Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Cumhuriyet Bayramı Mesaisinde Bu Sene İncelik Mi Var!

2429 Sayılı Kanun ile Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile açıklanmıştır.

ULUSAL BAYRAM:

1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye'nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Toplam da 1,5 gündür.

ÇALIŞANLAR AÇISINDAN HAKLAR:

 4857 Sayılı İş Hukuku Açısından

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma

Madde 44 - Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.

Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir.

Genel tatil ücreti

Madde 47 - Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

 Burada yasa koyucu net olarak 44'üncü Madde ile çalışma zorunluluğu olan işyerlerinde bireysel yada toplu sözleşme ile çalışmanın kararlaştırılacağını vurgulamıştır.Şayet yapılan sözleşmelerde buna yer verilmiş ise işçiden onay alınmasına gerek kalmaz.

Bir çok çalışan bireysel iş sözleşmelerini yeterince okumayarak ezbere imza attıkları için bu günlerde çalışma ile karşı karşıya kalabilirler.

Yapılan sözleşmelerde bu yönde hüküm olmaması halinde çalışan işçinin onayı alınması zorunludur.

Onayı alınmayan işçiyi de bugünlerde çalışmaya zorlayamazsınız.

Zorlanması halinde haklı nedenle iş akdini fesh eder.

ÇALIŞAN İŞÇİ DE HAKKINI ALACAKTIR

Bugünlerde çalışanlar çalıştıkları günler karşısında serbest zaman  yada telafi çalışması yaptırılmaz(arife 1/2 çalışılmaması halinde telafi çalışması olabilir) nakit olarak ödemesini alır.

Zaman aşımı olarak sürede 5 yıldır.

Çalışan ödemesini 47'inci madde esasları doğrultusunda 1 günlük ücret alır.Bu 1 günlük ücret yasada belirtilen ücrettir aşağıya çekilemez,bireysel yada toplu sözleşme ile bu ücretle 2 yada 3 katı şeklinde belirlenebilir.

Tatil yapan işçi ise sadece o tatil günlerinin ücretini alacaktır.

BU SENE 29 EKİM PAZAR GÜNÜ YEVMİYE DEĞİL 1,5 KATI OLARAK UYGULANACAKTIR! 

28.Ekim 13'den itibaren Cumartesi başlar,29 Ekim Pazar Günü 24.00'de bitecek.

Akdi tatil olan işyerlerinde çalışma yapılması halinde yevmiye uygulaması olur,fakat burada akdi tatil olsa da 45 saat çalışma esasıyla fazla mesai 1,5 katı ödenir.(Bireysel ve TİS düzenleme ile artabilir.)

29.Ekim Hafta tatili ile iç içe girdiğinden dolayı yevmiye değil,1,5 katı ile ödenmesi gerekiyor.

Örnek:

30.000 TL aylık brüt çalışan sigortalı için günlük ücret 1.000 TL.

29.Ekim günü çalışan sigortalı için 1.000 TL kök+1,5 katı 1.500 TL.=2,500 TL ödeme yapılacaktır.(7,5 Saat )

7,5 saat ve üstüne ise 30.000/225=133,33 x 1,5 katı ödenir.

SERBEST ZAMAN UYGULAMASI YOK!

Hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar karşılığında serbest zaman kullandırılması yasalara aykırıdır. Bu sürelerde çalışma karşılığı ödenmesi gereken ücret, işçiye nakit olarak ödenmelidir ve serbest zaman verilemez.

İDARİ PARA CEZASI

29 EKİM ÇALIŞMASI

Kanun Maddesi	Ceza Maddesi	Fiil	Fiil	2023 YILINDA UYGULANACAK CEZA MİKTARI (TL)                                                                               (Yeniden Değerleme Oranı % 122,93)	AÇIKLAMA
41	102/C	102/c	Fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödememek, işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmamak, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almamak.	1.683	Bu durumdaki her işçi için

5953 Sayılı Basın İş Hukuku:

Ek Madde 1 –

5953 sayılı Kanunun birinci maddesindeki gazeteci tabirinin şümulü içinde bulunan kimselerden müessese, matbaa, idarehane ve büro gibi yerlerde hizmetlerinin mahiyeti itibariyle müstemirren çalışanlar için günlük iş müddeti, gece ve gündüz devrelerinde sekiz saattir.

Yukarıdaki fıkra hükmünün dışında kalarak, gündüz veya gece devresindeki çalışma müddetinin daha fazla hadlere artırılması ve ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışılması bu kanuna göre (Fazla saatlerde çalışma) sayılır.

Pazar gününden başka bir gün hafta tatili yapan gazeteci, pazar günü fazla mesai yapmış sayılmaz.

Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin % 50 fazlasıdır.

Ancak, günlük normal çalışma müddetine ilaveten bu madde gereğince tatbik edilecek fazla çalışmaların saat 24 den sonraya tesadüf eden saatlerinde ücret bir misli fazlasıyla ödenir.

Fazla saatlerin hesabında, yarım saatten az olan müddetler yarım saat, fazlası ise bir saat sayılır.

Fazla saatlerde çalışma, ücretlerini parça başına veya yapılan iş miktarına göre alan gazetecilere yaptırıldığı takdirde dahi bu kimselerin fazla saatlere tekabül eden ücretleri bu maddedeki esaslara göre ödenir.

Fazla çalışmalara ait ücretin, mütaakip ücret tediyesiyle birlikte ödenmesi mecburidir.

Fazla mesai günde üç saati geçemez.

Basında çalışanlar için ise bugünlerde çalışma yapılması halinde %50 artırımlı ücret  yada akşamdan sabaha çalışma ise %100 artırımlı uygulanır.

5953 sayılı Basın İş Kanunun Ücret kısmında Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde nasıl bir ücret uygulaması yapılması yönünde net bir ibareye yer verilmemiştir.

İDARİ PARA CEZASI

Bu Kanunun ek 1 inci maddesinde yazılı fazla saatlerle çalışma ücretlerini gazeteciye ödemeyen veya mezkur maddede yazılı zam hadlerinden daha aşağı hesap etmek suretiyle ödeyen işverene, ödemediği fazla saat ücretleri tutarının veya eksik ödediği ücretler tutarının beş katı kadar idarî para cezası verilir.

854 Sayılı Deniz İş Hukuku:

Genel tatil ücreti:

Madde 43 – Bu kanun kapsamına giren gemilerde çalışan gemi adamlarına, 2739 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu ile anılan kanuna ek 3466 ve 221 sayılı kanunlarda yazılı bulunan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti, ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir.

 854 sayılı Kanunun 43'üncü Maddesi gemi adamının bir günlük ücret ödemesi yapılacağı sadece ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmasa da ödeneceğini hüküm altına almıştır.

Çalıştırıldığı taktirde nasıl bir ödeme yapılması konusunda açıklayıcı bir hüküm yoktur.

4857 sayılı İş Kanunu açık ve net ifadeler ile Ulusal Bayram,Genel Tatil Günleri detaylandırılmasına rağmen Basın ve Deniz İş Kanunlarında bu detaya rastlanmamaktadır.

İDARİ PARA CEZASI:

1.046 TL.İdari Para Cezası uygulanır.

6098 sayılı Borçlar Kanunu:

401',nci madde ücretin genel tanımlaması yapılmıştır.Bu tanımlamada Ulusal ve Genel Tatil günleri ayrımına gidilmemiştir.

''İşveren, işçiye sözleşmede veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen; sözleşmede hüküm bulunmayan hâllerde ise, asgari ücretten az olmamak üzere emsal ücreti ödemekle yükümlüdür'' denilerek madde bitirilmiştir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil de çalışanlara uygulamada yol gösterici olarak bir ibareye de yer verilmemiştir.

402'inci madde ile ''İşveren, fazla çalışma için işçiye normal çalışma ücretini en az yüzde elli fazlasıyla ödemekle yükümlüdür.

İşveren, işçinin rızasıyla fazla çalışma ücreti yerine, uygun bir zamanda fazla çalışmayla orantılı olarak izin verebilir'' denilmiştir.

25.10.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.