Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Hastalık ve Analık Hali Anayasa Mahkemesince Hukuka Aykırı Bulundu!

22.04.2021 Tarihli RG/31462 sayısında Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile;

9.Maddesinde 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 17 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrasının (b) bendinde yer alan “üç aylık” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.21/04/2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

NEDEN YASAL DEĞİŞİKLİĞE İHTİYAÇ DUYULDU?

Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşmelerde yasanın gerekçesi dönemin vekili tarafından aşağıdaki şekilde yer verilmiştir.

NİLGÜN ÖK (Denizli)

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bildiğiniz gibi, sigortalılar, iş kazası geçirmesi, meslek hastalığına tutulması, hastalanmaları veya analık hâlleri nedeniyle geçici olarak çalışmadığı için gelir kaybı yaşamakta ve bu gelir kaybının telafisi için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğiyle sağlanmaktaydı ancak uygulamaya bakıldığında bazı suistimallerin, ciddi suistimallerin olduğunu gördük. Özellikle, analık sigortasının istirahate başlanacak tarih, gün önceden tahmin edilebildiği için esas alınan son üç aydaki ödeme dönemini on iki aya çıkarıyoruz. Bununla birlikte kanun teklifimizde hastalık ve analık sigortasında ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneği hesaplanırken üç aylık dönem yerine on iki ay, ayrıca yüz seksen günden daha az çalışması bulunan sigortalılara ödenecek olan ödenek tutarının üst limiti belirtilerek -iki yıl bu da- sisteme yaptıkları prim katkısına göre yapılan yardımlarda denge kurulmasını amaçlıyoruz. Bununla ilgili maddede detaylı suistimalleri veririz ama sadece maaş alsın diye sadece üç aylığına, dört aylığına, beş aylığına işe sokulanlar, bununla ilgili böyle devleti dolandırmaya yönelik kurulan şirketler var, tespit edilmiş durumda. Ama bu kanunda özellikle belirtmek istediğim bir şey var, söz konusu düzenleme suistimalin yaşandığı hastalık ve analık nedeniyle ödenen ödeneklere yönelik olup iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalılar bu kapsamda değil.

İPTAL GEREKÇESİ ÖZETLE!

Sosyal Güvenlik Bireyler yönünden:HAK

Devlet Yönünden:GÖREV

Risklere karşı güvence ise geçici iş göremezlik olmaktadır.

Kısa vadeli amacı riskler karşısında sigortalıları gelir yönünden korumak hedefleri arasında olması gerekir.Bu düzenlemede üst sınır getirilmesi dezavantajlı gruba sokulması Anayasa da öngörülen 2-10-60 maddelere aykırılık teşkil eder.

21/03/2024  tarihli Resmi Gazete de anayasa aykırı düzenleme iptal edilmiş,9 ay kadar aynı uygulama yürürlükte kalacak 9 ay sonra düzenleme olmazsa kanun eskiden olduğu gibi;

''Geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır''

Bu konuda oluşacak sıkıntıyı 3 yıl önce muhasebetr köşemizde yazmıştım.

Geçici iş görmezlik ödeneğinde ortaya çıkan gelir azaltıcı mağduriyet sonucunda 3 yıldan uzun süredir hastalık/analık sigortalılarda asgari ücret üstünde sigorta matrahı olanlar düşük ödenekle karşı karşıya kalmıştır.

SGK bu konuda elbette yaptırımları devam edecektir.

Kurumsal yapıda bu süistimalleri önlemek adına denetimler devam ederken,bu konuda sigortalılarında bilinçlenmesi gerekiyor.

Anayasa Mahkemesinin 1/2/2024 Tarihli ve E: 2021/61, K: 2024/31 Sayılı Kararı ile bu fıkranın birinci cümlesinde yer alan “…hastalık ve analık…” ve “…analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki…”  ibareleri ile ikinci cümlesi iptal edilmiştir. Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra (21/12/2024) yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır.

İşlemler eskiden olduğu gibi 21/12/2024 kadar mevcut düzenlemeye göre devam olacaktır.

25.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.