Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

İşçiler İçin Üç Farklı Dönem Kıdem Tazminatı Alma Yazısı Nedir?

Son Yargıtay kararı bu konuda üç farklı dönemin ne olduğunu açıklamak istedik.

Yargıtay kararında, kanunda tanınan bu hakkın amacının, iş yerinde çalışarak yıpranmış olan ve bu arada sigortalılık yılı ile prim ödeme süresine ait yükümlülükleri tamamlamış olan işçinin, emeklilik için yaşı beklemesine gerek olmadan iş sözleşmesini sonlandırabilmesine imkan tanıdığı vurgulandı. 

Günümüzde trend olan,başı sıkışan,işverenle problem yaşayan,mobbing uğrayan,işverene kızan soluğu SGK İl yada Merkez Müdürlüğünde  alıyor,kıdem tazminatı alabilir yazısıyla,kıdem tazminatı fon olmadan parasını kurtarma peşine düşüyor.

KIDEM TAZMİNATINDA DÖNEMLER BELİRLEYİCİ OLUR!

Kıdem tazminatı alma yazısında dönemlere göre farklılıklar bulunuyor.

Yazının dayanağı Nedir?

1475/14’üncü maddesi;

5. (Ek: 25/8/1999 - 4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle kıdem tazminatı yazısı alınabiliyor.

08/09/1999(dahil)TARİHİNDEN  ÖNCE SİGORTALI OLANLAR

08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanların yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları Kanunla;

4/1-(a) sigortalıları için; 506 sayılı Kanunun geçici 81.,

4/1-(a) sigortalılarının aylığa hak kazanma koşulları 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinin A, B ve C bentlerindeki koşullara göre belirlenecektir.

506 sayılı Kanunun geçici 81/B bendine göre aylığa hak kazanma koşulları

4759 sayılı Kanunla değişik 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddenin (B) bendi ile sigortalıların 23.05.2002 tarihindeki sigortalılık sürelerine göre, aşağıdaki tabloda belirtilen en az sigortalılık süresi, yaş ve prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanabilecekleri öngörülmüştür.

506 sayılı Kanunun geçici 81/C bendine göre aylığa hak kazanma koşulları

4759 sayılı Kanunla 23.05.2002 tarihinden geçerli olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesinde yapılan değişiklikle anılan bendin (a) alt bendinde yer alan 15 yıl + 50/55 yaş + 3600 gün koşuluna göre yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları 08.09.1999 tarihinden 23.05.2002 tarihine kaydırılmış ve bu tarihten sonra emekli olacaklar için 15 yıl, 3600 gün ve 50/55 yaş şartlarını yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

Bu durum da 08/09/1999 öncesi işe giren SSK çalışanlar için;

a.)Kadın/Erkek 15 yıl 3600 gün,

b.) 5000 gün ila 5975 gün,20 yıl Kadın,25 yıl Erkek sigortalılık süresini tamamlayanlar SGK müracaat etmeleri halinde Kıdem Tazminatı alır yazısıyla birlikte işverenlerden kıdem tazminatı alabilir.

Bu gruba tabi olanlar zaten günümüzde rahatlıkla ,bu yazıları alıp işverenlere sunabiliyorlar engel durum yoktur.

08.09.1999 (hariç) ila 30.04.2008 (dahil) TARİHLERİ ARASINDASİGORTALI OLANLAR

09/09/1999(dahil) Tarihinden sora ilk defa sigortalı olanlar için Kıdem TazminatAlma  Yazısı kuralı aşağıdaki şartlara gör;

a.)7000 gün(Kadın/Erkek),sigortalılık süresi yok.

b.)25 yıl sigortalılık süresi 4500 gün(Kadın/Erkek)

Bu koşullar oluşması halinde Kıdem Tazminatı alma yazısı hakları gündeme gelecektir.

Bu ara dönem için asıl sıkıntı 4500 gün olmasına rağmen yıl dayatması zorlukları da beraberinde getiriyor.

01.05.2008 SONRASI İLK DEFA SİGORTALI OLANLAR

01/05/2008 Tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar için koşulların oluşmasında

a.)7200 Gün

b.)5400 Gün Şartlarına bakılacaktır.

30.04.2008 (hariç) SONRASINDA SİGORTALI OLANLAR

Kanunla genel hükümler yönünden ilk defa 5510 Sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanlara yaşlılık sigortasından aylık bağlama şartları 28. maddede düzenlenmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında; ilk defa Kanuna göre sigortalı sayılanlara belirtilen şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığı bağlanacağı öngörülmüş olmakla birlikte, Kanunun geçici 7. maddesinin son fıkrasında 30.04.2008 (hariç) tarihinden sonra 506 /SSK kanununa göre ilk defa sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında 5510/Kanunun 28. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.

5510/28. maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ilk defa 01.05.2008 tarihi itibariyle 506/SSK kanununa göre sigortalı olanlar için uygulanacaktır.

Buna göre, ilk defa 01.05.2008 tarihi itibariyle sigortalı olanlardan; 4/1-(a) sigortalılarına, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.

Kadın sigortalılar için 58, erkek sigortalılar için 60 olarak öngörülen yaş hadleri, 4/1-(a) sigortalıları için 7200 prim gün sayısı koşullarının 28. maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kademeli süreçte, 01.01.2036 tarihinden sonra yerine getirilmesi halinde, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak aylığa hak kazanma koşulları belirlenecektir.

Yine 28. maddenin üçüncü fıkrasında; ikinci fıkrada belirlenen yaş hadlerine 65 yaşı geçmemek üzere, üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla da yaşlılık aylığı bağlanabilecektir. 5400 gün prim ödeme gün koşulu için Kanunun geçici 6. maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendinde kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.

4/1-(a) sigortalıları için 5510/geçici 6. madde-yedinci fıkra (b) bendine göre aylığa hak kazanma koşulları
İlgili kanun		Sigortalılık süresinin başlangıcı	Tahsis talep tarihindeki en az
No	Madde No		Yaş		Gün sayısı
			Kadın	Erkek
5510	Geçici 6/Yedi-(b)	01.05.2008 - 31.12.2008	61	63	4600
		01.01.2009 - 31.12.2009	61	63	4700
		01.01.2010 - 31.12.2010	61	63	4800
		01.01.2011 - 31.12.2011	61	63	4900
		01.01.2012 - 31.12.2012	61	63	5000
		01.01.2013 - 31.12.2013	61	63	5100
		01.01.2014 - 31.12.2014	61	63	5200
		01.01.2015 - 31.12.2015	61	63	5300
		01.01.2016 -	61	63	5400

Geçiş süresince buna ait 4600 ve her yıl +100 artırım da dikkate alınacaktır.

Örneğin:

09/09/1999 tarihinde ilk defa sigortalı olan 25 yıl ve 4500 gün şartı 09/09/2024 yılında,01/05/2008 yılında SSK olunmuşsa 7200 gün yada giriş yıllarına göre 4600-5400 arasında.

Fiili Hizmetle çalışanlarda sigortalılık süresi ve günü önceden tamamlama ihtimali de unutulmamalıdır.

506 SSK yada 5510 SS ve GSS Kanunu şartlarına göre Kıdem Tazminatı alma yazısı gündeme taşınacaktır.

KIDEM TAZMİNATI ALMA YAZISI ŞARTI
TARİH	ŞART+
08/09/1999 (dahil)ÖNCESİ	20 YIL KADIN/25 YIL ERKEK 5000-5975 GÜN
	15 YIL 3600 GÜN
08/09/1999(hariç)-30/04/2008(dahil)	7000 GÜN
	25 YIL 4500 GÜN
01/05/2008 5510 SS ve GSSK TABİ	7200 GÜN
	4600-5400 GÜN

SONUÇ

Üç farklı dönem işçilerin ilk defa sigortalı oldukları döneme göre kıdem tazminatı alma yazısında SGK'unda ayrıntı açısından oldukça önemlidir.

İşveren 08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olanlar için günümüzde yoğunlukla sıkıntısız bu yazılar alınır iken,09/09/1999-30/04/2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar 7000 gün kesintisiz çalışanlarda dolanlarda yazıları almaya başladı,fakat 25 yıl 4500 gün şartı ise henüz gerçekleşmedi,01/05/2008 sonrası için 7200 gün dolmamasına rağmen,kademeli geçişle başlayan 4600 gün ve her yıl +100 gün ilave 5400 gün kadar sürecin devamı ile birlikte 01/05/2008 den sonra ilk defa 4/a sigortalı olanlar da 11.02.2021'den  itibaren kıdem tazminatı yazısı alabilecek,1 gün önce ilk defa sigortalı olup işe giriş tarihi 30.04.2008 olanlar kesintisiz çalışsa bile 4500 günü prim günü dolsa da 25 yıllık sigortalılık süresi dayatması karşısında SGK yazı alamayacak.

27.08.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.