Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Emekli Maaşında Gösterge Mi? Matrah Mı? Belirliyor

Emekli maaşları SSK-4/a belirlenirken öncelikle 2018/38 sayılı Genelge esasları doğrultusunda emekli maaşı hesaplanması detaylıca anlatılmış,teknik hesaplaması kısmen örnekleştirilmiştir.

4/1-(a) Sigortalıları İçin
Karma sisteme göre aylıklar;
1) 2008/Ekim (hariç) öncesi kısmi aylığın (A) hesabı
- 2000 yılı öncesi kısmi aylığın (A1) hesabı
- 2000-2008/Eylül (dahil) arası kısmi aylığın (A2) hesabı
2) 2008/Ekim (dahil) sonrası kısmi aylığın (B) hesabı
3) Kısmi aylıkların birleştirilmesi
olmak üzere üç aşamalı olarak belirlenecektir denilmesiyle sigortalıların kafası karışıyor.

2000 yılından önceki kısmi aylıklarına esas göstergelerinin
tespitinde kamu ve özel sektör için düzenlenen gösterge ve üst gösterge tespit tabloları
kullanılır.

A1 aylığı: Gösterge x Katsayı x Aylık Bağlama Oranı formülüne göre hesaplanır.

ABO hiçbir şekilde % 85’i geçmeyecektir.

2000 (dahil) yılından 2008 yılına kadar geçen her takvim yılına (2000, 2001, 2002,
2003, 2004, 2005 ve 2006) ait prime esas kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren
2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için önce Aralık ayına göre açıklanan TÜFE’deki artış
oranı daha sonra GH kadar arttırılarak güncellenir.

Yaşlılık aylıkları için: Toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 günün her 360
günü için % 3,5, sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2, daha sonraki her 360 gün için %
1,5 oranlarının toplamından oluşmaktadır.

Tam aylık:(OYK x ABO) / 12 formülü uygulanarak hesaplanacaktır. Hesaplanan bu
aylık, tahsis talep veya ölüm yılının prime esas günlük kazanç alt sınırının aylık tutarının %
35’inden az olamaz.
Kısmi aylık: 2008/Ocak ayına ait kısmi aylık; tam aylık x (2000-2008/Eylül (dahil)
arasındaki prim ödeme gün sayısı/toplam prim ödeme gün sayısı) formülüne göre
hesaplanacaktır.
Sigortalının 2008/Eylül (dahil) önceki prim ödeme gün sayısına ait kısmi aylık (A),
(A1) ve (A2) kısmi aylıklarının toplamından oluşmaktadır.

Ekim 2008 sonrası;

Kanun ile getirilen sisteme göre, her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu
tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının
(TÜFE) % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının (GH) % 30’unun
toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan güncelleme katsayısına göre
güncellenen tüm sigortalılık süresindeki yıllık prime esas kazançlar toplamının, toplam prim
ödeme gün sayısına bölünmesiyle elde edilen ortalama günlük kazancın 30 katı, aylıkların
hesabına esas ortalama aylık kazancı oluşturmaktadır.

Kazançlar toplamı, sigortalılık süresindeki (karma aylık hesaplama yönteminde
2008/Ekim (dahil) sonrasındaki) toplam prim ödeme gün sayısına bölünerek, ortalama günlük
kazanç (OGK) bulunacaktır (OGK = Güncellenen Kazançlar Toplamı / Toplam Prim Ödeme
Gün Sayısı).

Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen
toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanacaktır. Bu
hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınacaktır.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3600 prim gün sayısını doldurmamış olan
sigortalıların yaşlılık aylığı bağlama oranının hesabında, sigortalının Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra geçen ve Kanunun yürürlük tarihinden önceki prim gün sayısını 3600
güne tamamlayan hizmet sürelerinin her 360 günü için % 3 oranı esas alınacaktır. Ancak, bu
hesaplama şekli 30/4/2008 (dahil) öncesi sigortalı olanlar için uygulanacak, 1/5/2008 (dahil)
tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar hakkında uygulanmayacaktır.

Aylık bağlama oranı % 90’ı geçemez.

Yaşlılık Aylığında Aylık Bağlama Oranı:

1999 öncesi için %85'i geçmez,

2000-2008/09 Dönemi için sınırsız,

2008/10 Dönem ise %90'ı geçmez.

ÖRNEKLEME:

I.SİGORTALI:

Gösterge	14775	Ortalama Yıllık Kazanç	39,574.80	Ortalama Aylık Kazanç	21,869.40
Aylık Bağlama Oranı	68.80	Aylık Bağlama Oranı 2	66.50	Aylık Bağlama Oranı 3	52.42

 

	Toplam
2000 Öncesi	1335
2000-2008/10 Arası	3150
2008/10 Sonrası	4950
Toplam	9435

 

Yukarıdaki teorik bilgilere göre ek ödeme dahil aylık tutarı:20.121,00.-TL.

II-SİGORTALI:

Gösterge	9475	Ortalama Yıllık Kazanç	31,604.40	Ortalama Aylık Kazanç	24,728.40
Aylık Bağlama Oranı	72.00	Aylık Bağlama Oranı 2	59.00	Aylık Bağlama Oranı 3	45.78

 

	Toplam
2000 Öncesi	35
2000-2008/10 Arası	2940
2008/10 Sonrası	4950
Toplam	7925

Yukarıdaki teorik bilgilere göre ek ödeme dahil aylık tutarı:19.041,00.-TL.

KARŞILAŞTIRMA

Toplam

9435

Toplam

7925

FARK:1510 GÜN FAZLASI VAR (I)SİGORTALININ 

Gösterge	14775		Gösterge	9475
Aylık Bağlama Oranı	68.80		Aylık Bağlama Oranı	72.00

I.SİGORTALI ÜST GÖSTERGE-II.SİGORTALI GÖSTERGE RAKAMINDAN

Ortalama Yıllık Kazanç	39,574.80		Ortalama Yıllık Kazanç	31,604.40
Aylık Bağlama Oranı 2	66.50		Aylık Bağlama Oranı 2	59.00

ORTALAMA YILLIK KAZANÇ İSE 1.SİGORTALI AVANTAJLI OLSA DA 2.SİGORTALI DA AVANTAJLI SPEK Bildirilmiştir.

Ortalama Aylık Kazanç	21,869.40		Ortalama Aylık Kazanç	24,728.40
Aylık Bağlama Oranı 3	52.42		Aylık Bağlama Oranı 3	45.78

Özellikle 2.sigortalı 1.Sigortalıya göre SPEK Yüksek Kazançla gün sayısı 1.510 gün eksik olsa da 1.sigortalının emekli maaşına yakın emekli maaşı almayı başarmıştır.

1.Sigortalı Gün fazlası olsa da 2008/10 dönemde ise SPEK 2.Sigortalıya göre kazanç yönünde geride kalmıştır.

1.Sigortalı 2.Sigortalının 24.728,40 TL Kazancına sahip olsa idi ek ödeme dahil:21.582,00.-TL.olacak idi.

Özellikle sigortalıların 2000 yılından sonra SPEK matrahlarının yüksek olmasıyla birlikte yüksek emekli aylıkları ortaya çıkacaktır.

SONUÇ:

Sigortalıların gösterge,matrahları emekli aylıklarını belirleyeceği özelliği olduğundan özellikle 1/05/2008 sonrası ilk defa SSK-BAĞ-KUR-EMEKLİ SANDIĞI mensupları(4-a-b-c) kazançları önem arz edecektir.

Alt sınır aylığını da kontrolü yapılacaktır.

31.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.