Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Yıllara Sâri İnşaat İşlerinde Müşterek (Ortak) Genel Giderler ile Amortismanlar

Önceki iki çalışmamızda yıllara sâri inşaat işleri ile bu işlere ait muhasebe kayıt örneklerine yer vermiştik. Bu hafta ise devam niteliğinde yıllara sâri inşaat işlerinde müşterek genel giderler ile amortismanların ne şekilde dağıtılacağı konusuna değinmeye çalışacağız. Birden fazla yıllara sâri inşaat işinin birlikte yapılması veya bu işler ile diğer işlerin birlikte yapılması halinde ortaya çıkan müşterek giderler ile amortismanlar ne şekilde hesaplanacak?

Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 43’üncü maddesinde “Müşterek Genel Giderler ve Amortismanların Dağıtılması” düzenlenmiş olup, ilgili hüküm aşağıdaki gibidir.

“Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerin diğer işlerle birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler ve amortismanlar aşağıdaki esaslara göre dağıtılır:

1-Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiş tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarlarının birbirine olan nispeti dâhilinde;

2-Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin bu madde şümulüne* girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış ve hasılat tutarlarının (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde bunların düzeltilmiş tutarlarının) birbirine olan nispeti dâhilinde;

3-Birden fazla inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerle sair işlerde müştereken kullanılan tesisat, makina ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre.”

Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat işlerinde veya bu işlerin diğer işlerle birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler ve amortismanların ne şekilde dikkate alınması gerektiği konusu yukarıda ifade edildiği şekilde hüküm altına alınmıştır. Peki, sadece yıllara sâri inşaat işinde kullanılmak üzere edinilen makine veya ulaştırma araçlarının amortismanı ne şekilde dağıtılmalı? Veya makine ve ulaştırma araçlarının kullanılmayıp boş kaldığı günlere isabet eden amortismanlar ne şekilde değerlendirilmeli?

Giresun Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün vermiş olduğu 97677631-120[Özelge/2018]-E.12432 nolu özelgesinde; “… birden fazla inşaat ve onarım işlerinde veya bu işlerle sair** işlerde müşterek kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarına ilişkin amortismanların GVK’nın 43’ncü maddesindeki hükme göre dağıtılması, inşaat ve onarım işi ile sair işlerde müştereken kullanılmayan sadece sair işlere tahsis edilen tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarına ait amortismanlarından inşaat ve onarım işine pay verilmemesi, büro malzemelerine ilişkin amortismanların ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulması, tesisat, makine ve ulaştırma araçlarının kullanılmayıp boş kaldığı günlere isabet eden amortismanların ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulması…” ifade edilmiştir.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[42-12/9]-921 sayılı özelgesinde ise; “…yıllara sâri inşaat işinde kullanılmak üzere alınan tesisat, makine ve ulaştırma araçları için hesaplanan amortisman tutarlarının, anılan tesisat, makina ve ulaştırma araçlarının yıllara sâri inşaat işine özgülenmiş olmasından ötürü yıllara sâri inşaat işinin maliyetine eklenmesi gerekir.

Buna göre, firmanız tarafından 06.12.2011 tarihinde başlayan yıllara sâri tünel ve yol inşaatı işinde kullanılmak üzere Kasım/2011 ve Aralık/2011 aylarında satın alınan ve zikredilen işe hasredilen iş makineleri için hesaplanan amortisman tutarlarının tamamı anılan işin maliyetine eklenmek suretiyle hesaplara intikal ettrilmelidir.” açıklaması yapılmıştır.

Örnek 1: XYZ İnşaat A.Ş. üç farklı yıllara sâri inşaat işini üstlenmiş olup bu işlere ilişkin 750.000 TL ortak gideri bulunmaktadır. Yıllara sâri A inşaat işi için 2.000.000 TL, yıllara sâri B inşaat işi için 4.000.000 TL ve yıllara sâri C inşaat işi için ise 1.500.000 TL harcama yapmıştır. Bu bilgilere göre ortak genel giderlerin dağıtımı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Örnek 2: XYZ İnşaat A.Ş. iki ayrı yıllara sâri inşaat işi, aktifinde yer alan atıl makinelerin tam yıl kiralaması ve aynı zamanda inşaat malzemesi alım satım faaliyetlerinde bulunmaktadır. Yıllara sâri A inşaat işine 2.000.000 TL, yıllara sâri B inşaat işine 4.000.000 TL harcama yapmış olup iş makinesi kiralama faaliyetinden toplam 1.250.000 TL, inşaat malzemesi satışından 1.000.000 TL hasılat elde etmiştir. Dağıtılacak toplam ortak gider ise 750.000 TL’dir. Buna bilgilere göre ortak genel giderlerin dağıtımı aşağıdaki gibi hesaplanır.

İnşaat Adı	Harcama / Hasılat	Tutar (TL)	Oranı	Dağıtılacak Ortak Giderden Alınan Pay
Yıllara Sâri A İşi	Harcama	2.000.000,00	24,24%	181.818,18
Yıllara Sâri B İşi	Harcama	4.000.000,00	48,48%	363.636,36
İş Makinesi Kiralama	Hasılat	1.250.000,00	15,15%	113.636,36
İnşaat Malzemesi Alım-Satımı	Hasılat	1.000.000,00	12,12%	90.909,09
Toplam		8.250.000,00	100,00%	750.000,00

Örnek 3: XYZ İnşaat A.Ş. iki ayrı yıllara sâri inşaat işi ve inşaat malzemesi alım satım işi ile uğraşmaktadır. Bu faaliyetlerin tamamında kullanmış olduğu kamyonuna ait diğer bilgiler aşağıdaki gibidir. Kamyonun dönem amortisman tutarı 500.000 TL olsun.

XYZ İnşaat A.Ş. kamyonunu;

A inşaat işinde 130 gün,

B inşaat işinde 120 gün,

İnşaat malzemesi satışında 45 gün kullanılmış olup,

Yılın geri kalan 70 günü ise kullanılmamıştır.

Bu durumda hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır. Dikkat edilecek olan husus yıllara sâri inşaat işlerinde kullanılmayan günlere isabet eden amortisman giderinin yıllara sâri inşaat işleri maliyetine intikal ettirilmemelidir. Yani yıl içinde 45 gün inşaat malzemesi alım satımında kullanılan ve 70 gün de çalışmayan kamyona ait toplam amortisman gideri (61.643,84 + 95.890,41) olan 157.534,25 yıllara sâri inşaat işinin maliyetine dahil edilmemelidir.

KAYNAKLAR

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

97677631-120[Özelge/2018]-E.12432 sayılı 12.06.2020 tarihli özelge

B.07.1.GİB.4.06.16.01-120[42-12/9]-921 sayılı 11.09.2012 tarihli özelge

Şümul (Türk Dil Kurumu): “İçine alma, kaplama, kapsama.”

Sair (Türk Dil Kurumu): “Başka, öteki, diğer.”

28.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.