Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Binek Otomobillerde Kıst Gider Uygulamaları

Bilindiği üzere GVK.’na göre kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye alınan ve iş için kullanılan taşıtların giderleri kazancın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır. Taşıtlara ilişkin harcamaların gider olmasında önemli husus bunların işletmeye ait olması ya da işletmece kiralanmasıdır. Bu defa 7194 sayılı kanun ile bazı kanunlarda ve 375 sayılı KHK.’de yapılan değişikliklerle taşıtlara ilişkin gider ve amortismanlarda sınırlamalar getirilmiştir. Bu sınırlama esas itibarıyla faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere binek otomobilleri kapsamaktadır. Konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalar 311 Seri no.lu GVK. Genel tebliğinde yapılmıştır. Binek otomobillerle ilgili bu sınırlama tutarları her yıl yeniden değerleme oranıyla artırılmak üzere yeniden belirlenmektedir. 2025 yılında indirim konusu yapılacak tutarlar 27.11.2024 tarihli RG.’de açıklanan yeniden değerleme oranı olan % 43,93 oranında artırılarak uygulanacaktır.

Böylece, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olarak;

- Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 26.000 TL’ye (2024 takvim yılı için), kadarlık kısmı ile binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 690.000 TL’ye (2024 takvim yılı için), kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir.

- Binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla % 70’i matrahın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

- Özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 790.000 TL’yi (2024 takvim yılı için), söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde, amortismana tabi tutarı 1.500.000 TL’yi (2024 takvim yılı için), aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilecektir.

Gider kısıtlaması uygulanmasında binek otomobillerin tespiti önemlidir. Bunun için taşıtın Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtlardan olup olmadığına bakılması gerekmektedir. Ancak 87.03 pozisyonunda yer alan bazı özel nitelikli araçlar bu kapsamda değerlendirilmemektedir. Bunlar;

- Ambulanslar,

- Mahkum taşımaya mahsus arabalar,

- Para arabaları,

- Cenaze arabaları,

- İtfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar,

- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar,

Söz konusu cetvelde yer alan binek otomobillerin daha ziyade insan taşımak üzere üretilmiş, 87.03 pozisyonunda tanımlanan steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçlardan olması gerekmektedir.

Binek otomobillerin aylık kira bedelinin 2024 takvim yılı için 26.000 Türk lirasını aşan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak ticari kazanca dahil edilecektir. Serbest meslek kazancında ise kanunen kabul edilmeyen gider düzenlemesi olmadığından sadece 26.000 Türk lirasına kadar olan kısım gider olarak kabul edilecektir. Gider olarak dikkate alınacak tutar KDV hariç bedeldir. İndirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecek ve gider olarak dikkate alınamayacak. Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV’den istisna olan işletmelerde 26.000 TL’lik tutar, safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilir.

Bir yıldan uzun süreli kiralama söz konusu olduğunda kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutar dikkate alınmalıdır. Binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, günlük kiralama bedeli bulunarak uygulanır. Bunun için azami tutar o ayın gün sayısına bölünerek günlük limit bulunur. Serbest meslek erbabı tarafından kiralanan binek otomobillerde gider kısıtlaması uygulaması tahsil ve ödeme esası gereği ödemenin yapılması halinde uygulanacaktır. Hesaplamada ödemenin yapıldığı dönemde geçerli olan kira bedeli tutarı dikkate alınmalıdır.

Finansal kiralamayla edinilen binek otomobillerde aylık kira gideri kısıtlaması olmayacak. Sözleşmeye istinaden kiracı tarafından yapılan ödemeler anapara ve faiz olarak ayrıştırılması, bu işlemin her bir dönem sonunda kalan borç tutarına sabit dönemsel faiz uygulanarak yapılması gerekmektedir. Hesaplanan faiz gideri ilk yıl için maliyete eklenmeli, sonraki yıllar gider veya maliyet olarak dikkate alınmalıdır.

Gider kısıtlamasına tabi binek otomobillerle ilgili yapılan genel giderlerden bazıları aşağıdaki gibidir. Yapılan bu harcamaların yasal oranı aşan kısmı gider olarak kabul edilmeyecektir.

- Akaryakıt giderleri

- Sigorta gideri

- Tamir bakım gideri

- Köprü ve otoyol geçiş ücreti

- Kasko bedeli

- Otopark gideri

- Binek otomobilin iktisabına ilişkin ödenen kredi faizi giderleri.

Bu giderlerin en fazla %70’i gelir ve kurumlar vergisi yönünden safi kazancın belirlenmesinde dikkate alınmalıdır. Finansal kiralama yoluyla alınan binek otomobillerin haklar hesabıyla aktife alındığı dönemi izleyen dönemler için oluşan faiz giderleri tercihen doğrudan gider yazılacaksa söz konusu tutarın %70’i safi kazancın tespitinde dikkate alınmalıdır. Ayrıca ödenen MTV.’si taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç gider olarak dikkate alınamayacak.

Amortisman, binek otomobillerin alındığı yıl geçerli olan yasal sınır tutarı gözetilerek ayrılacak ve ilk yıl için kıst amortisman uygulaması yapılacaktır. Finansal kiralamayla edinilen ve rayiç bedeliyle sözleşmedeki kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden aktife alınan bedel o yıl için belirlenen amortismana tabi tutarı aşarsa her bir otomobil için en fazla bu tutarda amortisman gideri safi kazancın tespitinde dikkate alınacaktır.

Kaynak;

GİB. Yayınlar

20.12.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.