Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

4572 Sayılı Kanun Kapsamındaki Kooperatiflerde Bağımsız Denetim

Bakanlar Kurulunun 2012/4213 sayılı kararı ile Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler Belirlenmiş olup söz konusu Karar  23.01.2013 tarih ve 28537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Karar ekinde I ve II sayılı listede belirlenen ve bazı ölçekleri yakalayan şirketler veya Grup Şirketler Bağımsız Denetim yaptırma zorunluluğu kapsamına alınmışlardır.

11.04.2013 tarih ve 28615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gümrük kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 6455 sayılı kanunun 80. maddesi ile yukarıda bahsedilen I ve II sayılı listede yer alan denetime tabi olan şirketler dışındaki bütün Anonim şirketlere ve 4572 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşlarına bu fıkra hükümlerine göre denetim yaptırma zorunluluğu getirilmiştir.

Bu düzenlemeye ilişkin olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından söz konusu düzenlemelerde bahsi geçen 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında kanun kapsamındaki kooperatiflerin denetimine ilişkin olarak BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAK TARIM SATIŞ KOOPERATİF BİRLİKLERİNİN BELİRLENMESİNE DAİR Tebliğ 14.06.2013 tarih ve 28677 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.

Tebliğe göre denetime tabi olmanın şartları tebliğin 4. maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir. Buna göre;

“(1) Aşağıdaki dört şarttan en az üçünü sağlayan birlikler, 6102 sayılı Kanun çerçevesinde bağımsız denetime tabidir:

a) Aktif toplamı : Elli milyon ve üstü Türk Lirası,

b) Yıllık net satış hasılatı : Yetmişbeş milyon ve üstü Türk Lirası,

c) Bağlı kooperatiflerin ortak sayısı : Üçbin ve üstü,

ç) Çalışan sayısı : İkiyüzelli ve üstü.

(2) Birliğin aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısının hesabında birliğin bağlı ortaklıklarının, iştiraklerinin ve ortak kooperatiflerinin aktif toplamları, yıllık net satış hasılatları ve çalışan sayıları da bu Tebliğde yer alan esaslara göre dikkate alınır.

(3) Birlikler, birinci fıkrada belirtilen dört şarttan en az üçünü art arda iki hesap döneminde sağlamaları durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren denetime tabi olur. Birbirini takip eden dönemlerde sağlanan şartların aynı şartlar olması aranmaz.

(4) Denetim, birliğin konsolide finansal tablolarının yanında münferit finansal tablolarını ve gerektiğinde 4572 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde Genel Müdürlük tarafından belirlenen ortaklık işlemlerini de içerir.

(5) Bu Tebliğ uyarınca denetime tabi olma şartlarını taşımayan bir birlik, sadece bağlı ortaklığının veya iştirakinin denetime tabi olması nedeniyle denetime tabi olmaz. Ayrıca, birliğin denetime tabi olması nedeniyle bağlı ortaklıkları, iştirakleri ve ortak kooperatifleri de denetime tabi tutulmaz.

(6) Denetime tabi olunup olunmadığının belirlenmesinde, birlik ile bu birliğe bağlı kooperatifleri, ortaklıkları ve iştiraklerinin aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı hesaplanırken vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan son iki hesap dönemine ilişkin bilanço ve gelir tablosu dikkate alınır. Denetim kapsamına girildikten sonra bu Tebliğin 8 inci maddesi hükmü uygulanır.”

Tebliğin  7. maddesinde denetimin kapsamından çıkma konusu da düzenlenmiştir. Buna göre de;

“ (1) Bağımsız denetime tabi birlikler, bu Tebliğin 4 üncü maddesinde belirtilen şartlardan en az üçüne ait sınırların art arda iki hesap döneminde altında kalmaları ya da bir hesap döneminde söz konusu şartlardan en az üçünün sınırlarının yüzde yirmi veya daha fazla altında kalmaları durumunda, müteakip hesap döneminden itibaren denetim kapsamından çıkar. Birbirini takip eden hesap dönemlerinde sınırların altında kalınan şartların aynı olması şart değildir. Aşağıdaki tabloda örnek bir birlik için hesap dönemleri itibarıyla şartların sağlanması ve denetime tabi olma durumu gösterilmiştir:

 

Hesap dönemleri	Bilanço aktif toplamı 50 milyon TL veya üzeri midir?	Yıllık net satış hasılatı 75 milyon TL veya üzeri midir?	Çalışan sayısı 250 veya üzeri midir?	Bağlı kooperatiflerin ortak sayısı 3 bin veya üzeri midir?	Şartlardan en az üçünü sağlıyor mu?	Denetime tabi midir?
1/8/2010-31/7/2011	Evet	Hayır	Evet	Evet	Sağlıyor	Referans yıl
1/8/2011-31/7/2012	Evet	Evet	Hayır	Evet	Sağlıyor	Referans yıl
1/8/2012-31/7/2013	Evet	Hayır	Evet	Evet	Sağlıyor	Tabidir
1/8/2013-31/7/2014	Hayır	Hayır	Evet	Hayır	Sağlamıyor	Tabidir
1/8/2014-31/7/2015	Hayır	Hayır	Hayır	Evet	Sağlamıyor	Tabidir
1/8/2015-31/7/2016	Evet	Hayır	Evet	Evet	Sağlıyor	Tabi değildir

Tebliğin 8. maddesinde esas alınacak finansal tablolar aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“(1) Denetime tabi birlikler, finansal tablolarını 6102 sayılı Kanun ve TMS’ye göre hazırlar. Bu birlikler daha sonraki hesap dönemlerinde denetim kapsamında olup olmadıklarını değerlendirirken, aktif toplamının ve yıllık net satış hasılatının hesabında 6102 sayılı Kanun ve TMS’ye göre hazırladıkları finansal tabloları dikkate alır. Bu durumda, bağlı ortaklık ve iştirak kavramları 6102 sayılı Kanun ve TMS’deki anlamlarıyla dikkate alınır. Şartların belirlenmesinde; bağlı ortaklıkların tam konsolidasyon yöntemine, iştiraklerin ise özkaynak yöntemine göre konsolide edilen finansal tablolar kullanılır.

(2) Aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatının hesabında, birliğin TMS’ye göre hazırlanmış finansal tablolarında yer alan tutarlara, ortak kooperatiflerin 4 üncü maddenin altıncı fıkrası uyarınca hazırladıkları finansal tablolarda yer alan ilgili tutarlar 5 inci maddede öngörülen esaslara göre dahil edilir.

(3) Ortak kooperatiflerin ortak sayıları ile çalışan sayılarının hesabında 6 ncı madde hükümleri uygulanır.”

Söz konusu tebliğ denetime tabi birliğin içinde bulunduğu hesap döneminin başlangıç tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

2013 hesap dönemi finansal tabloların denetime tabi olup olmadığının belirlenmesinde 2011 ve 2012 finansal tabloları dikkate alınacaktır.

4572 sayılı kanun kapsamındaki Kooperatiflerin yapılan bu düzenlemeye göre Bağımsız Denetçilerini Genel Kurulca 31.07.2013 tarihine kadar belirlemeleri yada birliklerin talebiyle 6102 sayılı kanunun 399. maddesine göre birliğin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret mahkemesince Bağımsız Denetçi ataması yapılmalıdır. 18.06.2013

21.06.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.