Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Borçların Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) Kapsamında Değerlendirilmesi

Kıymetli okurlar, bir önceki çalışmamızda ticari alacakların büyük ve orta boy işletmeler için finansal raporlama standardı (BOBİ FRS) kapsamında değerlendirmeye çalışmıştık. Bu haftaki çalışmamız ise ticari mal alımından kaynaklanan borçları BOBİ FRS kapsamında işlemeye çalışacağız. Örnekler BOBİ FRS Modül 9’dan alınmıştır.

İşletmenin ticari ve ticari olmayan işlemlerinden kaynaklanan senetli ve senetsiz alacakları ve borçları bu sınıf kapsamında değerlendirilir. (BOBİ FRS 9.7)

“Alacaklar ve borçlar sınıfında yer alan finansal araçlar için iki tür değerleme yöntemi belirlenmiştir. Bu sınıfta yer alan alacak ve borçların vadesinin bir yıl veya bir yıldan kısa olması durumunda bu alacak ve borçlar itibari değeri üzerinden ölçülecektir. Bu alacak ve borçlar için ilk muhasebeleştirmede ve sonraki dönemlerde herhangi bir indirgeme işlemi yapılmayacak ve bu alacak ve borçlar itibari değerler dikkate alınarak finansal tablolara yansıtılacaktır. Vadesi bir yıldan uzun olan alacak ve borçlar ise itfa edilmiş değerleri üzerinden değerlenecektir.” (BOBİ FRS Modül 9)

“Ticari alacak ve ticari borçlar işletmenin esas faaliyetlerinden (örneğin ticari mal satışından kaynaklanan alacaklar veya ticari mal alımından kaynaklanan borçlar) kaynaklanan finansal tablo kalemleridir. Dolayısıyla bunlarla ilgili ortaya çıkan gelir ve gider unsurlarının da esas faaliyet kârı/zararında yer alması uygun olacaktır. Bu nedenle BOBİ FRS’de öngörülen finansal tablo formatlarında bir yıldan uzun vadeli ticari alacak ve ticari borçlardan kaynaklanan ve etkin faiz yöntemine göre belirlenen faiz gelirleri ve faiz giderleri esas faaliyet karına/zararına dâhil edilecek şekilde “Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler” veya “Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler” kalemlerinde raporlanmaktadır.

Ticari olmayan alacak ve borçların ise işletmenin esas faaliyetleriyle değil nispeten işletmeye veya karşı tarafa bir finansman sağlanmasıyla ilgili olduğu varsayıldığından bu alacak ve borçlardan kaynaklanan gelir ve giderler esas faaliyet karı/zararına dâhil edilmeden finansal gelirler veya finansal giderler altında “Faiz, Kâr Payı vb. Gelirler” veya “Faiz vb. Giderler” kalemlerinde raporlanmaktadır.” (BOBİ FRS Modül 9)

Bir Yıldan Kısa Vadeli Mal Alışından Doğan Borçlar

A işletmesi ürettiği bir malı 1.1.2020 tarihinde B işletmesine 12.000,00 TL’ye satmıştır. Bu satış karşılığında B işletmesi, A işletmesine 1.11.2020 vadeli 12.000,00 TL değerinde bir senet vermiştir.

Stok alımından doğan ticari borç, borcun ilk muhasebeleştirme tarihi ile borcun ödeneceği tarih arasındaki süre bir yıldan kısa olduğu için, itibari değeri üzerinden ölçülecektir. Dolayısıyla bu borç ilk muhasebeleştirme tarihinden ödeneceği tarihe kadar herhangi bir indirgeme yapılmadan itibari değeri üzerinden finansal tablolarda taşınacaktır.

1.1.2020 tarihinde mal alımından ortaya çıkan ticari borç ile vade sonunda yapılacak ödemeye ilişkin muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.

Bir Yıldan Uzun Vadeli Mal Alışından Doğan Borçlar

A işletmesi peşin satış fiyatı 16.500,00 TL olan bir malı 1.1.2020 tarihinde B işletmesine 20.000,00 TL’ye satmıştır. Bu satış karşılığında B işletmesi, A işletmesine vadesi 1.1.2022 tarihi olan 20.000,00 TL değerinde bir senet vermiştir.

Mal alımı işlemi karşılığında verilen senedin vadesi bir yıldan daha uzun olduğu için bu borç ilk muhasebeleştirme tarihinde ve sonraki raporlama tarihlerinde itfa edilmiş değeri üzerinde ölçülecektir. Ticari borcun ilk muhasebeleştirmedeki değeri (16.500,00 TL) ile vade tarihindeki değeri (20.000,00 TL) arasındaki fark olan 3.500,00 TL etkin faiz yöntemi kullanılarak ilgili dönemler itibarıyla Kar veya Zarar Tablosundaki “Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler” kaleminde raporlanacaktır.

1.1.2020 tarihinde mal alımından ortaya çıkan ticari borç için yapılacak kayıt:

Dönem sonunda ticari borcun değerlemesine ilişkin hesaplama ile kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 16.500,00 TL’lik peşin bedeli vade sonunda 20.000,00 TL’ye eşitleyen faiz oranı;

31.12.2020 tarihinde ticari borç için 1.665,91 TL (16.500,00 TL x %10,0964) tutarında faiz tahakkuk edecektir.

İlgili yevmiye kaydı;

31.12.2021 tarihinde ticari borç için tahakkuk eden faiz 1.834,10 TL (18.165,91 TL x %10,0964) olacaktır.

1.1.2022 tarihinde ticari borcun ödenmesine ilişkin kayıt:

1.1.2020, 31.12.2020 ve 31.12.2021 tarihlerinde satış işlemi ve ticari borca ilişkin kalemlerin BOBİ FRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda gösterimi aşağıdaki şekilde olacaktır.

Özetle ticari borç ilk defa kayda alındığı tarih ile ödeneceği tarih arasındaki süre bir yıldan uzun olanlar itfa edilmiş değeri üzerinden, diğerleri ise itibari değeri üzerinden ölçülmektedir. MSUGT/VUK ile BOBİ FRS karşılaştırma tablosu aşağıdaki gibidir. (BOBİ FRS Modül 9)

KAYNAKLAR

Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı 2021 Sürümü (https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BOB%C4%B0_FRS/EK%203.pdf)

Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Modül 9 (https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BOB%C4%B0_FRS/BOBI_FRS_MODUL_9_FinansalAraclarveOzkaynaklar.pdf)

29.06.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.