Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Dizi ve Sinema Filmlerinde Amortisman Uygulaması

Bu haftaki çalışmamız medya sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin edindiği dizi ve sinema filmlerinde amortisman uygulamasının ne şekilde olacağına ilişkin bilgilerdir.

1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamalarında haklar hesabı “İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamaları kapsar.” şeklinde tanımlanmıştır.

Örnek: ABC Film Yapım Yayın A.Ş. yurtiçinden 01.01.20XX tarihinde 2 yıllık yayın hakkını satın aldığı … isimli dizi film için 1.000.000 TL’yi banka yoluyla ödemiş olsun. (KDV ihmal edilmiştir.)

Yevmiye kaydı;

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 313’üncü maddesinde ise amortisman konusu düzenlenmiş olup madde hükmü aşağıdaki gibidir.

“İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.”

Mezkûr kanunun 315’inci maddesinde “mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini 320’nci maddenin dördüncü fıkrası saklı kalmak üzere, Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınır”

320’nci maddesinde ise “Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür.

…

Mükellefler, Hazine ve Maliye Bakanlığının iktisadi kıymetler için tespit ve ilan ettiği faydalı ömürlerden kısa olmamak üzere amortisman süresini, her yıl için aynı nispet olmak kaydıyla, belirlemekte serbesttir. Şu kadar ki, bu süre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen sürenin iki katını ve elli yılı aşamaz. Mükellefler bu tercihlerini iktisadi kıymetin envantere alındığı geçici vergi dönemi sonu itibarıyla kullanırlar. Bu şekilde belirlenen amortisman süresi ve oranı izleyen dönemlerde değiştirilemez.

Her yılın amortismanı ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabilir.

Amortismanın herhangi bir yıl yapılmamasından veya ilk uygulanan nispetten düşük bir hadle yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz.” hükümlerine yer verilmiştir.

Uygulamada idarenin vermiş olduğu bazı görüş özetleri aşağıdaki gibidir.

1-“… firmanızın medya sektöründe faaliyet gösterdiği, dizi film ve sinema filmi çektiği, dizi filmlerin haftalık olarak çekildiği ve yayımlandığı belirtilerek, amortisman uygulamasının dizi film ve sinema filmi için de geçerli olup olmadığı, amortisman uygulanması durumunda her bölüm için ayrı alt hesap açılıp açılmayacağı ile hiç bir yayıncı kuruluş ile anlaşma sağlanamadığından dolayı yayına alınmamış ve gelir elde edilememiş olan bir kaç bölüm dizi film için katlanılan masrafların gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı.

…

… işletmede bir yıldan fazla kullanılan, yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan ve envantere dahil bulunan iktisadi kıymetler için amortisman ayrılması mümkün bulunmakta olup, amortisman ayrılmasına iktisadi kıymetlerin aktife girdikleri hesap döneminden itibaren başlanması icap etmektedir. Aktife girme kavramı ise, iktisadi kıymetin iktisap edilerek defter kayıtlarına geçirilmesini, değerleme gününde envantere dahil olmasını ve kullanılmaya hazır halde bulundurulmasını ifade etmekte olup, iktisadi kıymetin işletmede fiilen kullanılmaya başlanması gerekli bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunun 315 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için uygulanacak “Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları” tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389, 399, 406, 418, 439, 458 ve 506 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır. Bahse konu listenin (44.9.1.1) sırasında, sinema filmlerinin faydalı ömrü 2 yıl ve amortisman oranı ilk yıl için %85, ikinci yıl için %15 olarak tespit edilmiş olup, bahse konu liste (amortisman) uygulamasında dizi film ve belgeseller, sinema filmleri gibi değerlendirilmektedir.

Buna göre, çekimini yaptığınız dizi filmlerin ve sinema filmlerinin çekildikleri hesap döneminde aktifleştirilmesi ve bahse konu amortisman listesinin (44.9.1.1) bölümü kapsamında amortisman yoluyla itfa edilmeleri gerekmekte olup, bunların çekimi için yapılan harcamaların ilgili dönemlerde doğrudan gider olarak kayıtlara alınması mümkün değildir. Ayrıca, değerleme günü itibarıyla envanterde/aktifte yer alan filmlerin amortisman yoluyla itfasına başlanılması için, filmlerin yayımlanmaya ve gelir elde edilmeye başlanmış olması aranmamakta olup, yayımlanmaya hazır halde bulunması yeterlidir.

Bunun yanı sıra, her yılın amortismanının ancak o yıla ait değerlemede nazara alınabileceği, ilgili olduğu yılda ayrılmayan amortismanın sonraki yıllarda ayrılamayacağı tabiidir.

Öte yandan, tek düzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar, 26/12/1992 tarih ve 21447 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış olup, muhasebe kayıtlarının; muhasebenin temel kavramlarına, muhasebe politikalarının açıklanması ve mali tablolar ilkelerine, tekdüzen hesap planı ve işleyişine ilişkin yapılan düzenlemelere ve kayıtların kanuni sürelerinde yapılması hususunda mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılması gerekmektedir.” (11395140-105[VUK-1-24040]-402313)

Yukarıdaki örneğin amortisman kaydı;

 

2-“… televizyon yayıncılığı faaliyetinde bulunduğunuz, yapımcı şirketlerden tüm haklarını satın aldığınız dizi filmlerin “Haklar Hesabı”nda takip edildiği, ilk yıl için % 85, ikinci yıl için %15 oranları dikkate alınmak suretiyle amortismana tabi tutulduğu, yılın birinci, ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde alınarak yayınlanan dizi filmler için ilk yıla ilişkin amortisman tutarının tamamının dizinin ilk yayınının yapıldığı dönemde gider hesabına intikal ettirilmesinin mümkün olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşleri…

...

Aynı Kanunun (193 Say. GVK) “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendinde ise, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, ticari kazancın tespitinde “tahakkuk esası ilkesi” ile “dönemsellik ilkesi” olmak üzere iki temel ilke geçerlidir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar ve mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra, miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Dönemsellik ilkesi ise bu gelir veya giderin ilgili olduğu döneme intikalinin sağlanması olup, “Dönemsellik” kavramı gereği işletmeler, gelir ve giderlerini tahakkuk esasına göre muhasebeleştirmek; hasılat, gelir ve kârlarını aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırmak durumundadır. Bu ilke uyarınca gelir ve giderlerin ilgili oldukları döneme kaydedilmesi gerekmektedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketiniz tarafından tüm hakları satın alınan dizi filmlere ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların ilgili dönem kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

…

Söz konusu amortisman listesinin 44.9.1. bölümünde, filmlerin faydalı ömür süresi 2 yıl ve amortisman oranı ilk yıl için %60, ikinci yıl için %40 olarak tespit edilmiş bulunmaktadır.

Anılan listenin (44.9.1.1) bölümünde, sinema filmlerinin faydalı ömrü 2 yıl ve amortisman oranı ilk yıl için %85, ikinci yıl için %15 olarak tespit edilmiş olup, amortisman uygulamasında dizi film ve belgeseller, sinema filmleri gibi değerlendirilmektedir.

Buna göre, amortisman uygulamasında sinema filmleri gibi değerlendirilen dizi filmlerin bahse konu amortisman listesinin (44.9.1.1) bölümü kapsamında, 2 yıl faydalı ömür süresi ve ilk yıl için %85, ikinci yıl için %15 oranları dikkate alınmak suretiyle amortismana tabi tutulması gerekmektedir.

Öte yandan, 217 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “3.6. Amortisman Uygulaması” başlıklı bölümünde; “Mükellefler yıllık olarak hesaplayacakları amortisman tutarının ilgili döneme isabet eden kısmını geçici vergiye ilişkin kazançlarının tespitinde dikkate alabileceklerdir. Yıl içinde iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için yıllık olarak ayrılabilecek amortisman tutarından kazancın ilgili olduğu döneme isabet eden kısım dikkate alınacaktır. Örneğin, üçüncü dönemde iktisap edilen bir demirbaş için bu dönemde 9 aylık amortisman ayrılabilecektir. Bu şekilde amortismana tabi tutulacak iktisadi kıymetlerin değerleme günü itibariyle aktifte bulunması gerekmektedir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre, geçici vergiye esas kazançların tespitinde, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ilişkin hükümleri de dikkate alınmakta ve değerleme işlemleri geçici vergi döneminin kapandığı tarih itibariyle yapılmaktadır.” (62030549-125[8-2020/191]-437814)

3-“… şirketinizin yurt dışında yerleşik yapımcı şirketler tarafından üretilmiş bazı dizi ve belgesel programlarının Türkiye'de yayımlanması (gösterim) hakkını 1 ile 5 yıl arasında değişen sürelerle bedeli mukabilinde satın aldığı, bu süre zarfında gösterim ve gelir elde etme hakkının sadece tarafınıza ait olduğu, gösterim hakkı alınan dizi ve belgesellerin Türkiye'de dijital yayın yapan platformlarda yayımlanması suretiyle yayın geliri ve reklam geliri elde ettiğinizi belirterek, gösterim hakkının alınması için yapılan harcamaların amortisman oranı ile tarafınızca amortisman oranı belirlenip belirlenemeyeceği hususlarında Başkanlığımız görüşü…

…

Öte yandan, Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesinde, mükelleflerin amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa edecekleri ve ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate alınacağı hükme bağlandığından, anılan listede yer almayan iktisadi kıymetler için mükelleflerce serbest olarak amortisman oranı belirlenmesi mümkün olmayıp, oran belirlenmesi için Maliye Bakanlığına müracaat edilmesi gerekmektedir.” (11395140-105[315-2014/VUK1-18482]-107289)

4-“… dizi film yapımcılığı işi ile iştigal ettiğiniz, dizi filmlerde gelirin oluştuğu döneme ait giderlerin amortisman uygulamasına tabi tutulduğunda bölüme ait giderlerin bölüm gelirinin oluştuğu dönemde giderleştirilemediği, yayın döneminin yılın Eylül ayından başlayarak ertesi yılın Haziran ayında sona ermesi sebebiyle Vergi Usul Kanununda belirlenen hesap dönemi ile uyumsuzluk yaşandığı, çekilen dizi bölümlerinin yapılan hukuki anlaşmalar gereği aynı yıl içinde başka alıcılara satılamadığı, gösterim hakkı karşılığı hasılat elde edildiği ve bölümün gösterildiği hafta fatura düzenlendiği, dönemsel olarak amortisman ayrılması durumunda elde edilen hasılat için yeterli maliyet ya da gider oluşmadığı için ticari karın üzerinde mali kar oluşmasına neden olduğu ve net kazanca göre daha fazla vergi ödendiği, bölümlere ait olarak sadece gösterim hakkının satıldığı, bölüm telif, fikri ve mülkiyet haklarının Şirketinize ait olduğu ile bahse konu bölümlerin ilgili dönem sonrasında tekrar satışının mümkün olduğu belirtilerek, bölümlerin gösterime girdiği hafta itibarıyla faturalanmasıyla birlikte bölüm maliyetlerinin tamamının geçici vergi ve hesap takviminde gider yazılmasının mümkün olup olmadığı hususunda bilgi talep edildiği.

…

Bu hüküm ve açıklamalara göre, şirketinizce hazırlatılan dizi filmlere ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların ilgili dönem kurum kazancınızın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

…

-Normal hesap dönemi olsun özel hesap dönemi olsun iktisadi kıymetlerin amortismanı sadece ilgili dönemlerde ayrılmalıdır. Bölüm bölüm çekilen dizi filmlerin çekildikleri hesap döneminde aktifleştirilmesi gerekmektedir.” (62030549-125[6-2014/464]-152387)

KAYNAKLAR

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

11395140-105[VUK-1-24040]-402313 Sayılı 20.05.2021 Tarihli Özelge

62030549-125[8-2020/191]-437814 Sayılı 04.06.2021 Tarihli Özelge

11395140-105[315-2014/VUK1-18482]-107289 Sayılı 18.04.2017 Tarihli Özelge

62030549-125[6-2014/464]-152387 Sayılı 04.10.2016 Tarihli Özelge

1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları

07.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.