Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

İşvereni Fiili Çalışma Diyerek Cezalandıran Teftişe Çözüm Diyor!

6331 sayılı Kanun’un 30.12.2012 tarihinde yürürlüğe giren 17’inci maddesi işverenlere yüklediği işbaşı öncesi eğitimle ilgili olarak yapılan denetimlerde kayıtdışı işleme muhatap oldukları yapılan denetimlerde ortaya çıkarken, birçok kurumsal işletme bu yönden mağdur olmakta ve İş Mahkemelerinde dava açarak hak arama yoluna başvuruyor.

6331/ 17’İNCİ MADDE SİGORTALI OLMAYI GEREKTİRİR YADA GEREKTİRMEZ YÖNÜNDE SGK AÇIKLAMA YAPILMIYOR GENELGE DE /SSİY YER ALMIYOR

6331/17’inci maddesiyle yeni işe alınacak olan sigortalılara verilecek olan işbaşı öncesi eğitim süresinde 4/a’lı statüsünde sigortalı sayılıp sayılamayacağı konusunda tereddütler artarak devam ederken, çözüme yönelik SGK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (Başkanlık oluru ile) bir iç yazıyla, İş Teftiş ve Rehberlik Kurulu Başkanlığıyla birlikte ortak uygulama kararı hayatı geçirilmeli, İşverenlere bu konuda rehberlik edilmelidir.

Konuya ilgisiz kalan İşveren Sendikaları/Odalar ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına uygulamada karşılaşılan sorunu taşımalı, ileride daha büyük idari anlamda cezalar yaşanmaması adına kanun nezdinde düzenlemeye gidilmelidir.

6631/MADDE 17

(1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.

‘’ İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce verilir’’

Asıl sorun burada başlarken, devamında sorun katmerli şekilde geliyor!

(7) Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır denilmiştir. İşte burada kanun koyucu şunu yazabilir idi.’’İşbaşı öncesi eğitimler hariç’’ifadesi kullanılması gerekir idi.

YÖNETMELİK YASA KOYUCUNUN HATASINI TELAFİ EDERKEN GÖRMEZDEN GELİNEN DENETİMLERDEKİ NOKTA BURADA DÜĞÜMLENİYOR!

İşe başlama eğitimi:

Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı işe, varsa kullanacağı iş ekipmanına ve işyerine özgü iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eğitimi tanımlar(ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK/Tanımlar/4-e)

SGK HER ZAMAN NE İSTER FİİLİ ÇALIŞMA YOKSA YAPILAN SİGORTALILIK SAHTE DENİR!

İş Hayatına’’Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce’’ ifadesine yer verilmiştir. Burada çalışan aktif iş çalışması içinde değil anlamı çıkıyor.

SGK DENETİM YAPAN MÜFETTİŞ/DENETMENLER İSE BUNA İŞ BAŞI ÖNCESİ EĞİTİMDE İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ DÜZENLEMELİ DENİLEREK HÜKÜM KURABİLİYOR!

NEREDE HATA YAPILIYOR, HATALI UYGULAMAYA NASIL SON VERİLİR!

Hizmet akdi: 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununda tanımlanan hizmet akdini ve iş mevzuatında tanımlanan iş sözleşmesini veya hizmet akdini 5510/3’üncü Maddesinde açık ve net tanımlamıştır.(818-6098 olarak düzeltilecektir.)

6098/393- Hizmet sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle işgörmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

Borçlar Kanunu ortaya koyduğu gerçek;

‘’Ücret ortada olacak buna göre de iş sözleşmesiyle ortaya çıkacak,Fiili çalışmayı işaret ediyor’’

4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesinde ise iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafında (işveren) ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme olarak tanımlanmış olup hizmet akdinin unsurlarında iş, ücret, bağımlılık ve zaman unsurları bulunmaktadır.

Hizmet akdine ilişkin şartlar işçi ve işveren tarafın karşılıklı anlaşması ya da buna yönelik iş sözleşmesi yapmaları halinde karşılıklı olarak anlaştıkları ya da sözleşmede belirtilen tarihte oluşmakta buda sosyal güvenlik açısından sigortalılık başlangıcı sayılmaktadır.

Sigortalılık başlangıç tarihinin tespitine ilişkin hizmet tespit davalarına ilişkin mahkeme kararları da değerlendirilerek sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmiş olması sigortalının çalışıldığına karine teşkil etmemekte, hizmetin varlığının tespiti için eylemli ve gerçek çalışmanın varlığı tespit edilmediği sürece sigortalılık başlangıcı sayılmamaktadır.

DENETİMLERDE SGK MÜFETTİŞLERİ/DENETMENLER İSE 5510/5-b GÖRE HÜKÜM KURABİLİR Mİ?

Denetim raporlarında 6331/17’inci Maddesi (1) yazılı işbaşı öncesi eğitim alınması ibaresine

dayanak olarak İşe Giriş Bildirgesi verilmeli denilen raporlar da 5/b yazan;

5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim ifadesiyle 4/a çalışacak işçiye evet sigorta girişi yapılmalı deniliyor. Oysa burada geçen ‘’eğitim ‘’ibaresi 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa tabi olanlardır.

Sonrasında 5510/7-a zikredilerek;

Sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

(a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî ve teknik eğitime, meslekî ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimine, staja veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten itibaren başlar denilmesine atıf yapılarak Denetim raporuna bu madde yazılmaktadır.

Burada fiilen çalışmaya başlama işbaşı eğitimde dikkat edilirse Yönetmelikte açıkça yazılmıştır, Fiilen çalışmaya başlamadan önce ibaresi olmasına rağmen ısrarla 3308 sayılı Kanunda belirtilen ‘’eğitim’’kavramından yola çıkalarak sigorta girişleri yapılması denilmesi halinde ‘’İşverenler Konuyu’’ yargıya taşırlar.

5510/8'inci Maddesi ile sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür ifade edilerek, işbaşı öncesi eğitim günü sigorta yapın denilse de( 6331/ ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK/Tanımlar/4-e) taban tabana zıtlık yer alıyor.

Bu tip davalar yargıda çoğalırsa,işveren mağduriyetleri artması halinde yasal düzenlemeye ihtiyaç duyulur.

4857 sayılı Kanunda çalışma süresi, çalışma süresinden sayılan ve sayılmayan haller belirlenmiş olup 6331 sayılı Kanunda çalışma sürelerine ek olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde, eğitimde geçen süre çalışma süresi sayılmış ancak işe başlama eğitiminde geçen süreler temel eğitim sürelerinden sayılmadığından bu yönüyle işe başlama eğitiminin çalışma süresi içinde değerlendirilemeyeceği görülür.

ACİLEN ÇÖZÜM BEKLEYEN DÜZENLEMEYE ÖNERİMİZ!

SGK Başkanlığı nezdinde Rehberlik ve Teftiş Kurulu konuyla ilgili çalışma başlatmalı,bu konuda Başkanlık oluru imzasıyla,Müfettiş/Denetmen SGK İl yada SGM müdürlüklerine bilgi verilerek Çalışma Bakanlığının Yönetmeliğindeki tanımdan yola çıkarak ‘’Fiilen Çalışma’’olmaması 6098/393 ve 4857 sayılı Kanun 8’inci Maddesi,diğer hükümleri ile bu hatalı uygulamadan dönülmesi gerekir.

TBMM YASAL DÜZENLEME KONUYU ÇÖZER!

6331/17’ yer alan 1’inci maddesi’’işe başlamadan önce ‘’ ifadesi ‘’fiilen çalışmaya başlamadan önce’’ ibaresine yer verilmedir(Yönetmelikte yazılan şekilde)

7’inci Maddesine Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır ifadesine ‘’‘’fiilen çalışmaya başlamadan öncesi süreler hariç’’yer verilmesi.

İşe başlamadan önce işin öğrenilmesine yönelik staj niteliği sayılabilecek işe başlama eğitiminin iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalılık sayılması yönünde yasal düzenleme yapılması da önerilebilir.

5510 Sayılı Kanunun 5’inci Maddesinde ‘’İşbaşı öncesi Eğitimler işyeri tehlike derecesine göre çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek sürelerde verilmesi halinde Kısa Vadeli Sigorta Kollarından sadece İş Kazsı/Meslek Hastalığı primi alınır.’’

5510/8’inci Maddesinde  yapılacak düzenleme ile birlikte İş Başı öncesi eğitim alacak kişilerin bildirimi eğitim başlangıç günü yapılır 5510/5’inci maddesinde belirtilen tehlike sürelerine göre primleri ödenir.Bu sürenin bitiminde izleyen iş günü sigorta girişleri yapılır.

Yukarıda yazdığımız hususların değerlendirilerek;

SGK Başkanlığı nezdinde, İş Teftiş Rehberliği ve SGK Teftiş ve Rehberliğin yapacağı ortak çözüm ile sorun çözülecektir.

25.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.