Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Bayram Günlerinde İş Hukuku ve SGK Dikkat Edilecek Noktalar

29.03.2025 arife günü başlayacak olan  Ramazan bayramı,30-31.03/01.04.2025 tarihleri arasında olacaktır.

Çalışma Hayatında ve SGK göre işlemleri aktaracağız.

4857 sayılı İş Kanunda:

4857/44’üncü Maddesi ile birlikte ;

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir denilmiştir.Toplu yada bireysel iş sözleşmesinde kararlaştırılmış olması gerekiyor.Sözleşmelerde hüküm yok olması halinde işçinin onayı gerekiyor.Onay vermesi halinde bu çalışmalara katılıyor.

Ücret ödemesi ise kanunda sınırları belirlenmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

Ücretin Kararlaştırılmış Şekillerine Göre  Ödeme Esasları Nedir?

a)Maktu Aylık ücret kararlaştırılmasında 1 günlük ücret ,
b)Parça başı,akort,yüzde usulü ,veya götürü ise çalıştığı günlere bölünerek  bulunan ücret
c)Saat ücreti ile çalışanlarda ise saat ücretinin 7,5 ile çarpımı ile günlük ücret tayin edilir.

Genel Tatil Ücretleri Giydirilmiş Esasa Göre mi Uygulanır?

Genel Tatil ücretleri çıplak ücreti esas alarak ödenecektir. Bayramda mesaiye zamlı ücret 
Bayramda çalışanlar fazla mesai yaparlarsa ücretlerinin  bayramın zamlı ücretiyle birlikte yüzde 50 zamlı olarak ödenmesi gerekiyor.

ÖRNEK:

2025 Yılında 29.03.2025 Günü akdi tatil işyerlerinde şayet c.tesi günü çalışmaları %50 zamlı ödeniyorsa,arife günü 1/2 kalan çalışma süresi de işçi lehine %50 artırımlı ödenir. Bayramın ilk günü pazar günü çalışana %50 artırımlı fazla mesai(Bireysel ve TİS artar),bayramın ikinci ve üçüncü günü çalışanlara 1 yevmiye,7,5 saat aşan çalışmalara %50 artırımlı fazla mesai(haftalık 45 saat kuralı alt/üst limitine göre ,bireysel ve TİS belirlenir.)

Bireysel ve TİS bu ödemeler artırımlı ödenebilir.4857 yazılı esasların altında bir ödeme hüküm altına alınamaz.

GENEL KURAL İŞ HUKUKUNDA

RAMAZAN BAYRAMI ÇALIŞMASINDA CEZA ALMAYIN!
GÜN	TANIM	SAAT	TANIM	4857 TABİ
29.03.2025	ARİFE	13'de Başlar	Çalışma Günü	1/2 yevmiye
30.03.2025	1. GÜN		Pazar Hafta Tatili	%50 artırımlı
31.03.2025	2. GÜN		P.tesi	1 yevmiye
01.04.2025	3. GÜN	23:59 biter	Salı	1 yevmiye

Arife dahil çalışılması halinde Mart ayında maktu ücret tam zamanlı çalışmada 30 gün karşılık ,günlük ücretli çalışan için ise 31 gün  karşılık yukarıdaki esaslar doğrultusunda bayram çalışmaları ödenmelidir.

Kısmi süreli çalışmalarda çalışılan günlere denk gelen bayram günleri ödenecektir.(fazla mesai çalışması yok)

Nisan ayında ise 23 Nisan çalışılması halinde maktu aylık /günlük ücretli çalışan içinde yukarıdaki esaslara göre ödeme yapılacaktır.

İŞ SÖZLEŞMESİNDE BAYRAMDA ÇALIŞMASI ZORUNLU İSE İŞÇİ ÇALIŞMALIDIR

İş sözleşmesinde bayramda çalışılacağına ilişkin bir düzenleme yoksa işçinin işyerine gelmesi gerekmiyor. İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde işçinin bayram günlerinde çalışacağına ilişkin düzenleme varsa ,  işverenin istemesi durumunda işyerine gelip çalışmak durumundadır.Çalışmaması halinde işveren iş akdi feshi yapabilir.

İŞVEREN SERBEST ZAMAN KULLANDIRAMAZ

4857/47.Maddesinde kesin belirleyici hüküm vardır.Bu günlerde diğer çalışanlar tatil yapar iken,diğer işçi tatil yapmayarak çalışırsa çalıştıkları günler karşılığında bir günlük ücret alacaklardır.47 Maddesinde açıkça o günlerde çalışan işçi lehine düzenleme yapılmış,işçinin bu fedakarlığından dolayı ödül olarak bir günlük ücret ödenmesini emretmiştir.

ÖZEL DÜZENLEMEYE TABİ OLANLAR BAYRAM DA ÇALIŞMAZ

Çocuklar çalıştırılamaz. Çalışma mevzuatına göre çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi, genç işçi15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi, ifade eder. Çocuk ve genç işçiler, bayramlarda çalıştırılamazlar. Lise öğrencisi 18 yaşını tamamlamış ise bayramda çalıştırılabilir. Bayramlarda çalıştırılamayan çocuk ve genç işçilerin ücretleri çalışma  karşılığı olmadan ödenir. İşveren  bayramda çalışmayana ücret ödemem diyemez.

BAYRAM DÖNEMLERİNDE ÖDENEN İKRAMİYE/HARÇLIKLAR

1475/14 Maddesine göre kıdem tazminatı hesabında dikkat alınacaktır.

İDARİ PARA CEZASI

BAYRAM MESAİSİ ÖDEMEYEN İŞVERENE  İDARİ CEZASI	2025 YILI
4857 SAYILI İŞ KANUNUNA GÖRE	102/a-her işçi her ay 2.179.-TL.

İş Müfettişleri tarafından teftişlerde  102/a göre Ücret ile Kanundan veya TİS’den veya iş sözleşmesinden doğan ücretin kasten ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde her işçi ve her ay için 2.179 TL. uygulaması istenir.

Haklı nedenle kıdem tazminatı isteyebilir, işçilik alacağı olarak İş Mahkemelerinde dava konusu yapabilir.Bunun içinde ispat edici belgelerin bulunması şartı ile yerine getirebiliriz.Dava öncesi Arabuluculuğa gidilecektir.

Zaman Aşımı Süresi

Ücret alacağı olduğundan 5 yıllık zaman aşımı süresine tabidir.

SGK AÇISINDAN!

Bayram dönemlerinde çalışmaların karşılığı yasal düzenlemelere göre ödenmeli,MUHSGK ilgili ayda ücretlere ilave edilmelidir.Bayramlarda TİS ve BİS  Bayram ikramiyesi,Harçlığı adındaki ödemeler istisna edilmez,MUHSGK İkramiye hanesinde gösterilir ve beyan edilir.Burada ödeme dönemi şayet Mart ayı ise Mart döneminde ,Nisan ayı olması halinde Nisan döneminde MUHSGK yansıtılır.

RAMAZAN BAYRAMI KOLİLERİ VE NAKİT ÖDEME HALİNDE

ÖDEME ADI	SGK	G.VERGİSİ	D.VERGİSİ	AÇIKLAMA
AYNİ RAMAZAN BAYRAM  KOLİSİ	KESİLMEZ	KESİLİR	KESİLİR	KDV DAHİL DİKKATE ALINMIŞ
NAKDİ RAMAZAN  BAYRAMI YARDIMI	KESİLİR-istisna	KESİLİR-istisna	KESİLİR	NET YADA BRÜT OLMASINA DİKKAT EDİLİR
BORDRO ÖRNEK AYNİ			BORDRO ÖRNEK NAKDİ
İŞVEREN KDV DAHİL 10.000 TL KOLİ YARDIMI			İŞVEREN 10.000 TL NET
%15'lik Vergi Dilimi	1,18707		%15'lik Vergi Dilimi(*)	1,202441
BRÜT ÜCRET	50.000,00		BRÜT ÜCRET	50.000,00
AYNİ KOLİ YARDIMI	11.870,70		RAMAZAN YARDIMI NET/BRÜT	12.024,41
TOPLAM BRÜT KAZANÇ	61.870,70		TOPLAM BRÜT KAZANÇ	62.024,41
SGK MATRAH	50.000,00		SGK MATRAH	58.074,41
%14 SGK	7.000,00		%14 SGK	8.130,42
%1 İŞSİZLİK	500,00		%1 İŞSİZLİK	580,74
KÜMÜLATİF GELİR VERGİSİ MATRAHI	139.370,70		KÜMÜLATİF GELİR VERGİSİ MATRAHI	132.313,25
GELİR VERGİSİ KESİNTİSİ	8.155,61		GELİR VERGİSİ KESİNTİSİ	7.096,99
DAMGA VERGİSİ KESİNTİSİ	469,60		DAMGA VERGİSİ KESİNTİSİ	470,77
İSTİSNA GELİR +DAMGA VERGİSİ	3.513,08		İSTİSNA GELİR +DAMGA VERGİSİ	3.513,08
ÖDENECEK GELİR VE DAMGA VERGİSİ	5.112,12		ÖDENECEK GELİR VE DAMGA VERGİSİ	4.054,67
KOLİ KESİNTİSİ NET	10.000,00		RAMAZAN YARDIMI NET/BRÜT	0,00
KESİNTİLER TOPLAMI	22.612,12		KESİNTİLER TOPLAMI	12.765,83
NET ÖDEME	39.258,58		NET ÖDEME	49.258,58

(*)25 GÜNLÜK MUAFİYET SGK GÜNLÜĞÜ:158 TL/VERGİ 240 TL DÜŞÜLMÜŞ

AYNİ YARDIMLAR!

Ramazan bayramı kolileri KDV dahil alınması durumunda, fatura bedeli ile dağıtılan işçi sayısına göre net olan koli tutarları brüte çevrilerek  çalışanların bordrolarında gösterilecek, gelir vergisi ve damga vergisi yönünden değerlendirilecektir.

Kolileri Üretici Firma Çalışanlarına Dağıtması Halinde;

Çalışanlara işletmenin ürettiği gıda ürünleri ramazan kolisi olarak verilmesi durumunda perakende satış fiyatı net olarak dikkate alınır, bu tutarın brüt miktarı bulunarak çalışanın bordrosuna yansıtılır.

Ramazan Bayramı Yemeği Olarak Dışarıda Toplantı Düzenlenmesi Halinde;

Net olan yemek bedeli brüte çevrilerek  çalışanların bordrolarında gösterilecek, gelir vergisi ve damga vergisi yönünden değerlendirilecektir.

Hediye Çeki olursa;

Bu konuda görüş ayrılıkları vardır.

Nakit olarak değerlendirilmesi halinde netten brüte çevrilecek ücret gibi işlem görecektir.Ayni olarak değerlendirilse de netten brüte çevrilecektir.Tek fark ayni de SGK primi kesilmez.

Ramazan ayı ve bayram dolayısıyla yapılacak ayni yardımlar SGK istisna olup,gelir vergisi ve damga vergisinden muaf olmayacak bunlar ücret gibi değerlendirilecektir.

2025 YILI YEMEK YARDIMI İSTİSNA
Yardımın Kullanım Amacı	SGK İstisna	Gelir ve Damga Vergisinden İstisna
İşyeri Dışında Anlaşmalı Kuruma Ödeme	Prim Kesilmez	240 TL+KDV kadar istisna
Nakit Ödeme	158 TL. istisna	240 TL. istisna
Yemek Çeklerinde	Yemek dışında Kullanılmaması halinde SGK muaf	240 TL.+KDV istisna
Yemek Çekleri Nakit Kullanılması	158 TL. istisna	240 TL. +KDV istisna

İŞE GİRİŞ VE İŞTEN AYRILIŞ ESNASINDA BAYRAMA RASTLAYAN SÜRELER

SGK tarafından verilen idari para cezalarına, Peşin Ödeme İndirimi ve Pişmanlık İndirimi uygulanır.
İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi durumunda para cezası miktarından (1/4) oranında indirim şeklinde gerçekleşir.

İşe Giriş Bildirgesi işveren tarafından  30 gün içinde SGK’una verilmiş olması ve tebliğ edilen idari para cezasının en geç tebliğ edildiği tarihi takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmiş olması halinde kanunda öngörülen idari para cezalarının 3/4 silinir, 1/4 üzerinden İdari Para Cezası  tahakkuk ettirilir.

27.03.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.