Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

İşveren Doğum Yapan Kadın Çalışanın Haklarının İhlali Etmesi İdari Para Cezası!

6663 Sayılı Kanun 22’inci maddesiyle, 4857 sayılı İş Kanunun 74’üncü maddesinde önemli değişiklikler yapıldı.

Bu değişikliklerle birlikte gündeme 4857/104’üncü Maddesi İdari Para Cezalarının düzenlendiği 74’üncü maddeye aykırılık halleri de genişlemiş oldu.

74’üncü Maddenin son fıkrası uygulamacıların dikkatini çekmediğinden;

Dikkatle okumaları açısından tekrar yer veriyoruz.

”Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.”

4857 sayılı İş Kanunu kapsamında olanların dışında kalan,

• Basın -İş Kanunu,
• Deniz-İş Kanunu ,
• Borçlar Kanunu hükümleri ile birlikte iş sözleşmesi düzenlenenlerde bu kanunda olup olmadıklarına bakılmaksızın tüm hizmet akdi ile çalışanları bağlayacaktır.

4-1(a) dediğimiz tüm SSK çalışanlar uygulama dışında kalmayacak,uygulama alanı içinde olacaktır.

İDARİ PARA CEZASI

”74 üncü maddesindeki hükme aykırı olarak doğumdan önceki ve sonraki sürelerde gebe veya doğum yapmış kadınları çalıştıran veya ücretsiz izin vermeyen” idari para cezası uygulanacağı yasal düzenleme ile belirlenmiştir.

74’üncü Maddeye aykırılık cezaları genelde Çalışma ve İş Kur İl Müdürlüklerine yapılan şikayetler,ALO 170  yapılan İhbarlar yada İş Müfettişleri tarafından yapılan incelemelerde ortaya çıkıyor.

Çalışanın şikayeti ile uygulanmaktadır.

74’üncü maddeye ihlal edilmesinde yaptırım  genişledi.

a.)Kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta süre eklenir.

Bu durumda kadın işçi doğum öncesi 56 gün ve doğum sonrası 56 gün olmak üzere 112 gün işyerinde çalışmaz,çalışmaya da zorlanamaz.

Çoğu gebelik olursa bu süreye doğum öncesi +2 hafta eklenerek 18 hafta olma üzere 126 gün çalışmayacaktır.

İşverenler hamile kadın işçi üzerinde baskı kurarak çalışmaya zorlaması halinde ,işçi şikayet etmesi ile birlikte İPC gündeme gelecektir.

b.)İşçi hekim  izni ile doğum öncesi 5 haftalık süre işyerinde çalışır,kullanmadığı 5 haftalık süre doğum sonrası olan süreye eklenir 13 hafta çoğul gebelik olursa 15 hafta kullanır.İşçi çalışmaya zorlanamaz.Çalışma konusunda ısrar edilmesi halinde işçi şikayetiyle İPC uygulanır.

c.)Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.Bu sürelerde doğum sonrasına eklenir.İşveren işçiye süre bitmeden çalışmaya zorlaması İPC doğmasına sebep olur.

İDARİ PARA CEZASI YÖNÜNDEN GELEN YENİLİKLER

Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.

Son yapılan yasal düzenleme ile birlikte anneye ait olan doğum sonrası 8 hafta olarak belirlenen süre de annenin vefat etmesi ile birlikte;

Örnek:Kadın sigortalı Ayşe doğum sonrası vefat etmesi halinde kullanmadığı 8 haftalık süre ,eşi tarafından kullanılacaktır.

Şayet Kadın sigortalı Ayşe doğum öncesi 5 hafta çalışmış ise bu süre 13 haftaya,çoğul gebelik ise +2 hafta hesaplarda unutulmayacaktır,erken doğum halinde ise kullanmadığı izinlerde dikkate alınarak vefat etmesi halinde eşi tarafından kullandırılacaktır.

Doğum sonrası vefat halinde kullanılan izin süreleri,kullanılmayan izin sürelerinden ayrıca düşülecektir.

Bu düzenlemeye aykırı hareket eden işverenlerin şikayet edilmesi halinde İPC ödemeyle karşılaşacaklardır.

d.) Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

Evlatlık edinen kişiye 8 haftalık bu izin kullandırılmaması halinde İPC uygulanır.

ÜCRETSİZ İZİNE YAPILAN YENİLİKLER İDARİ PARA CEZASI KAPSAMINDA

Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.

1.)Doğum sonrası 8 Hafta yada 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlatlık edinen kadın yada erkek işçi sigortalı haftalık çalışma süresinin 1/2 (en az 22,5 saat) ücretsiz izin alır.1.çocukta 60 gün,2.çocukta 120 gün,3.çocukta 180 gün haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanır.Bu süreler iş günü değil,takvim günüdür.

Çoğul hamilelikte süre +30 gün ilave edilecektir.

Engelli çocuk sahibi olunması halinde 1 yıllık yarım çalışma yapılabilinir.

Bu kurallara uymayan ,1/2 haftalık çalışma istediğini geri çeviren işverenlere şikayet edilmesi halinde yada yapılan kontroller de  ,tespitlerde bulunulmasında ipc uygulanır.

6 AY ÜCRETSİZ İZİNE EVLATLIK DAHİL OLDU

İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.

Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir.(erkekde yararlanabilecek)

Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

Tüm işverenler bu düzenlemeleri özellikle 01/01/2022 tarihinden itibaren dikkate almazsa 74’üncü madde ihlali halinde  yapılan denetimlerde,şikayetlerde 4.173,00 TL İPC  uygulanacaktır.

02.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.