Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

25 Yaşından Küçükleri Bekleyen Tehlike Nedir?

Bugünlerde torba yasaya eklenmesine şiddetle karşı çıkılan maddelerden biri de;

5510/EK MADDE:20

İşe girdiği tarih itibarıyla 25 yaşından küçük olup hizmet akdine tabi olarak bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak işverenlerce, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ile %7,5’i işveren %5’i sigortalıya ait olmak üzere % 12,5 oranında genel sağlık sigortası primi ödenir. Bu madde kapsamında çalışanların genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunludur. Sigortalıların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi veya (g) bendi kapsamında ödenir. Bu fıkra kapsamına girenler, adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %20’si oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyebilir. Bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşer. Ödenen primlere ilişkin süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi sayılır.

Bu şekilde çalışanlar ve çalıştırıldıkları işyerlerinin tescil ve bildiriminde 8 ve 11 inci madde hükümleri uygulanır. Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken diğer her türlü bilgi, belge, bildirge ve beyannamelerin verilmesi ile maddenin uygulama usul ve esaslarını belirlemeye Kurum yetkilidir.

İşe girdiği tarihten önceki son bir yıl içerisinde prim ödeme gün sayısı 120 günden fazla olanlar ile 25 yaşını dolduran sigortalılar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.

Üç fıkradan oluşan düzenleme de  ek/6-ek/9 gibi kısmi süre olarak 10 günden az kavramına değinilmiştir.

Türk Sosyal  Güvenliğine aslında aylık sigorta günün 1/3-1 gün ile birlikte yeni sigortalama esasına gidilmeye başlandı.

30/3=10-1=9 gün kavramı yerleşmiştir.

Düzenlenmesi düşünülen ek madde de;

a.)25 yaşından küçük olacak gün almayacak.

b.)Hizmet akdi ile ister bir işyeri,isterse birden fazla işyerinde çalışabilir.

c.)Kısmi süreli/Tam zamanlı çalışması en fazla 9x7,5=67,5 saati geçmeyecektir.

d.)Bu şartları taşıyan genç işçi için ise SPEK ödenmesi  5510/82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi , %7,5’i işveren %5’i sigortalıya ait olmak üzere % 12,5 oranında genel sağlık sigortası primi ödenir.

Yasa koyucu burada ;

4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şartı hariç birinci fıkranın (10) numaralı bendinde yer verilen diğer şartları haiz olmaları kaydıyla otuz günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır gibi düzenleyici hükme yer verilmemiştir.

Yasa koyucu burada ay içerisinde sekiz gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur yola çıkılsa da atıfta bulunulmamıştır.

Bunun ana nedeni bu tip çalışma statüsünden sayılmamıştır.                                                  

PRİM TABLOSU

İŞ KAZASI/MESLEK HASTALIĞI %2(KISA VADELİ)

GSS  İŞÇİ PAYI+İŞVEREN PAYI %12,5

Sadece geçici ve sürekli iş göremezliği İş Kazası/Meslek Hastalığı halinde alınacaktır,Hastalık Halinde ise sürekli bir hizmet akdi olmadığı için geçici iş göremezlik ödenmeyecektir.

e.)Burada kısmi süre olduğundan dolayı GSS ödeme zorunluluğu getirilmiştir. Çalışanların genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması zorunlu tutulmuştur.

f.) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi veya (g) bendi kapsamında ödenir denilmiştir.Kısaca ödeme gücü yoksa test SYDV gidilir,test sonucuna göre de ödeme çıkmaz denilse de ödeme çıkma hali de olabilecektir.

g.)İsterse isteğe bağlı prim ödeme hakkı da verilir. Adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %20’si oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeyebilir. (Burada aynı kazanç denilmesinde alt sınırdan ödemeden bahsedilmiştir.)Süresi  içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşer. Ödenen primlere ilişkin süreler 4 -1 (a) bendi kapsamında sigortalılık süresine sayılır.

h.)Bildirimler ise 5510/8-11 maddeleri esaslarına göre yapılacaktır.

ı.)Son fıkrada ise, İşe girdiği tarihten önceki son bir yıl içerisinde prim ödeme gün sayısı 120 günden fazla olanlar ile 25 yaşını dolduran sigortalılar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz deniliyor.

j.)İşsizlik ödeneğinden yararlanamayacaklardır.

k.)Kısmi süreli çalışanlara sağlanan haklardan yararlanamazlar.

SONUÇ:

İşe girdiği tarihten önceki son bir yıl içerisinde prim ödeme gün sayısı 120 günden fazla olanlar ile 25 yaşını dolduran sigortalılar hakkında EK MADDE 20 uygulanmaz.

120 gün hariç,119 günü olan,24 yaşından küçük olanlar Ek Madde 20 kapsamına alınacaklar,bu kişilere GSS muafiyetinden söz edilmeyecektir.

9 gün karşılığında asgari ücretten ödemeleri yapılacaktır,işveren tarafı %2 Kısa Vadeli Hastalık Hariç,%12,5 GSS primi ödenecektir.Teşvik gündeme gelmeyecektir.Sadece çok tehlikeli işyerleri 6331 teşvikinden yararlanma hakları ortaya çıkacaktır.

GSS primi tamamlama zorunluluğu getirildiği için,izleyen aydan itibaren isteğe bağlı %20 oranında MYÖ primi alt sınırdan beyan edilerek ödenmesi istenmiş,izleyen ayda ödenmemesi halinde ileriye dönük borçlanma hakkı da 5510/41'inci maddeye göre tanımlanmamıştır.

Bu tip çalışma şartları öngörülen genç işçi için İşsizlik Ödeneği almasın da kısıtlamaya gidilmiştir.

10.11.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.