Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Sahte Sigortalılar Gerçek Sigortalıları Mağdur Etti!

7316 sayılı Kanunla yapılan düzenleme iş kazası ve meslek hastalığıyla ödenen geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında değişiklik yapılmadı, hastalık ve analık halinden istirahati olan sigortalılara yapılan geçici iş göremezlik ödeneklerine esas günlük kazancın hesaplanma şeklinde değişikliğe gidildi.

Sahte sigortalılıkla birlikte Hastalık ve Analık ödeneklerinin artması,bu yolda yapılan denetimler sonucunda gerçekten çalışan (fiili) sigortalılar da mağduriyet yaşatmış oldu.

SGK DENETMENLERİ ÇALIŞMALARI SONUCU ORTAYA ÇIKIYOR

Bu konuda emek,zaman ve iş yükü fazla olan kişiler SGK Denetmenleri,iş emirleri genelde bu konuda Kısa Vadeli Sigorta Servislerinden,Kadim ve İşveren Servislerinden düzenlenerek,son yıllarda SGK kasasından geçici iş göremezlik ödeneklerinin paravan şirket çatılarında kağıt üstünde gösterilen sigortalılarla,herhangi bir vasfı olmayan,özellikle hamile kadınları,kronik hastaları takip eden bu hayali dolandırıcı şirketleri sigortalıları da bu işe alet ederek tavandan prim ödüyor göstermek suretiyle kamu hazinesine zarar veriyor.

Özellikle bu işleri yapanlar hamile kadınları ve kronik hastaları hedeflerine koyarak vurgunu yapıyor,sonra hayali şirketleri kapatmak suretiyle sırra kadem basıyorlar.

Denetimlerde çoğunlukla hamile kadınların,kronik hastalığı olanların, sahte sigortalı girişi yapılan işyerlerinde ciddi anlamda geçici iş görmezlik ödenekleri ödeniyor,bununla ilgili denetim sonuçlarında kayıplar büyük boyutlara ulaşmış idi.

İşte bu raporlar sonucunda artık kanun koyucu 5510 sayılı Kanunun ilgili maddesinde değişikliğe gidilmiştir.

17/I.Fıkra;

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemez.

Özellikle Doğum Öncesi ve Sonrası Geçici İş Göremezlik 16 hafta,çoğul gebelikte 18 hafta hergün için ödenmesi,süt parası.

Hastalık Halinde ise 2 gün eksik olmak üzere istirahat sürelerine ait geçici iş göremezlik ödemeleri ödenir.

Özellikle Kanser ve diğer hastalıklar olmak üzere heyet raporu ile uzun süreli rapor paralarında ise tablo ve ödeme ciddi rakamlara ulaşıyor.

Bunun ödeme esası da ayakta tedavi de 2/3,yatarak tedavide 1/2 oranında ödenmesi de sistemin işleyişinden kaynaklanıyor.

12 AYIN  KAZANÇ ORTALAMASI ESASI GELDİ

22/4/2021 tarihinden itibaren, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki prime esas kazançlar toplamının bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacaktır.

Miat tarih kanunun yürürlük tarihi dikkate alındığında yapılacak  Genelge düzenlemesiyle  konuya açıklık getirilmiştir.

Burada 22/04/2021 tarihi artık istirahat alınıp başlangıç değil,bitiş tarihi olarak dikkate alınacaktır.

Genelge örneği de bu konuya açıklık getirmiş,Geçici İş Göremezliğin düzenlediği ''Çalışamazlık Ekranlarında ''düzenlemeye gidilmiştir.

Özellikle kısa dönemli raporlar yanında uzun vadeli ve heyetli raporlarda 22/04/2021 göre düzenlemelere gidildi.

Genelge Örneği;

“Örnek-8: 19.04.2021-05.05.2021 tarihleri arasında hastalık vaka türünde istirahat raporu düzenlenen sigortalının iş göremezlik ödeneği aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

AYLAR	GÜN	KAZANÇ (TL)
2021-3	20	4.800
2021-2	10	2.400
2021-1	30	7.200
2020-12	10	1.920
2020-11	30	5.760
2020-10	30	5.760
2020-9	20	3.840
2020-8	30	5.760
2020-7	30	5.760
2020-6	30	5.760
2020-5	10	1.920
2020-4	30	5.760

Buna göre ödeneğe esas günlük kazancı 56.640/280=202,29 TL olacaktır.

Eski sistem olsa;

14.400/60=240.-TL Günlük kazanç dikkate alınacak idi.

Örnekte görüldüğü gibi miat tarih başlangıç olarak  22.04.2021 değil,özellikle yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce istirahat raporu açılmasıyla bitiş tarihine bakılıyor.

Bu konuda kurum 22.04.2021 tarihini geçici iş görmezliğin bitiş tarihinden itibaren dikkate almıştır.

Örnek-9: 01.04.2021-10.04.2021 tarihleri arasında hastalık vaka türünde istirahat raporu alan özel sektör sigortalısının geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

AYLAR	GÜN	KAZANÇ (TL)
2021-3	30	5.700
2021-2	15	2.850
2021-1	10	1.900

Buna göre ödeneğe esas günlük kazancı 10.450/55 = 190 TL olacaktır.

22/04/2021 tarihinden önce başlangıç ve bitiş tarihleri olan istirahatli sigortalı için eski sistem yürürlüğe devam edecektir.

12 AY KURALINDA 180 GÜNDEN AZ PRİM ÖDEMEYE SINIR GELDİ

7316 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle hastalık ve analık halinde iş göremezlik ödeneğinin başladığı tarihten önceki son bir yıl içindeki kısa vadeli sigorta kolundan bildirilen prim gün sayıları toplamı 180 günden az olan sigortalılara düzenleme yapılmıştır.

Sigortalıların geçici iş göremezliğe başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde kısa vadeli sigorta prim gün sayısı 180 günden az bildirilen sigortalılara hastalık ve analık hali nedeniyle ödenecek geçici iş göremezliğe esas günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük asgari ücretin iki katını geçemeyecektir.

Örnek-10: 01.11.2020 tarihinde özel sektörde çalışmaya başlayan ve 01.04.2021 tarihinde analık doğum öncesi (32. Hafta) istirahatine ayrılan sigortalının son bir yılda bildirilen prim ödeme gün sayısı 150’dir. Sigortalının iş göremezliğinin başladığı tarihten önceki on iki ayda bildirilen kazanç bilgilerine aşağıda yer verilmiştir.

AYLAR	GÜN	KAZANÇ (TL)
2021-3	30	9.600
2021-2	30	9.600
2021-1	30	9.600
2020-12	30	8.500
2020-11	30	8.500

Bu sigortalının ödeneğe esas günlük kazancı 45.800/150 = 305,33 TL’dir.

Ancak, sigortalının son bir yıldaki gün sayısı 180 günden az olduğundan ve hesaplanan ödeneğe esas kazanç tutarı 2021 yılı prime esas kazanç altı sınırı olan 119,25 TL’nin iki katından (119,25 x 2=238,50) fazla olduğundan, ödeneğe esas günlük kazanç, 238,50 TL olarak esas alınacaktır.

Genelge de 180 gün dahil mi ibaresine yer verilmemiştir.

ALT SINIR KORUMA DEVAM EDECEKTİR

5510 sayılı Kanunun 18. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca; iş kazaları ile meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortalarından, yeniden tespit edilen alt sınırların altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanların veya almaya hak kazanmış yahut kazanacak olanların bu ödeneklerinin, günlük kazancın alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlanılarak, değiştirilmiş günlük kazançların alt sınırına göre ödenmesi gerekmektedir.

Yapılan düzenleme ile birlikte;

Analık,hastalık sigortasından ödenecek olan geçici iş göremezlik ödeneğine esas günlük kazancın hesabında dikkate alınan 3 aylık dönem 12 aya çıkarılmış,180 günden az prim ödemesi olanlar için ise ödeneğin tavanı için limit belirlenmiştir.

29.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.