Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Gelir Artışında Son Takvim Yılı Nedir?

Sürekli İş Göremezlik Geliri

Sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanma, gelirin hesaplanması, başlangıcı ve birden fazla iş kazası ve meslek hastalığı hali 5510/ 19 uncu maddesinde düzenlenmiştir.

Sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle SGK'unca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden SGK sağlık kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalıya bağlanacaktır.

Sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, sigortalının çalıştığı işten ayrılması, iş yerini kapatması veya devretmesi şartı aranmayacak olup, sigortalıların örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesini doğrudan Kuruma vermesi veya posta yoluyla ya da e-devlet üzerinden göndermesi gerekmektedir.

Kanunun 4/1-(b) bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Hesaplanması

Sürekli iş göremezlik geliri sigortalının;

- Tam iş göremezliği halinde; Günlük kazanç x 30 x % 70 veya kısaca GK x 21,

- Kısmi iş göremezliği halinde ise Günlük kazanç x 30 x % 70 x SİD (sürekli iş göremezlik derecesi) veya kısaca GK x 21 x SİD,

formüllerine göre hesaplanacaktır.

Sigortalının başkasının bakımına muhtaç olması durumunda % 70 olan gelir bağlama oranı % 100 olarak dikkate alınacak ve Gelir = GK x 30 x SİD formülüne göre hesaplanacaktır.

GELİR ARTIŞ

5510 Sayılı Kanuna  göre bağlanan gelir ve aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranı kadar artırılarak belirlenir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelen sigortalı için 5510/ 19 uncu maddesine göre hesaplanacak sürekli iş göremezlik geliri, 82 nci maddeye göre tespit edilen prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının %85'inden az olamaz.

2011/58 Sayılı Genelge(Mülga Olan)

3.1.2.6. İş kazaları ile meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlerin hesaplanması:

3.1.2.6.1. 4/1-(a) sigortalıları açısından; iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlere esas günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı, 2009 yılının birinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelir tutarına Ocak ayı ödeme döneminde % 3,84, Temmuz ayı ödeme döneminde de 2009 yılının birinci altı aylık dönemi için TÜİK tarafından açıklanan TÜFE’deki değişim oranı olan % 1,83 oranı uygulanarak belirlenecektir. Son takvim ayı 2009 yılının ikinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirlere 2009 yılı Ocak ayı ödeme dönemine ait artış uygulanmayacaktır.

3.1.2.6.2. 4/1-(b) sigortalıları açısından; Kanunun yürürlük tarihinden sonra meydana gelen iş kazaları veya anlaşılan meslek hastalıkları yönünden, 4/1-(b) sigortalılarının günlük kazanç hesabına giren son takvim ayının;

İş kazaları ile meslek hastalıkları sigortasından hak kazanılan gelirlere esas günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı, 2009 yılının birinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirler son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelir tutarına Ocak ayı ödeme döneminde % 3,84, Temmuz ayı ödeme döneminde de 2009 yılının birinci altı aylık dönemi için TÜİK tarafından açıklanan TÜFE deki değişim oranı olan % 1,83 oranı uygulanarak belirlenecektir. Son takvim ayı 2009 yılının ikinci yarısına ait olanlara bağlanacak gelirlere 2009 yılı Ocak ayı ödeme dönemine ait artış uygulanmayacaktır.

AÇIKLAMA:

İş Kazası yada Meslek Hastalığında Son Takvim ayı Temmuz ve Aralık Dönemi ise İlk altı ay zammı ödenmez deniliyor.

2018/38 SAYILI GENELGE

Bu şekilde hesaplanan gelir, günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirdir. Sigortalının son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelirinin gelir başlangıç tarihine kadar 5510/ 55 inci maddesine göre arttırılmasında, son takvim ayı ve gelir başlangıç tarihi dikkate alındığından, gelir hesabına esas olan son takvim ayının ait olduğu dönemde gelir/aylıklara yapılmış olan artışlar uygulanmayacaktır.

Hem son takvim ayının hem de gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ilk altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ilk altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ilk altı aylık dönemde olması halinde ise ilk altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Son takvim ayı ile gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde ise ilk ve ikinci altı aylık döneme ait artış verilmeyecek, son takvim ayının ikinci altı aylık dönemden önce, gelir başlangıç tarihinin ikinci altı aylık dönemde olması halinde sadece ikinci altı aylık döneme ilişkin artış uygulanacaktır.

Örnek 1:

Sigortalının son takvim ayı 2018/Aralık ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1/6/2019 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2019/Ocak olması halinde ise son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2019/Ocak dönemine ilişkin artış uygulanmayacaktır.

Örnek 2:

Sigortalının son takvim ayı 2018/Haziran ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1/8/2018 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire, 2018/Ocak artışı uygulanmayacak olup, sadece 2018/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2018/Temmuz olması halinde ise, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2018/Ocak ve 2017/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışları uygulanmayacaktır.

2008/EĞİTİM NOTU NE DİYOR!

Sürekli İş göremezlik Geliri Örnekleri:

Örnek 1:

En Son Sigortalılık Hali      :  4 (a)                     

Kaza Tarihi                          :  17/5/2009

Geç.İşg.Öden.Sona Erd.Tar: 23/7/2009

Son Takvim Ayı                    :  Nisan/2009

Sür. İş.Gör.Derecesi             :  % 25

ABO                                       :  % 70

Sektör                                    :   Özel

Bakıma Muhtaç  E/H           :   Hayır

Gelir Baş. Tarihi                   :   1/8/2009

Gelir Gön. Tarihi                  :  18/9/2009

 

AY	GÜN	KAZANÇ
Nisan/2009	30	666
Mart/2009	30	666
Şubat/2009	30	666
TOPLAM	90	1998

Gelir: Ortalama aylık kazanç x % 70 x Sürekli iş göremezlik derecesi veya kısaca GK x 21 x SİD

Ortalama Günlük Kazanç : 1998/   90 = 22,20 TL

Ortalama aylık kazanç      : 22,20   x   30  = 666 TL

Gelir: 666 x % 70 x  % 25= 116,55  TL veya kısaca  22,20 x 21x % 25 = 116,55  TL

5510 sayılı Kanunla getirilen düzenlemede alt sınır  uygulaması bulunmadığından, hesaplanan gelire alt sınır uygulanmamıştır.

Gelir 2009/Nisan dönemi geliri olup, gelir  başlangıç tarihine 5510 sayılı Kanunun 55 inci maddesine göre taşınır. Diğer bir ifadeyle son takvim ayı yılın ilk altı aylık döneminde gelir başlangıç tarihi de yılın ikinci altı aylık döneminde olduğu için 2009/Nisan ayı itibariyle hesaplanan gelir, gelir başlangıç tarihine 2009/Ocak ve Temmuz aylarında yapılan artışlarla taşınır.

Örnek 2:

Sigortalının son takvim ayı 2018/Haziran ayı, gelir başlangıç tarihinin ise 1/8/2018 olması halinde, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire, 2018/Ocak artışı uygulanmayacak olup, sadece 2018/Temmuz dönemine ilişkin aylık artışı uygulanacaktır. Bu sigortalının son takvim ayının 2018/Temmuz olması halinde ise, son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelire 2018/Ocak ve 2017/Temmuz dönemine ilişkin (2018/Temmuz yazılması gerekir) aylık artışları uygulanmayacaktır. (2018/38 GENELGE ÖRNEĞİ)

GENELGE DE İLK ALTI AY OCAK-HAZİRAN İSE YADA İKİNCİ ALTI AY TEMMUZ-ARALIK BELİRLEYİCİ Mİ OLUYOR?

Oysa Eğitim Notunda ise örnekte farklılık mı var?

Emekli aylığı hesaplanmasında ilk altı ay ve son altı ay ayrımı yoktur,Gelir de ise Prime Esas Kazancın en son ödenen döneme göre 5510/55 maddesi uygulanır.

2018/38 Sayılı Genelge düzenleyenler ise Eğitim Notundaki örneklere göre hareket etse idiler bu konu detaylı irdelenir idi

23.09.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.