Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Adi Ortaklıktan Elde Edilen Gelirlerin Muhasebeleştirilmesi

Konu ile ilgili “… Vergi Dairesi Müdürlüğünün... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu, .... ile birlikte ... vergi kimlik numaralı bir adi ortaklık kurarak inşaat taahhüt işi aldığınızı ve bu işi 2009 yılı içerisinde ikmal ederek bitirdiğinizi, adi ortaklık uhdesinde yapılan inşaat taahhüt işinden elde ettiğiniz karı hisseniz oranında Şirketinizin gelir tablolarının ilgili hesaplarında (641) gösterdiğinizi, ancak Vergi Dairesi Müdürlüğünce söz konusu işe ait hak edişlerin Şirketiniz ve ...’nin gelir tablolarında yurtiçi satışlar bölümünde gözükmesi gerektiğinden bahisle kurumlar vergisi beyanınızın düzeltilmesini istediği belirtilerek, bu çerçevede yapmış olduğunuz işlemlerin doğru olup olmadığı hususu” sorulmuş olup idarenin cevabı aşağıdaki gibidir.

“Adi ortaklıklar Borçlar Kanunu’nun 520-541’inci* maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan Kanunun 520’nci** maddesinde adi ortaklık, iki veya daha fazla kişinin, bir sözleşmeye dayanarak, ortak bir amaca ulaşmak için emek ve mallarını birleştirmesi olarak tanımlanmıştır. Adi ortaklıkların tüzel kişiliği olmadığı gibi gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmaları da söz konusu değildir. Adi ortaklık olarak faaliyette bulunulması halinde, ortaklığa stopaj ve katma değer vergisi mükellefiyeti tesis ettirilmektedir. Adi ortaklıkların ortaya çıkan kâr veya zararı, adi ortaklığı oluşturan ortaklar tarafından hisseleri oranında kendi kazançlarına dahil edilerek vergilenmektedir.

Buna göre, adi ortaklıklarda her bir ortak, ortaklık faaliyetinden kendi payına düşen kâr veya zararı, geçici vergi beyannameleri ile yıllık kurumlar vergisi beyannamesine dahil etmek zorundadırlar.

Adi ortaklığın faaliyeti süresince ortaklık bünyesinde oluşan maliyetler ile gelir elde edilen hasılatın karşılaştırılması sonucu kâr veya zarar oluşmaktadır. Dolayısıyla, adi ortaklığın gelir ve giderlerinin ortaklık adına belgelendirilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, adi ortaklık tarafından elde edilen gelirler ile giderlerin duruma göre maliyet veya gider olarak dikkate alınmak suretiyle adi ortaklıkta oluşan kazancın belirlenmesi ve oluşan kâr veya zararın ortaklık hisseleri oranında kurum kazancına dahil edilmesi gerekmektedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan adi ortaklığın bünyesinde yapılan inşaat taahhüt işinden elde edilen karın ortaklıktaki hisseler oranında paylaşılarak söz konusu şirket tarafından kurum kazancına dahil edilmek suretiyle vergilendirilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, Tek Düzen Muhasebe Sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar, 26/12/1992 tarih ve 21447 mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer Tebliğlerde yapılmış bulunmaktadır.

Bu itibarla, adi ortaklık uhdesinde yapılan söz konusu inşaat taahhüt işinden elde edilen ve ortaklık payınıza isabet eden karın “640 İştiraklerden Temettü Gelirleri” veya “641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri” hesabında izlenmesi gerekmektedir.”

Örnek: X İnşaat A.Ş. %50 oranında ortağı olduğu adi ortaklıktan işin tamamlanması ile 500.000 TL kâr payı almış olsun. Adi ortaklıktan gelen kâr payı tutarından başka işletmenin diğer mali verileri ise aşağıdaki gibidir.

Adi ortaklıktan gelen kâr payı tutarı aşağıdaki gibi kaydedilerek dönemin sonuç hesaplarına dâhil edilir.

Bu durumda işletmenin diğer mali verileri ile ortaklıktan gelen kar payı birlikte dikkate alındığında dönemin ödenmesi gereken kurumlar vergisi 200.000 TL olarak hesaplanacaktır. (Ticari kardan mali kara geçerken dikkate alınan KKEG, istisna vb. unsurlar ile dönem kurumlar vergisinden mahsup edilebilecek dönem içinde ödenen geçici vergi, yıl içinde kesinti yoluyla ödenen vergi ihmal edilmiştir.)

KAYNAKLAR

B.07.1.GIB.4.25.15.01-2011-KVK-1085-1-15 Sayılı 06/05/2013 Tarihli Özelge

*6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 620-645’inci maddeler

**6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 620’nci maddesi

14.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.