Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Bebekler Annelerini İşçi ve Memur Olarak Süt İzninde Seçemez

Doğum yapan annelere yasalarımızda süt izni uygulanırken,yasal mevzuat çerçevesinde İşçi ve Memur annelere verilen süt izin sürelerinde oluşan adaletsizliğin,aklımıza ''Anayasa'' da herkes eşit olsa da memur anneler mevzuat yönünden işçi annelere göre daha korumacı davranılmış,işçi annelere ise kısıtlı sürelerde  yaklaşılmıştır.

''4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA SÜT İZNİ SÜRESİ''

74/7.Fıkra Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

Sınırlama 12 aydan küçük çocuklara süt izni günde 1,5 saat verilecektir.

İşçiler ise bu süreleri çoğu zaman kullanamıyor yada kullandırılmıyor.

''657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA SÜT İZNİ SÜRESİ''

104/D-Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.

Burada esas 12 ay konusu vardır.

Süt İzni

657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (D) fıkrasında, “Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.” hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan, aynı maddenin (F) fıkrasında doğum yapan memura süt izni verilmeksizin belli şartlarla yarım gün izin hakkı tanınmıştır.

657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (D) fıkrası çerçevesinde doğum sebebiyle verilecek süt izninin uygulanmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir:

1) Süt izni talebi

a) Memur, doğum sonrası analık izni süresi bitiminden itibaren yarım gün izin hakkından mı yoksa süt izninden mi yararlanmak istediğini çalıştığı kurumuna dilekçe ile bildirecektir. 

2) Süt izni süresi

a) Memura, doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir.

b) Çoğul doğumlarda da süt izni süresi aynıdır.

3) Süt izninin kullanımı

a) Süt izninden sadece kadın memur yararlanır.

b) Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı memur tarafından belirlenir.

c) Memur, süt izninden ve 657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (F) fıkrasında yer alan yarım gün izin hakkından aynı anda yararlanamaz.

ç) Süt izninin, memurun çocuğunu emzirmesi için günlük olarak kullanması gereken bir izin hakkı olması sebebiyle bu izin birleştirilerek sonraki günlerde kullanılamaz.

d) Süt iznini kullanmakta iken çocuğun ölümü halinde memur bu iznin kalan süresini kullanamaz.

Memur olarak çalışanlarda özellikle öğretmen,sağlıkçı,özel güvenlik,polis,jandarma,cezaevi görevlileri diğer meslek mensubu memurlarda  süt izinlerinde bu süreleri kullanmada sorunlar oluyor.

KARŞILAŞTIRMALI TABLO

4857 GÖRE SÜT İZNİ	657 SAYILI KANUNA GÖRE SÜT İZNİ	FARK
4857 Sayılı Kanunun 74.maddesinin 7.fıkrasında;	657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (D) fıkrasında
''Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.''	“Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda günde 1,5 saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.”	Kadın işçi 8 haftalık izin bitimi sonrası 1 yaşa kadar denilerek,44 haftalık sürede süt izni 1,5 saat kullanacaktır.
		Kadın memur ise,8 haftalık izin süresi bitecek,1 yaşına çocuğu kadar değil,bu sürelerden sonra ilk  6 ay için  günde 3 saat,ikinci altı ay için günde 1,5 saat süt izni verilecektir.Bu durumda memur kadın işçi için 1 yaş 8 haftalık ilave süre ile çocuğunu emzirme hakkını kullanacaktır.

(*)Erken Doğum,Doğum öncesi 5 haftalık süre yada çoğul gebelikte 7 haftalık süre dikkate alınmamıştır.

SONUÇ:

İşçi anneler ,tekli sistemde 1,5 saatlik süt izni kullandırılması halinde,yılın 52 haftadan olduğunu hesap ettiğimizde 44 hafta çocuğuna günde 1,5 saat süt izni kullanacaktır.

Kamudaki memur anne ise doğum sonrası 8 haftalık izin süresi bitiminde ,6 ay 3 saat,ikinci altı ay ise 1,5 saat olmak üzere 1 yaş 8 haftalık olan çocuğu için emzirmeye devam edecektir.

Kamu çalışanı için 12 aylık süre ,Doğum sonrası başlarken,işçi için bu süre doğum sonrası 1 yaşına kadar süre olarak uygulanıyor.

Bebeklerin beslenmeleri hedef alınmış ise,işçinin de çocuğu için bu sürelerde 4857 sayılı yasada 657 sayılı yasaya benzer uygulamaya geçmek gerekir.

Süt izni kullanımında işçinin talebine göre kullandırılması getirilmelidir. Özellikle büyük şehirlerde ikamet-işyeri arasında uzun mesafelerden dolayı çalışanların haftada bir kullanma yönünde talepleri olmaktadır. Ancak mevzuat buna izin vermemektedir. Bu yönde düzenleme yapılarak çalışan talebine göre kullandırılması esası getirilmelidir. Böylelikle işverenler arasındaki yaygın kadın işçi çalıştırma zorluğu önyargısı kadın işçiler lehine gelişebilir.

Bu uygulamada aksayan yönlerden bir tanesi de gerek işçi gerekse memurlarda Büyük Kentlerde yaşayanlarda ulaşım problemi olduğu için birleştirilerek yada toplu kullanma yönünde Sağlık Bakanlığı görüşü alınarak çocuk sağlığı da düşünülerek bu izinlerin haftanın bir gününde belirlenerek kullandırılması gerekir.

Fiili denetimlerde bunların toplu kullandırıldığına zaten şahit olmaktayız.

Onun için kanunda yeni bir düzenleme yapılırsa,annelerin süt izinlerini haftanın seçtiği bir günde toplu olarak kullandırılabilinir(1/2 yarım çalışmayı seçmeyenler için)

Gerek işçiler,gerekse kamu çalışanları bu süt izinleri kullanma yönünden oldukça mağdur olup,işveren yada amirlerinden izin almakta sıkıntı yaşıyorlar.

Kamu görevlileri bu izin sürelerinde çalışsalar bile fazla mesai alamaz,işçiler ise dava ederek çalıştırılmaları halinde fazla mesai tutarlarını alabilirler.

Bu işin bir diğer boyutu ise 6331 sayılı Kanununa göre ağırlıklı olarak özel sektör işverenlerine idari para cezaları kesilmesi yanında,İş Müfettişleri tarafından yapılan teftişlerde işverenler uyarılarak mevcut fazla mesainin yargı kararı da ileri sürülerek 1,5 saatlik fazla mesailerin ödenmesi istenebilinir.Bundan dolayı da VUK ve 5510 sayılı Kanununa göre fiili hizmet akdi süresi içinde yapılan tespit de işverenler yaptırımlarla karşı karşıya kaldığı gibi,işten ayrılmaları halinde mahkeme kararı yada arabulucu tutanağı ile bu mesaileri ödemek zorunda kalırlar.

10.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.