Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

Uzaktan Çalışma Yönetmeliği İşverenlere Yön Verir Mi!

10.03.2021 tarihli RG'nin 31419 no.lu sayısında yönetmelik hükümleri yasal düzenlemenin ardından 5 yıl sonra yayınlanmıştır.

Kanunda yazılı şekli;

Uzaktan çalışma; işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir denilmiştir.

Pandemi sürecinde son 1 yılı aşkın zaman diliminde kullanılıyor.

Çalışanlarda,işverenlerde bu konuda yorumlara dayalı işlemler yapılıyor idi.

Yönetmelik tanımlama da kanunla aynı uygunlukta hazırlanmıştır.

İşçi;

a.)işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini;

b.)evinde ,

c.)teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisini ifade eder.

Özellikle teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esası ise ofis tipi çalışma alanları olmalıdır,yoksa AVM yada Cafe olduğu yerlerde bu işlemlerin yapılmaması gerekir.

Örnek:

Finans kurumu çalışan A işçisi evinde yada ev dışında bir ofis yada çalışma merkezinde bu işlemleri yapmalıdır.

Bu durumda işverenler önceliği kişinin evinde yerine getirmesi yada ev de yeterli donanım olmuyor ek donanımlara ihtiyaç duyuluyorsa ofis gibi işverenler kiralık yerlerde bu işlemleri gördürebilir.

İŞVEREN NELERİ YERİNE GETİRMELİ!

Kanunda yazılı olan 5 ve 6.fıkra yerine getirmesi gerekir.

SÖZLEŞME ESASLARI!

Sözlü değil yazılı esaslar olması gerekiyor.

Her iş sözleşmesinde olması gereken esaslara yer verilmelidir.

a.)işin tanımı,

b.)yapılma şekli,

c.)işin süresi ve yeri,

ç.) ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar,

d.)işveren tarafından sağlanan iş araçları, 

e.)ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler,

f.)işverenin işçiyle iletişim kurması ,

g.)genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer vermelidir.

Asıl sözleşme ek yapılacağı gibi,ilerleyen yıllarda sözleşmelere bununla ilgili maddelerde eklenebilecektir.

ÇALIŞMA MEKANI NASIL OLACAK!

İşveren mi karar verecek yoksa işçi mi yada birlikte mi olacak?

Bunun için taraflar karşılıklı anlaşma yaparak özellikle bu işe başlamadan önce tefrişat ve düzenleme maliyetleri de dikkate alınarak tarafların katılımına göre düzenlenir.

Belki de ileride ortaya çıkacak maliyet kargaşasına karşı protokol ile bunların belirlenmesi gerekir.Bunun bir diğer ayağı da işletmelerin muhasebe birimleri ile demirbaş vs faturalanma esnasında ortaya çıkacak muhasebe işlemleri de önem taşıyacaktır. Muhasebe bölümü ve İnsan Kaynakları koordine olunması gerekir.

İŞVEREN İŞTE KULLANILAN MALZEME TEDARİKİ

Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır.

Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilir.

İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilir. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanır. İş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenirse ayrıca yazılı belge düzenlenmesi şartı aranmaz.

Yukarıdaki esaslara göre belgelendirilmesi,bedellerinin yazılması protokolle bunların belirlenmesi önemli olacaktır.

Örnek:

A işçisine teslim edilen Bilgisayar yazılım ve donanımların işçinin savsaklaması (elektrik kesintisi yada antivirüs programı yüklü olmaması gibi nedenler dışında) sonucu zarar görmesi bunun karşılığında bakım onarım masrafının işçiden karşılanması da istenebileceği gibi,işverene belki de haklı nedenle iş akdi fesh önünü açabilir.

‘’ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.’’

Bunun yanında elektrik,internet ,yol,yemek parası gibi giderlerde yazılmalıdır.

ÇALIŞMA SÜRELERİ ESASI!

Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır.

Burada 4857 sayılı İş Kanuna göre haftalık 45 saat yada tarafların anlaşması ile altında belirlenebilir.Serbestçe taraflar arasında bu süreler belirlenir.

Örneğin:

Banka ya da Finans kuruluşlarının borsa ve banka saatlerine göre çalışma sürelerinin belirlenmesi gibi.

Tabi ki öğle arası ve diğer dinlenme izin süreleri de detaylıca yazılması gerekir.

Fazla çalışma içinde bir form düzenlenmeli,mesai saatleri dışında işverenin yazılı emri ile mesai yapılması esası olmalı,kişi işimi bitirmek yada tamamlama adına çalışıyor demesi halinde log takip edilmesi ileride oluşacak fazla mesai ile ilgili yazılı protokoller yoksa işverenler zor durumda kalabilir.

Kanımca ilerleyen süreçlerde en çok uyuşmazlık konusu olacağı için fazla mesai,fazla süreli çalışmalarla ilgili mutabakatların yapılması kayıt altına alınması gerekir.

6331 sayılı İSGK ÖNEMİ!

İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.

Bu durumda uzaktan çalışma yapılacak fiziki mekanların krokisi çıkarılmalı, İSG uzmanı, İşyeri Hekimi ile birlikte olası riskler belirlenmeli, bu riskleri önleyecek eylem planları hazırlanmalı, işçiye eğitimi verilmeli, hatta uzaktan çalışma İSG eğitimi altında yazılı belgelerle bu işlemler somutlaştırılması gerekir. Gerekli düzenlemeler yapılmaması halinde İSG doğan idari yaptırımlar ve cezalar ise işverene geri döneceği unutulmamalıdır.

Onun için İSG tarafından uzaktan çalışmanın rehber kitapçığı hazırlanmalı,buna göre taraflar üzerinden uzlaşarak çalışmaya başlamalıdır.

GEÇİŞ SÜRECİ!

İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir yada süreyle sınırlı olmak üzere ek sözleşme ile tadil edilir.

İşçi de bu konuda talepte bulunur.

a) Talep yazılı olarak yapılır.

b) Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.

c) Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.

Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır.Burada işçi bunu yazılı dilekçe ile yapması halinde yazılı şekilde işverende 30 gün içinde cevap veremelidir,30 gün iş günü değil,takvim günüdür.

İşçinin  Talebinin işverence kabul edilmesi halinde yönetmelikte yer alan 5 inci maddede belirtilen hususlara uygun şekilde sözleşme yapılır.

Uzaktan çalışmaya geçen işçi, tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirir.

Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.

Sonuç:

Uzaktan çalışma yönetmeliği 5 yıl sonra 10 Mart 2021 tarihinde yayımlandı.Yönetmelikte KVVK yer verilmiştir.

Olmazsa olmaz sözleşme,uzaktan çalışma ile ilgili maliyetler,işçinin fazla mesai ,6331 sayılı İSG yer verilmiştir.

Unutmayalım;

İdari yaptırım açısından 4857-6331-6698 sayılı Kanunlarla ilgili olduğu gibi,5510 ve VUK ilişkilidir.

İhlal yapmadan önce bunlara da dikkat edilmesi gerekir.

15.03.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.