Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Geçici İhracatın Kesin İhracata Dönüştürülmesi ve KDV İadesinin Durumu

Değerli okurlar, bu haftaki yazımızda geçici ihracatın kesin ihracata dönüştürülmesi halinde KDV iadesinin durumuna ilgili mevzuat ve idarenin verdiği görüş ile değinmeye çalışacağız. Öncelikle geçici ihracat işlemlerinin 1 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği (Hariçte İşleme-Geçici İhracat) ile Ticaret Bakanlığının gümrük rehberindeki açıklamalarına bakmakta fayda var.

Geçici ihracat ne demektir?

Geçici ihracat, gönderildiği ülkede geçici bir süre kaldıktan sonra ve bu süre zarfında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın Türkiye’ye getirilecek olan eşyanın gümrük işlemleri olarak adlandırılır.

Geçici olarak ihraç edilebilecek eşya türleri nelerdir?

Geçici olarak ihraç edilebilecek eşya türleri tebliğin 5 ile 11’inci maddelerinde açıklanmıştır.

1-Sinema-Televizyon Filmleri ve Ses Bantları (Tebliğ Md. 5)

(1) Stüdyo banyo işlemleri veya post-prodüksiyon gibi işlemler için geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilecek sinema-televizyon filmleri ile ses bantlarının hariçte işleme rejimi kapsamında geçici ihracına ilişkin başvurular doğrudan gümrük müdürlüklerine yapılır.

(2) Gümrük müdürlüğü tarafından onaylanan beyanname hariçte işleme izni hükmündedir. Ayrıca izin belgesi düzenlenmez.

2-Türkiye Gümrük Bölgesinden Geçici Olarak Çıkarılacak Taşıtlara Uygulanacak İşlemler (Tebliğ Md. 6)

(1) Geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılan taşıtların, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık kanuni süre içerisinde, yurtdışında ağır hasar görmesi, getirildiği ya da geçtiği ülkelerin adli makamlarınca el konulması, arızalanması, sürücünün tutuklanması veya hastalanması ya da doğal afet, getirildiği veya geçtiği ülkedeki iç karışıklık gibi beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle Türkiye’ye geri getirilememesi halinde, ilgilinin yazılı talebi üzerine ilgili gümrük müdürlüğünce süre uzatımı yapılır.

3-Geçici Olarak Çıkarılacak Ticari Nitelikte Olmayan Eşya (Tebliğ Md. 7)

(1) Geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılan ticari nitelikte olmayan eşyanın üç yıl içerisinde değiştirilmeksizin geri getirilmesi esastır. Ancak, doğal afet, getirildiği ya da geçiş ülkelerindeki iç karışıklık, abluka veya savaş hali, resmi makamlarınca getirilen yasaklar veya eşyanın alıkonulması gibi beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerin varlığı halinde bu süre, ilgilinin yazılı talebi üzerine ilgili gümrük müdürlüğünce uzatılabilir.

(2) Süre uzatımına ilişkin dilekçeye, beklenmeyen hal veya mücbir sebeplerin varlığını tevsik eden noter veya yurtdışı temsilciliklerimiz tarafından onaylı Türkçe tercümesinin eklenmesi gerekir. İbraz edilen belgelerin ilgili gümrük müdürlüğünce uygun bulunması halinde, müracaatın kanuni süre içinde yapılıp yapılmadığına ve mücbir sebep belgesinin tarihine bakılmaksızın yeteri kadar ek süre verilir.

(3) Geri getirilmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılan ev eşyası süre kısıtlamasına tabi değildir. Bu eşyanın giriş işlemleri 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167’inci maddenin 5/f bendi çerçevesinde sonuçlandırılır.

4-Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Geçici İhracı Yapılacak Ticari Eşya (Tebliğ Md. 8)

(1) Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında, yurtdışında inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi teknik hizmet amacı ile Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihraç edilecek eşyaya ilişkin işlemler Dış Ticaret Müsteşarlığınca 4/4/2008 tarihli ve 26837 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2008/1 sayılı Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin Tebliğ çerçevesinde yürütülür. Bu kapsamda geçici ihracı yapılacak eşya için gümrük beyannamesi düzenlenerek, gümrük işlemlerinin yapılması için gümrük müdürlüğüne beyanda bulunulur.

(2) Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilen eşyanın, Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen süre içerisinde geri getirilmesi esastır. Söz konusu eşyanın yurt dışında kalma süresi, Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu süre Dış Ticaret Müsteşarlığınca uzatılabilir. Anılan Müsteşarlıkça verilecek süre uzatım yazısı, süre bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce ek süre belgesi olarak değerlendirilir.

5-Ticari Kiralama Kapsamında Geçici İhracı Yapılacak Eşya (Tebliğ Md. 9)

(1) Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat talepleri, kiracı firma veya kuruluşla yapılan sözleşmenin aslı veya noter tasdikli örneği ile sözleşmenin yeminli tercümanca yapılmış olan Türkçe tercümesi; kiraya verilen eşyanın motorlu kara nakil vasıtası olması durumunda ise ayrıca bahse konu aracın motorlu araç tescil belgesinin bir örneği ile birlikte, çıkış işlemlerinin yapılacağı gümrük müdürlüğüne yapılır. Gümrük müdürlüğü tarafından onaylanan beyanname izin hükmündedir.

(2) Ticari kiralama konusu eşyanın mülkiyetinin kiraya verene ait olmaması durumunda, eşyanın mülkiyetinin başkasına ait olduğuna ilişkin noterde tanzim ettirilmiş muvafakatname ibraz edilir.

(3) Ticari kiralama konusu eşyanın, finansal kiralama yoluyla elde edilmiş olması durumunda, söz konusu eşyanın finansal kiralama yoluyla elde edildiğine ilişkin kiralayan ile kiraya veren arasında yapılan sözleşme ve kiralayan kişi tarafından noterden tanzim ettirilmiş muvafakatname ibraz edilir.

(4) Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracatta süre, Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu süre, bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce ticari kiralama sözleşmesinde belirlenen süre kadar uzatılabilir.

6-Finansal Kiralama Kapsamında Geçici İhracı Yapılacak Eşya (Tebliğ Md. 10)

(1) Finansal kiralama yoluyla yapılacak ihracat talepleri, kiracı firma veya kuruluşla yapılan sözleşmenin aslı veya noter tasdikli örneği ile sözleşmenin yeminli tercümanca yapılmış olan Türkçe tercümesi ile birlikte çıkış işlemlerinin yapılacağı gümrük müdürlüğüne yapılır. Gümrük müdürlüğü tarafından onaylanan beyanname izin hükmündedir.

(2) Finansal kiralama yoluyla yapılacak ihracatta süre, Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu süre, bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce finansal kiralama sözleşmesinde belirlenen süre kadar uzatılır.

7-Sergi ve Fuar Eşyası (Tebliğ Md. 11)

(1) Yurtdışında düzenlenen sergi ve fuarlarda gösterilmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak çıkarılacak eşya gümrük müdürlüğüne gümrük beyannamesi ile beyan edilerek, gümrük işlemleri tamamlanır.

(2) Sergi ve fuarlarda sergilenmek üzere geçici çıkışı yapılacak eşyanın ayırt edici özellikleri, özel işaretleri ile eşyanın sergileneceği fuar veya serginin adı beyannameye kaydedilir. Bu eşyaya ilişkin kesin satış faturası aranmayarak proforma fatura veya sevk irsaliyesinin beyannameye eklenmesi sağlanır.

Geçici İhracat işlemlerinde süre sınırı var mıdır? (Tebliğ Md. 17)

(1) Bu Tebliğde süre uzatımı düzenlenmeyen geçici ihracat işlemlerinde süre, Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu sürenin bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce yeteri kadar ek süre verilir. Bunun için mücbir sebep veya beklenmeyen hali gösterir belgenin noter veya yurtdışı temsilciliğimizden onaylı Türkçe tercümesinin de dilekçeye eklenmesi gerekir.

(2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici ihracı veya çıkışı yapılmış eşyanın, başka bir kamu kurumunun kendi görev alanı itibarı ile bilgisi ve izni çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kalması için yapılan işlemler süre uzatımı olarak değerlendirilir.

Geçici ihracatta hangi durumlarda vergi alınır? Para cezası uygulanır mı? (Gümrük Yönetmeliği Md. 453)

Ek süre dâhil verilen sürelerden sonra geri getirilen eşya veya taşıtın vergileri serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre tahsil edilir ve usulsüzlük cezası uygulanır. Ancak, 3 yıllık azami süre aşılmaksızın gümrük idaresince verilen sürenin aşılması durumunda vergiler tahsil edilmeksizin yalnızca usulsüzlük cezası uygulanır.

(1) Eşyanın süresi içinde mücbir sebep belgesi ibrazı ile süre uzatımı talebi olmaksızın Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süreyi veya üç yıllık sürenin üzerinde gümrük idaresince uzatılan süre varsa bu süreyi aşarak geri getirilmesi halinde, Kanunun 241’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ı) bendi uyarınca usulsüzlük cezası tatbiki ile gümrük vergileri tahsil edilerek serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uygulanır.

 (2) Eşya, Kanunun 168 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süre aşılmaksızın, ek süreler dâhil verilen sürelerin aşılarak geri getirilmesi halinde, Kanunun 241 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ı) bendi uyarınca usulsüzlük cezası tatbiki ile gümrük vergileri tahsil edilmeden serbest dolaşıma sokulur.

Geçici ihracat kesin ihracat dönüştürülebilir mi? (Gümrük Yönetmeliği Md. 453)

(4) Geçici ihracat eşyasının, tabi olduğu mevzuat hükümleri uyarınca ilgili kurumunca veya gümrük idaresince verilen süre ile varsa verilen ek sürelerin veya gümrük idaresince verilen böyle bir süre yoksa Kanunun 168’inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen üç yıllık süre ile varsa verilen ek sürelerin bitiminden önce, geçici ihracatın kesin ihracata dönüştürülmek istenmesi halinde, kesin ihracata ilişkin gümrük beyannamesinin düzenlenmesi ve ihracat rejimine ilişkin tüm mevzuat hükümlerine uyulmuş olması kaydıyla geçici ihracata konu eşyanın kati ihracata dönüştürülmesine izin verilerek ilgili rejim sonlandırılır.

(5) Geçici ihracatın dördüncü fıkrada belirtilen sürelerin bitiminden sonra kesin ihracata dönüştürülmek istenmesi halinde dördüncü fıkra hükümleri uygulanır.

İdarenin konu ile ilgili verdiği görüş ise aşağıdaki gibidir.

“… Şirketinizin 21/05/2010 yılında Kazakistan'a gönderilmek üzere, gerçek usulde bir mükellefin sıfır almış olduğu 2 (iki) adet hafriyat kamyonunu kiralama yöntemi ile geçici ihracatını yaptığınız, şimdi ise söz konusu kamyonları satın alıp kesin ihracatını yapma aşamasında olduğunuz, kesin ihracatı yapıldıktan sonra söz konusu kamyonlara ilişkin yüklenilen KDV'nin iadesinin mümkün olup olmadığı hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmaktadır. 

…

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin (II/A-1.1.1.) bölümünde;

 "3065 sayılı Kanunun (11/1-a) maddesine göre, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler KDV'den istisnadır. Aynı Kanunun 12’inci maddesi uyarınca bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki iki şartın gerçekleşmesi gerekir.

a) Teslim, yurtdışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir.*

3065 sayılı Kanunun (12/2) nci maddesine göre yurtdışındaki müşteri, ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurtdışında olan alıcılar ile yurtiçinde bulunan firmanın yurtdışında kendi adına müstakil olarak faaliyet gösteren şubeleridir.

Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunan firmaların yurtdışında iş yapmak için açmış oldukları büro, temsilcilik, acentelik ve benzeri kuruluşlar Türkiye'de mukim firmaların yurtdışında kendi adına müstakil olarak faaliyet gösteren şubeleri kapsamındadır. Dolayısıyla, KDV mükelleflerinin yurtdışında iş yapmak için açmış oldukları şube, büro, temsilcilik, acentelik ve benzeri kuruluşlarında kullanmak veya satmak üzere yurtdışına çıkaracakları mallarla ilgili teslimler de kesin ihracat olması koşuluyla ihracat teslimi niteliğindedir.

Serbest bölgedeki alıcı kavramı, ilgili mevzuatları çerçevesinde söz konusu bölgelerde faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişi alıcıları ifade eder.

İhracat teslimine ait fatura ve benzeri belgelerin yukarıda belirtilen yurtdışındaki müşteri veya serbest bölgedeki alıcı adına düzenlenmesi gerekir.

b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır.**

3065 sayılı Kanundaki istisna uygulamasında ihracat, esas itibarıyla, serbest dolaşımda bulunan bir malın dış ticaret ve gümrük mevzuatları doğrultusunda, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesi dışına çıkarılmasıdır. Dış ticaret mevzuatında ihracat olarak değerlendirilen ancak, 3065 sayılı Kanunun 12’inci maddesi ve Tebliğin bu bölümünde belirlenen şartları taşımayan işlemlerin ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.            ...

Mal ihracına ilişkin istisna, ihracatın gerçekleştiği tarih olan gümrük beyannamesinin "kapanma tarihini içine alan vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesi ile beyan edilir. İhracat işlemleri iç gümrüklerde yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin sınır gümrüklerince kapatıldığı tarih, ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir.

Serbest bölgelere yapılan ihracat teslimlerinde, gümrük beyannamesinin düzenlenmediği hallerde, malın serbest bölgeye giriş işlemlerinin tamamlanarak serbest bölgeye vasıl olduğu tarih ihracatın gerçekleştiği tarih olarak kabul edilir. Bu tarih, malların serbest bölgeye girişinin yapıldığını gösteren, serbest bölge işlem formunun ilgili idare tarafından onaylandığı tarihtir.

İhracat faturası malın yurtdışı edildiği dönemden önce düzenlenmiş olsa dahi, istisna ihracatın yapıldığı dönem KDV beyannamesi ile beyan edilir."

açıklamalarına yer verilmiştir.

Yukarıda belirtilen hüküm ve açıklamalara göre yapılacak kamyon ihracı Kanunun 11/1-a maddesine göre KDV den istisna olacak, bu kamyonların alımında yüklenilen ve ihracatın gerçekleştiği dönemde*** indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV, KDV Kanununun 32’inci maddesine göre iade edilebilecektir.”  

KAYNAKLAR

1 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği (Hariçte İşleme-Geçici İhracat)

Gümrük Yönetmeliği

B.07.4.DEF.0.02.10.00-130[11-2015-ÖZELGE-1]-4 Tarihli 28.02.2017 Sayılı Özelge

https://gumrukrehberi.gov.tr/sayfa/ge%C3%A7ici-ihracat

* a)Teslim, yurtdışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya veya 4458 sayılı Gümrük Kanununun 95 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre faaliyette bulunan gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına ya da yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine tevdi edilmelidir. (19 Seri No.lu Tebliğ ile bölüm değiştirilmiştir. (Yürürlük 1/6/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 6/7/2018 tarihinde)

** b)Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına veya yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. 19 Seri No.lu Tebliğ ile bölüm değiştirilmiştir. (Yürürlük 1/6/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 6/7/2018 tarihinde)

*** Bu Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri ile 17 nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur.

21.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.