Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

SGK Mayınlı Tarla Mahiyet Kodu ‘’4’’ Özel Sektör İşyerlerinde Can Yakıyor Çözüm Bekleniyor!

Özel sektöre bağlı geçici işyerleri için “4” rakamı yazılır.”

Kanuna baktığımızda ''Geçici İşyeri'' kavramı var mı?

Geçici iş nedir, geçici iş ilişkisi ile alt işverenlik aynı kavram mıdır?

İşyeri dosyaları tescil edilirken geçici/sürekli işyeri kavramı çerçevesinde mahiyet kodunun ne olacağı, alt işveren olarak dosya mı açılacağı veya (4) kodlu geçici bir dosya mı tescil edileceği sıklıkla tartışılmakta ve sıkıntılara neden olmaktadır.

İşte burada düğümleniyor!

a.)SGK ''4''Mahiyet Kodu vermesi İşverene Mayınlı Tarlaya Davet ediyor mu?

b.)''4''Mahiyet Kodu vazgeçilmesi yerine ''Alt İşveren Numarası'' verilmesi isabetli olmaz mı?

c.)''4''Mahiyet Kodu verilecekse Vergi İdaresi gibi SGK ilgili ünitesinden Kontrol edilerek,işverene tıpkı Alt taşeron gibi bu mahiyet işverenin prim borçlarını izleyecek bir alt yapıyı sunması gerekmez mi?

d.)''4''Mahiyet Kodu Mayınlı Tarlasında ileride ödenmeyen primler yıllar sonra ortaya çıktığında giden teşvikler,ağır geriye dönük üst işverenden prim istenmeler mali çöküşe yer verir mi?

e.)''4''Mahiyet Kodu ileride hem işveren açısından hem de Kurum açısından gerekli alt yapı oluşturulmaması sonucu ortaya çıkacak mali krizde suçlu kim olur?

f.)Kamu alacağı olan SGK zarar ederken,işverene de e-sgk ''4''Mahiyet kodu kontrol ekranı açılması zorunlu olmaz mı?

Kavram kargaşası yaşadığımız bugünlerde ''mahiyet'' kodu uygulaması işverenleri zor durumda bırakıyor.

Mahiyet kodu uygulaması devam edecek ise,işverenlere de bu konuda kuruma olan borçları izleme adına ileride sorunlarla karşılaşmamak adına (alt işverenler de) olduğu gibi müteselsil borç izleme ekranına yer verilmesi gerekir.

Bunun içinde yapılandırma sürecinde işverenlere son 20 yılın ekranlarında görmesiyle ilgili ekran düzenlemesini SGK Bilgi İşlem Daire Başkanlığı yapabilme kabiliyetine sahiptir.

Kurum tahsilatı içinde önem taşıyor.

Asıl işverenin unvanı  - adresi girilmesiyle ekranda işyeri sicil numaraları ve üzerlerine tıklandığında ise borç ve alacağın güncel durumu görülmesi yeterli olur.

Çözüm basit!

1990 yılından önce üst işveren ve alt işverenler için ‘’4’’ mahiyet kodu özel sektör de kullanılmaz,ağırlıklı olarak ‘’2’’ olan mahiyet kodu altında alt işveren numarası verilir,üst işveren ödenmeyen primlerden sorumlu olur idi.

Bu sorumluluk sanki sona eriyormuş gibi,o işyerlerinin adresinde faaliyet gösteren firmalara ‘’4’’ mahiyet kodu verilerek,aslında bir çok işveren ileride mağdur edileceğinin farkına vardığında alt işverenlerin iflas ,tasfiye edilmesine rağmen detay kayıt incelemesi olmadığı için yıllar sonra bir çok işverenin kapısı SGK tarafından çalınıyor,….tarihinde ‘’4’’ mahiyet kodu altında işverenin borcunun tahsilatı üst işverenden isteniyor,konuyla ilgili zamanaşımı ileri sürülerek dava süreçleri başlıyor,tabi bu esna da üst işverende mağduriyetler ekonomik anlamda baş gösteriyor.

’’4’’ mahiyet kodu verilirken üst ve alt işveren arasında yapılan sözleşmeler SGK ilgili ünitesine verildiğinde bunun aslında üst işverenle birlikte sorumluluk dikkate alınarak işverenlere de kontrol mekanizması oluşturulması halinde çığ gibi büyüyen borcun altında kalmadan işverenin tedbir alması sağlanır.

a.)’’4’’Mahiyet ile işyeri tescili yapılan işyerlerinin,üst işverence müfredat kartlarının görüntülenmesi.

b.)’’4’’Mahiyet ile işyeri tescili yapılan işyerlerinin,prim ve idari para cezası borcu olması halinde asıl işverenin Teşvikli Bildirge atmasının önlenmesi gerekir.

c.)Yapılandırma beklenen bugünlerde SGK Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezlerine 2008/10 ay  ve öncesi olmak üzere asıl işveren nezdinde açılan ‘’4’’mahiyetli işyerlerinin müfredat kartlarında borçlarını görmeyi,teşvik yasaklısı olmamak adına rızaen ödeme imkanı vermesi gerekir.

d.)’’4’’mahiyet kodu ile geriye dönük işveren teşviklerinin geri alınması bir çok işverenin kapısına kilit vurmasına sebep olacağı için, bu konuda Bakanlığın acilen tedbir alması, yapılacak düzenleme ile birlikte üst işverene yapılan tebligatı izleyen aybaşından itibaren teşvik yasaklısı olunabileceği yada taksitlendirme halinde bu yasaklamanın kaldırılacağı düzenlenmelidir.

e.)e-SGK ’’4’’ mahiyet kodları ile  üst işveren tarafından kontrol paneli işverenlere açılması gerekir.

İşverenlerin can suyu aradığı bu dönemde bir çok işverenin mayınlı tarla da patlatmadan önce eksikliklerin acilen SGK Başkanlığı Nezdinde İşveren Primler Dairesi ,Teşvikler Daire Başkanlığı ve Hukuk servisince acilen çözümlü odaklı işlem yapmaları, Bakanlığın bu konudan haberdar edilmesi gerekiyor.

Yapılacak alt yapı düzenlemesiyle Bilgi İşlem Merkezi programıyla sorunun üstesinden gelinecektir.

Teknolojik alt yapı kullanılmasıyla birlikte kısa sürede çözüme kavuşturulduğu gibi,Kurum da alacaklarına sahip çıkacaktır,robotik kodlama e-yapay zeka da devreye alınması işlemleri hızlandırır.

Çözüm basit yeter ki hayata geçsin, hem kurumun üniteleri hem de işveren tarafından uğranılacak zararlar minimize edilecektir.

06.11.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.