Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Emeklilik Genelgesinde Yetim Kız Çocuklarına Yeni Düzenleme Nedir?-6

Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra 2925 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı almakta iken vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı alan hak sahibinin, Kanuna göre babasından/annesinden dolayı 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığına hak kazanması durumunda, 2925 sayılı Kanunun ölüm sigortasından aylık bağlama şartlarını düzenleyen 26. maddesi yürürlükte olduğundan her iki aylık farklı statü kapsamında değerlendirilecek ve Kanunun 54. maddesi hükümleri uygulanmayarak iki aylık da tamdan ödenecektir.

Örnek : 1.5.2013 tarihinde vefat eden 2925 sayılı Kanun kapsamındaki eşinden dolayı 1.6.2013 tarihinden itibaren ölüm aylığı almakta olan hak sahibi, 1.4.2017 tarihinde Kanunun 4/1-(a) bendine tabi sigortalı iken vefat eden babasından dolayı 1.3.2018 tarihinde ölüm aylığı talebinde bulunmuştur.

Aylık bağlanan kanun	2925	5510
Aylık türü	Ölüm aylığı (Eş)	Ölüm aylığı (babadan) 4/1-(a)
Sigortalının Ölüm Tarihi	1.5.2013	1.4.2017
Aylık başlangıç tarihi	1.6.2013	1.5.2017
Aylık miktarı	620 TL (Tam)	720 TL (Tam)
Değerlendirme: Kanunun yürürlük tarihinden sonra 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı iken vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı alan hak sahibinin, Kanuna göre babasından 4/1-(a) statüsünden ölüm aylığına hak kazanması durumunda, her iki aylık farklı kanunlara göre değerlendirilecek olup, Kanunun 54. maddesi hükümleri uygulanmayacak ve iki aylık da tamdan ödenecektir.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra vefat eden annesinden/babasından dolayı Kanunun 4/1-(a) veya 4/1-(b) bendi kapsamında ölüm aylığı almakta iken ölüm tarihi Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra olan babasından/annesinden dolayı 5.12.2017 tarihinden sonra Kanunun 4/1-(a) veya 4/1-(b) bendi kapsamında ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunan hak sahibi çocuğun aylığa hak kazanma koşullarının tespiti Kanunun 34. maddesine göre değerlendirilecek ve 54. madde hükümlerinin uygulanmasında, ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan kız çocuğuna yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı ödenecektir.

Diğer taraftan, Kanunun yürürlük tarihinden önce vefat eden annesinden/babasından dolayı 506, 1479, 2925 veya 2926 sayılı Kanun kapsamında ölüm aylığı almakta iken ölüm tarihi Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra olan babasından/annesinden dolayı 5.12.2017 tarihinden sonra farklı statü kapsamında ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunan hak sahibi çocuğun aylığa hak kazanma koşullarının tespiti Kanunun 34. maddesine göre değerlendirilecek, ancak Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin geçici 31. maddesi gereğince statüler farklı olduğundan Kanunun 54. maddesine göre değerlendirme yapılmayarak her iki aylık da tamdan ödenecektir.

Örnek: 10.2.2009 tarihinde 4/1-(b) kapsamında sigortalı iken vefat eden annesinden dolayı 1.5.2009 tarihinde ölüm aylığı talebinde bulunan kız çocuğuna 1.3.2009 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmıştır. Daha sonra, hak sahibi kız çocuğu 1.1.2006 tarihinde 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken vefat eden ancak aylık bağlanması için gerekli prim ödeme gün sayısı bulunmayan babasının askerlik hizmetini 1.1.2018 tarihinde borçlanarak ödemiş ve babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunmuştur.

Aylık bağlanan kanun	5510	506
Aylık türü	Ölüm aylığı (anneden) 4/1-(b)	Ölüm aylığı (babadan)
Sigortalının Ölüm Tarihi	10.2.2009	1.1.2006
Aylık başlangıç tarihi	1.3.2009	1.2.2018
Aylık miktarı	420 TL (Yarım) 210 TL	640 TL (Tam)
Değerlendirme: Bu durumda, Kanununa göre annesinden dolayı ölüm aylığı alan ve 5.12.2017 tarihinden sonra babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahibi kız çocuğun aylığa hak kazanma koşullarının tespiti Kanunun 34. maddesine göre değerlendirilecek ve 54. madde hükümlerinin uygulanmasında, ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan kız çocuğuna yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı ödenecektir.

Örnek : 10.2.2006 tarihinde 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı iken vefat eden annesinden dolayı 1.5.2006 tarihinde ölüm aylığı talebinde bulunan kız çocuğuna 1.3.2006 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmıştır. Daha sonra, hak sahibi kız çocuğu 1.1.2006 tarihinde 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken vefat eden ancak aylık bağlanması için gerekli prim ödeme gün sayısı bulunmayan babasının askerlik hizmetini 1.1.2018 tarihinde borçlanarak ödemiş ve babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunmuştur.

Aylık bağlanan kanun	1479	506
Aylık türü	Ölüm aylığı (anneden)	Ölüm aylığı (babadan)
Sigortalının Ölüm Tarihi	10.2.2006	1.1.2006
Aylık başlangıç tarihi	1.3.2006	1.2.2018
Aylık miktarı	420 TL (Tam)	640 TL (Tam)
Değerlendirme: Bu durumda, 1479 sayılı Kanun hükümlerine göre annesinden dolayı ölüm aylığı alan ve Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahibine, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin geçici 31. maddesi gereğince aylıklardan birinin 2008/Ekim öncesi, diğerinin ise 2008/Ekim sonrası bağlanmış olması ve statülerinin farklı olması nedeniyle Kanunun 54. Maddesine göre değerlendirme yapılmayarak her iki aylık tamdan ödenecektir.

Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken vefat eden çocuğundan dolayı hem ölüm aylığına hem de ölüm gelirine hak kazanan ana ve babaya, o tarihteki mevzuat hükümleri gereğince tek dosya üzerinden ödeme yapılmakta, ölüm geliri sigortalının ölüm tarihi itibariyle, ölüm aylığı ise ölüm tarihini takip eden ay başı itibarıyla bağlandığından, dolayısıyla ölüm gelirinin başlangıcı her halükarda ölüm aylığından önce olduğundan, ana ve babaya sadece ölüm geliri bağlanmakta ölüm aylığı bağlanmamaktaydı.

Diğer taraftan, Kanunun yürürlük tarihinden sonra vefat eden çocuğundan dolayı hem ölüm aylığına hem de ölüm gelirine hak kazanan ana ve babaya, Kanunun 34. maddesi gereğince diğer çocuklarından dolayı bağlanan veya bağlanacak gelir/aylıkların engel teşkil etmemesi ve gelir/aylık başlangıç tarihlerinin de aynı olması (gelir başlangıç tarihinin de ay başı olması) nedenleriyle, Kanunun 54. maddesi hükümleri dikkate alınarak hem gelir hem aylık bağlanacaktır.

Ancak ölüm tarihi 2008/Ekim öncesi olup, aynı çocuğundan tarafına ölüm geliri bağlanmış olması nedeniyle ölüm aylığı bağlanamayan ana ve babanın bu sefer Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin geçici 4. maddesinin ikinci fıkrasında yapılan 5.12.2017 tarihli değişiklikten sonra talepte bulunması halinde, Kanunun 34. maddesinde düzenlenen hak sahipliği koşullarının Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibariyle oluştuğu kabul edilerek taraflarına bu tarihi takip eden ay başından itibaren ölüm aylığı bağlanması ve bu gelir/aylıklara Kanunun 54. maddesi uygulanması gerekecektir.

Örnek : 25.10.2005 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı iken vefat eden çocuğundan dolayı 10.11.2005 tarihinde hem ölüm aylığı hem de ölüm geliri talebinde bulunan babaya 26.10.2005 tarihinden itibaren ölüm geliri bağlanmış olup, ölüm aylığı talebi reddedilmiştir. Babanın 15.1.2018 tarihinde tekrar aynı çocuğundan ölüm aylığı talebinde bulunması halinde tarafına 1.1.2018 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanacak ve Kanunun 54. maddesi hükümleri uygulanarak işlem yapılacaktır.

SONUÇ:

5510/54. maddesi  anne yada  babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı ödenir.

Eş ve anne/baba ölüm aylığında ise tercih hakkı verilir.(Ekim 2008 öncesi ölümlere bakılır.)

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin geçici 4. maddesinin 05.12.2017 tarihinden geçerli olmak üzere değişmesiyle birlikte genelge eki örnekler incelendiğinde önemli değişiklikler meydana gelmiştir.

İki aylık alma,İki tam aylık yada bir tam bir yarım aylık alma imkanı genelge ile birlikte örneklerde yer verilmiştir

18.04.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.