

Şirket tarafından yük boşaltma işi yaptırılan kimselere ödenen hammaliye ücreti için gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği hakkında Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından verilen B.07.0.GEL.0.29/2926-234-297/57639 sayılı ve 06/12/2000 tarihli özelgeye göre; ……..213 sayılı Vergi Usul Kanununda gider makbuzuna ilişkin değil,  gider pusulasına ilişkin hükümler bulunmakta olup, dilekçeniz bu doğrultuda değerlendirilmiştir. .......…..….Buna göre, şirketiniz tarafından boşaltma işini yaptırdığınız kimselere ödenen hammaliye ücreti için gider pusulası düzenlenmesi ve düzenlenen bu belgenin işi yapana imza ettirilmesi gerekmekte olup, araç sürücüsü adına gider pusulası düzenlenlenmesi mümkun bulunmamaktadır.” açıklamaları yapılmıştır.

Gayrimenkul alım-satım faaliyetinde Gider Pusulası ve Ba Bs formu düzenlenmesiyle ilgili olarak Burdur Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü tarafından verilen B.07.4.DEF.0.15.10.00-001-4 sayılı ve  29/03/2011 tarihli özelgede; ………………Buna göre, şirketinizin vergi mükellefi olmayan kişilerden, satmak üzere satın aldığı gayrimenkuller için yukarıda belirtildiği şekilde gider pusulası düzenlemesi ve gider pusulasının bu gayrimenkulleri satan kişiye imzalatılarak bir nüshasının satan kişiye verilmesi, vergi mükellefi olmayan kişilerden gider pusulası düzenlenerek satın alınan gayrimenkullerin satılması durumunda ise gerçek satış bedeli üzerinden fatura düzenlenmesi gerekmektedir.   Ayrıca, 396 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen dönem ve sürelerde şirket faaliyet konunuz itibariyle ticari mal niteliğinde bulunan gayrimenkullere ilişkin alış ve satışlarınızın Ba ve Bs bildirim formlarıyla bildirilmesi gerekmektedir.  açıklamaları yapılmıştır.

Atık hurda kağıt belge düzeniyle ilgili olarak İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 67854564-1741-944 sayılı ve 09/11/2012 tarihli özelgede; ................Yukarıda yer alan hükümler uyarınca, atık kağıt alımı işinin; - Bir hizmet sözleşmesine dayalı olarak, işçi-işveren ilişkisi doğuracak şekilde veya bağlılık ve devamlılık gösterecek şekilde şirketiniz tarafından yaptırılması durumunda, yapılan ödemelerin ücret kabul edilerek Gelir Vergisi Kanununun 61, 63, 94, 103 ve 104 üncü maddelerine göre ücret olarak vergilendirilmesi, - Atık kağıt toplayıcıları tarafından bir işyeri açmaksızın kendi nam ve hesaplarına yapılması halinde, bu kişilerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin 7 nci bendi uyarınca esnaf muaflığı kapsamında değerlendirilmesi ve gider pusulası düzenlemek suretiyle yapılan ödemeler üzerinden, aynı Kanunun 94 üncü maddesinin 13/b bendi uyarınca % 2 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması, gerekmektedir.………Ancak esnaf muaflığından faydalanmaları mümkün bulunmayanların ve ticari, zirai veya mesleki kazançları dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olan adi komandit şirketlerin komandite ortakları, kollektif şirket ortakları, adi şirket ortakları ve eshamlı komandit şirketlerin komandite ortaklarından yapılan mal alımlarının gider pusulası ile gerçekleştirilmesinin mümkün bulunmadığı tabiidir. Ayrıca, vergi mükellefi olmayan kişilerden yapmış olduğunuz mal ve hizmet alımlarında gider pusulası düzenlemeniz gerekmekte olup düzenlenecek gider pusulalarında yer alacak bedele ilişkin bir sınırlama bulunmamaktadır.

Gider pusulası düzenleyerek geri alınan ürün bedelinin tüketiciye iadesinde KDV hesaplanıp hesaplanmayacağı ile ilgili olarak Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı  tarafından verilen 76464994-130[KDV.2012.23]-177 sayılı ve 16/07/2013 tarihli özelgede;………….Tüketiciler tarafından malların iade edilip bedellerinin geri verilmesinin istendiği durumlarda, satıcı tarafından ödenen bedellerin katma değer vergisi dahil tutarları tüketiciye iade edilecektir. Satıcılar işlemlerinin düzeltilmesi için iade edilen mal nedeniyle gider makbuzu düzenleyecekler ve tüketiciden iade edilen mala ait fatura ve benzeri belgeyi bu makbuz ekinde geri alacaklardır. Gider makbuzunda iade edilen malın katma değer vergisi satış bedelinden ayrı gösterilecek ve bu miktar indirim konusu yapılmak suretiyle işlem düzeltilecektir. İade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verildiği durumlarda ise, satıcı tarafından yukarıda sözü edilen işlemlerin yanı sıra bu defa verilen yeni mal için fatura ve benzeri belge düzenleneceği tabiidir. Dolayısıyla iade edilen malların yerine verilen yeni malların değerleri dikkate alınarak belge düzenleneceğinden, iade edilen mallar ile yeni verilen mallar arasında değer farkının olup olmaması düzeltme işlemini etkilemeyecektir." açıklamaları yapılmıştır. Ancak, bayisi olduğunuz aynı zamanda servis hizmeti verdiğiniz elektronik firmasının bir başka bayisi tarafından satılan ürünün arızalı çıkması üzerine elektronik firmasının onayıyla malın müşteriden iade alınması işleminde, malın satışının firmanızca gerçekleştirilmemiş olması nedeniyle 54 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar çerçevesinde işlem yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, iade işlemine ilişkin olarak firmanız tarafından düzenlenecek gider pusulasında KDV gösterilmemesi gerekmektedir. Öte yandan, müşteriye ödenecek söz konusu bedel için KDV hesaplanmayacağından, bu bedelin bayisi olduğunuz firmaya aktarılması amacıyla düzenlenecek faturada da KDV hesaplanmayacaktır.”

Vergi mükellefi bulunmayan kişiye satılan malın iade edilmesi halinde iade karşılığında gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği ile ilgili olarak Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.06.18.02-32234-8070-342 sayılı ve 02/06/2011 tarihli özelgeye göre;………..…….                           ı- Gelir Vergisi Kanunu Yönünden Yapılan Değerlendirme: ……..İlgi dilekçeniz ekinde alınan belgelerin tetkikinden, ... isimli çiftçiye şirketiniz tarafından 22/02/2010 tarihli fatura ile soğan tohumu ekme makinesi satıldığı, adı geçen çiftçinin " ... adresinde 171 dönümlük arazide ekmeklik buğday ve soğan üretimi yaptığı, adı geçen çiftçi tarafından tohum ekme makinesinin şirketinize iadesi üzerine 16/04/2010 tarihli gider pusulası düzenlendiği ve gelir vergisi tevkifatı yapılmadığı anlaşılmıştır. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; ... un zirai faaliyetindeki (buğday ve soğan ekimi) arazi ölçülerinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 54'üncü maddesinde belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşmaması, soğan tohumu ekme makinesinin de tek başına motorlu bir araç vasfına haiz olmaması nedeniyle adı geçen çiftçinin zirai kazancının hasılatları üzerinden tevkif suretiyle vergilendirileceği tabiidir. Bu çerçevede; ilgi dilekçenizde ... tarafından şirketinize iade edildiği belirtilen makine nedeniyle çiftçiye yapılan ödeme Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinde sayılan nitelikte bir ödeme olmadığından gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmayacaktır. ıı- Vergi Usul Kanunu Yönünden Yapılan Değerlendirme:……Buna göre; faturası düzenlenerek satılan makinenin iade edilmesi halinde satın alanın vergi mükellefiyetinin bulunmaması durumunda şirketinize yapılan iade karşılığında daha önce düzenlenen belge ile ilişki kurmak suretiyle gider pusulası düzenlenerek kayıt altına alınması mümkün bulunmaktadır.

Gider pusulasının imzalattırılmadan tanzim edilmesinin ya da banka dekontlarının gider pusulası yerine kullanılmasının mümkün olup olmadığı ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 11395140-105[234-2012/VUK-1- . . .]—302 sayılı ve 04/03/2013 tarihli özelgeye göre;          

Bu çerçevede, gider pusulası, toplu ya da imzasız şekilde düzenlenmesi mümkün olmayan bir belge olup, söz konusu belgede işi yapanın adının, adresinin ve imzasının bulunması kanuni bir zorunluluktur.

Öte yandan banka dekontlarının gider pusulasının yerine kullanılacağı hususunda Vergi Usul Kanununda ve ilgili mevzuatında herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Gider pusulası ile mükellefiyeti olmayan şahıslardan ve ihale yolu ile ikinci el taşıt alımının Ba formuna dahil edilip edilmeyeceği ile ilgili olarak Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 95462982-105[VUK.ÖZLG-13-72]-173 sayılı ve 28/05/2014 tarihli muktezada; ………Bahse konu, 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin; "Bildirime Konu Alış/Satışlar ve Hadler" başlıklı (1.2) bölümünde ;. bunlara ilişkin belgenin türüne (Fatura, irsaliyeli fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, gider pusulası, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihaz fişi, sigorta komisyon gider belgesi ve yolcu bileti gibi) bakılmaksızın Ba-Bs bildirim formlarına dahil edilecektir. Bu hükümler ve açıklamalar çerçevesinde; Bilanço esasına göre defter tutanların, vergi daireleri tarafından düzenlenen tahsildar alındısı, vergi dairesi alındısı, icra müdürlükleri ve sosyal güvenlik il müdürlüklerinin kendi mevzuatları gereğince düzenledikleri tahsilat makbuzu gibi tevsik edici belgelere dayanılarak alınan ikinci el taşıtlar ile gider pusulası düzenleyerek daha önce faaliyeti sona eren veya hiç mükellefiyet kaydı olmayan kişilerden alınan ikinci el taşıtların bedellerinin katma değer vergisi hariç 5.000-TL ve üzerinde olması halinde 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan esaslar çerçevesinde Ba formuna dahil edilmesi gerekmektedir.  

Gider Pusulasında Tevkifat ile ilgili olarak İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.35.18.02-1741-624 sayılı ve 17/11/2011 tarihli özelgeye göre;…………Buna göre; esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti bulunmayan şahıslardan ikinci el ev eşyası alımlarında gider pusulası düzenlenmesi gerekmekte olup, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde, esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti bulunmayan şahıslardan yapılan alımlar için tevkifat yapılacağına dair hüküm bulunmadığından gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak esnaf muaflığı kapsamında bulunan kişilerden ikinci el eşya alımında bulunulması halinde, gider pusulası karşılığı yapılan ödemeler üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 13/c bendi uyarınca %5 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı tabiidir.

Nihai tüketiciden alınan araç için gider pusulası düzenlenmesi ve tevkifat yapılması hakkında Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-94-70-373 sayılı ve 08/06/2011 tarihli özelgeye göre;………193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun  94'üncü maddesinin birinci fıkrasında ‘' Kamu idare ve müesseseleri,  iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını  bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.'' denilmekte olup, aynı fıkranın 13'üncü bendinde ise; esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. ……….Buna göre; araç satış sözleşmesinin Vergi Usul Kanunu'nda yer alan vesikalardan biri olmaması nedeniyle,  vergi mükellefiyeti olmayan kişiden araç satış sözleşmesi ile satın aldığınız taşıt için gider pusulası düzenlemeniz gerekmekte olup, Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde, esnaf muaflığından yararlanmayan ve vergi mükellefiyeti bulunmayan şahıslardan yapılan alımlar için tevkifat yapılacağına dair hüküm bulunmadığından gelir vergisi tevkifatı yapmanıza gerek bulunmamaktadır.

Okul Aile Birliği tarafından gider pusulası ile yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hakkında Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.16.16.01-GV-11-22-79 sayılı ve 21/02/2012 tarihli özelgeye göre; ……Bu hükümlere göre, Okul Aile Birlikleri tarafından okulun ihtiyaçlarının karşılanması için Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde sayılan esnaf muaflığından faydalananlardan mal veya hizmet alımları, 94 üncü madde gereğince gelir vergisi kesintisine tabi olacaktır. Ancak, söz konusu mal veya hizmet alımlarının esnaf muaflığından faydalananlar dışındakilerden alınması durumunda ise gelir vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Öte yandan; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburi olduğu belirtilmiş, 234 üncü maddesinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulasının vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu belirtilmiştir.

Mükellefiyeti olmayan şahıslardan alınan veya bu kişilere satılan arsa, taşıt vb varlıkların alım satımlarının Ba ve Bs formuna dahil edilip edilmeyeceği hakkında Mersin Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.33.15.02-2011/720-4-97 sayılı ve 07/12/2011 tarihli özelgeye göre; …….…Bu itibarla; vergi mükellefiyeti olmayan şahıslara yapılan arsa, taşıt vb varlıkların alım ve satımlarının katma değer vergisi hariç 5.000-TL ve üzerinde olması halinde 396 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan esaslar çerçevesinde Ba - Bs bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir.

Nihai tüketiciye yapılan satışlar için tanzim edilen faturalarda T.C. Kimlik Numarası'nın bulunup bulunmayacağı ve internet üzerinden yapılan satışlarda toplu fatura ve gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği hakkında İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-2061 sayılı ve 18/11/2011 sayılı özelgeye göre………Yukarıda yer alan Kanun hükümlerinden ve açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, mezkur Kanun'un 232'nci maddesi uyarınca fatura düzenlemek ve almak zorunda olan mükellefler, münhasıran bu maddenin birinci fıkrasında sayılanlara düzenledikleri faturalarda, müşterinin ad ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludurlar. Ayrıca, aynı maddenin birinci fıkrasında sayılanlara fatura düzenlemesi halinde, bu belgelerde vergi kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası bilgisine yer verilmesi zorunludur. Ancak, bu belgelerin mezkur fıkrada sayılmayanlara, örneğin nihai tüketicilere düzenlenmesi halinde vergi kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası bilgisine yer verilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Öte yandan, fatura 229'uncu madde hükmünden de anlaşılacağı üzere müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere düzenlenen bir vesika olduğundan her mükellef için ayrı ayrı düzenlenmesi, gider pusulasının da  aynı şekilde her bir iade işlemi için her mükellef için ayrı ayrı düzenlenmesi gerekmektedir………Buna göre, toptan satışlarınız ve internet üzerinden yapılan satışlar haricinde herhangi bir emtia satışı yapmamanız, satış bedellerini büronuzda tahsil etmemeniz, tahsilatlarınızı banka aracılığıyla veya elektronik yollarla almanız ve satışlarınızda fatura veya perakende satış fişi düzenlemek şartıyla ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyetiniz bulunmamaktadır. …………

Müze bilet alımlarının toplam adet ve miktarı gösteren dökümün yer aldığı antetli kağıdın belge niteliği taşıyıp taşımadığı ile kayıtlara KDV dahil alınıp alınamayacağı hakkında İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen B.07.1.GİB.4.35.18.02-1741-377 sayılı ve 29/03/2012 tarihli özelgeye göre;……....

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun, "İspat edici kağıtlar" başlıklı 227 nci maddesinin birinci fıkrasında; "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu kayıtların ise anılan kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan, fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu şeklindeki belgelerden herhangi birisi ile tevsik edilmesi gerekmektedir.………Ancak, indirimli bilet ile ilgili organizasyonun ... tarafından yapılması halinde;- ….....'a ait iktisadi işletme oluşması durumunda bilet bedellerinin tamamı için iktisadi işletme tarafından şirketinize fatura düzenlenmesi, - ...'a ait iktisadi işletme oluşmaması durumunda ise şirketinizce ödenen bilet bedelleri için ... adına gider pusulası düzenlemeniz gerekmektedir. Yukarıda yapılan açıklamalara göre, ... Ltd. Şti. veya ...'a ait iktisadi işletme tarafından şirketinize düzenlenen faturada gösterilen KDV nin indirim konusu yapılabileceği tabiidir.

BTK kapsamında (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) verilen karara istinaden müşterilere yapılacak iadelerin belgelendirilmesi ile KDV, KV ve Gider Vergileri Kanunları çerçevesinde değerlendirilmesiyle ilgili olarak  İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 39044742-KDV.35-1140 sayılı ve 31/07/2013 tarihli özelgeye göre;…………II- Katma Değer Vergisi (Kdv) Kanunu Yönünden: …………Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Şirketiniz tarafından müşterilere iade edilen "hat tesis ücreti indirimine isabet eden kısım"a ait KDV'nin, düzeltmenin Şirketinize düzenlenecek fatura veya benzeri vesikalarda ya da Şirketinizce düzenlenecek gider pusulasında gösterilmesi ve takvim yılı aşılmamak kaydıyla belgelerin kanuni defterlerinize kaydedildiği dönemde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. III- Gider Vergileri Kanunu Yönünden: ……..Bu hüküm ve açıklamalara göre, Şirketiniz tarafından BTK'nın söz konusu kararına istinaden müşterilerinize yapılacak iade bedellerine ait özel iletişim vergisi tutarlarına ilişkin olarak;……- İadenin vergi mükellefi olmayanlara yasal mevzuata uygun şekilde düzenlenecek gider pusulası ile yapılması halinde gider pusulası üzerinde ayrıca gösterilecek özel iletişim vergisi indirim konusu yapılmak suretiyle işlem düzeltilecektir.

Şirketini patates dahil işlenmemiş sebze ve meyve toptan ticareti faaliyetinden dolayı yılın belli aylarında günlük yevmiye usulü ile çalıştırdığı tarım işçilerine yaptığı ödemeler nedeniyle gider pusulası düzenlenip düzenlenmeyeceği hakkında Amasya Defterdarlık Gelir Müdürlüğü tarafından verilen B.07.4.DEF.0.05.10.00-2010/GA-94/13-36 sayılı ve 29/12/2011 tarihli özelgeye göre; …….Aynı fıkranın (13) numaralı bendinde ise esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet karşılığında yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı belirtilmiş olup, bahse konu tevkifat oranı 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiş bulunmaktadır. Diğer taraftan 242 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılan açıklamalara göre, zirai işletmelerde ücretli durumuna girmeksizin çalıştırılan çiftçilere bizzat yapılan sulama, süt sağımı, meyve toplaması, kavaklıklarda dikim, kesim, toplama, taşıma gibi hizmetler de zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmet olarak kabul edilecektir. Bu durumda zirai faaliyet kapsamında söz konusu hizmetleri ifa eden çiftçilere ödenecek hizmet bedelleri üzerinden 12/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı Kararnamenin eki Kararın 1 inci maddesinin (11) numaralı bendinin (c/ii) alt bendinde belirlendiği üzere % 4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. Ancak bu hizmetlerin; müteahhit, taşeron veya dayıbaşlara yaptırılması halinde, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan bu kişilere yapılan ödemelerden vergi tevkif edilmemesi, vergiden muaf esnafa yaptırılması halinde ise bu kişilere yapılan ödemeler üzerinden 12/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı Kararnamenin eki Kararın 1 inci maddesinin (13) numaralı bendinin (d) alt bendinde belirlenen % 10 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Öte yandan, zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetlere ilişkin olarak esnaf muaflığından yararlananlara yapılacak ödemeler için gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir. Söz konusu ödemelerin kazancı gerçek usulde tespit edilmeyen çiftçilere yapılması halinde de gider pusulası düzenlenebilecektir.

Yazılım, web uygulamaları ve bilgisayar programları için yapılan ödemelerin vergilendirilmesi ve belge düzeni hakkında Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 27575268-105[227-2013-212]-428 sayılı ve 18/04/2014 sayılı özelgeye göre;.…….…-Yazılım, web uygulamaları ve bilgisayar programları yaptırılacak kişilerin, şirketinize bağlı olarak ve hizmet akdi kapsamında emir ve talimatlarınız altında çalışmaları halinde yapılan ödemelerin ücret olarak vergilendirileceği ve söz konusu ödemeler için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 238 inci maddesine göre şirketiniz tarafından ücret bordrosu düzenlenmesi,  - Yazılım ve bilgisayar programları yaptırılacak kişiler ile şirketiniz arasında herhangi bir hizmet sözleşmesi bulunmaması, kişilerin söz konusu faaliyetleri şahsi mesaiye ve mesleki bilgiye dayanarak şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapmaları durumunda, söz konusu faaliyetlerden elde edilecek kazancın serbest meslek kazancı olarak değerlendirilerek serbest meslek kazancına ilişkin genel hükümler çerçevesinde yapılacak ödemelerden 94 üncü maddesinin (2-b) bendi uyarınca %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı ve söz konusu mesleki faaliyete ilişkin her türlü tahsilat için serbest meslek erbabı tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenmesi, - Tevkifat uygulamasında sebest meslek kazancının devamlı veya arızi nitelikte olmasının herhangi bir önemi bulunmadığından kişilerin faaliyetleri arızi yapmaları halinde de aynı madde hükmüne göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılarak gider pusulası düzenlenmesi,- Yazılım ve bilgisayar programlarının eser niteliği taşıdığının bu faaliyeti yapan kişilerce Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak yazı ile tevsik ve ispat edilmesi şartı ile eser sahiplerinin Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yer alan  istisnadan yararlanmalarının mümkün olacağı ve şirketiniz tarafından eser sahiplerine yapılacak ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (2-a) bendi uyarınca %17 oranında gelir vergisi kesinti yapılması gerekeceği, ayrıca, yapılan çalışmaların münhasıran Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamındaki işlemlerden ibaret olması halinde şirketinizce bu kişilere yapılan ödemelerin gider pusulası ile belgelendirilmesi,  - Web uygulamaları faaliyetleri, ticari faaliyet kapsamında olduğundan işçi işveren ilişkisi bulunmadan bağımsız olarak yapılan söz konusu faaliyetin devamlılık arz etmesi durumunda bu faaliyetten elde edilecek kazancın ticari kazanç hükümleri çerçevesinde vergilendirileceği ve söz konusu faaliyete ilişkin kayıtların ise Vergi Usul Kanununun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerle tevsik edilmesi,

15.10.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.