Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

KDV Uygulamalarında Fiyat, Vade ve Kur Farkları

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Matraha Dahil Olan Unsurlar” başlıklı 24/c maddesinde vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olacağı hüküm altına alınmıştır.

Fiyat Farkları

Fiyat farkını bir mal teslimi ya da hizmet ifası karşılığında anlaşılan bedel ile faturalaşma sonrasında bu bedelde meydana gelen artış ya da azalış olarak tanımlamamız mümkündür. Örneğin satıcı ADA … A.Ş. ürünlerini NİL … A.Ş.’ye sözleşme kapsamında 122.000 TL ile fatura etmesi gerekirken faturayı 112.000 TL olarak düzenlediğini varsayalım. Bu durumda ADA … A.Ş. tarafından NİL … A.Ş.’ye aradaki fark olan 10.000 TL tutarlı faturanın düzenlenmesi ile aradaki fark giderilmiş olacaktır. Bu faturaya da fiyat farkı faturası denilmektedir. (KDV ihmal edilmiştir.)

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin III/A.5 bölümünde yer alan alt başlık açıklamaları ise aşağıdaki gibidir.

Vade Farkları

3065 sayılı Kanunun (24/c) maddesine göre, teslim ve hizmet işlemlerine ait faturada ayrıca gösterilen vade farkları matraha dahil edilir ve işlemin tabi olduğu KDV oranı üzerinden vergilendirilir.

 Öte yandan, vadeli işlemlerde bedelin zamanında ödenmemesi nedeniyle ortaya çıkan yeni vade farkları da vadeli satışa konu teslim ve hizmete ilişkin matrahın bir unsuru olduğundan, bu vade farklarının ayrıca fatura edilmesi ve vadeli satışa konu teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemlerin tabi olduğu oran üzerinden KDV hesaplanarak, vade farkı faturasının düzenlendiği döneme ilişkin beyannamede beyan edilmesi gerekmektedir.

Kur Farkları

Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dahildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır, hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.

Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.

Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz.

Örnek Özelgeler;

1- “… teslim ve hizmet ifalarına ilişkin olarak sonradan ortaya çıkan vade farklarının KDV matrahına dahil edilerek bu tutar üzerinden teslim ve hizmetin yapıldığı tarihte geçerli olan KDV oranına göre KDV hesaplanması gerekmektedir. Ancak, KDV Kanununun 13/ı maddesi kapsamında istisna olan gübre teslimlerinize ilişkin olarak sonradan ortaya çıkacak vade farkı faturalarında KDV hesaplanmayacaktır.” (45404237-130[I-16-56]-116)

2- “KDV Kanununun 17/4-g maddesi kapsamında KDV’den istisna olduğundan, söz konusu işleme ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farkları için KDV hesaplanmayacaktır.” (B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.24-2615)

3- “… yabancı plakalı bir kara taşıtının Türkiye’de veya Türk plakalı bir kara taşıtının yurt dışında yaptığı kaza nedeniyle zarar gören şahsa Büronuz tarafından aktarılan hasar tazminatı, bir teslim veya hizmetin karşılığını oluşturmadığından KDV’nin konusuna girmemektedir. Bu nedenle, KDV’nin konusuna girmeyen bir tutarın döviz cinsinden ödenmesi halinde Büronuz lehine veya aleyhine oluşan kur farklarının da KDV’ye tabi tutulmaması gerekmektedir.” (B.07.1.GİB.4.34.16.01-KVK 6-284)

4- “… müşterilerinize düzenlediğiniz satış faturalarına istinaden tarafınıza düzenlenen fiyat farkı faturalarında hesaplanan KDV’nin, 1 no.lu KDV beyannamesinin “İndirimler” kulakçığının “İndirimler” tablosundaki 103 no.lu satıra kaydedilerek indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.” (39044742-KDV.35-97216)

5- “… firmanız tarafından yapılan döviz cinsinden satışlarda bedelin, yıl sonlarında ve geçici vergi dönemlerinde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre değerleme yapıldığı tarihi izleyen dönemde tahsil edilmesi durumunda; teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan kur farkı için firmanız tarafından fatura düzenleneceği ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacağı tabiidir.” (39044742-010.01-64151)

6- “… katma değer vergisi açısından bir malın vadeli veya peşin satılması katma değer vergisi açısından sonucu etkilememektedir. Mal veya hizmet faturasının kesilmesi esnasında, müşteriye tanınan vade ve buna bağlı olarak ortaya çıkan vade farkının belli olduğu hallerde bu farkın bedele dahil edilmesi gerekmektedir. Peşinen bilinen vade farklarına ait katma değer vergisi asıl işleme ait katma değer vergisi ile birlikte doğmaktadır. Bu nedenle dövize endeksli vadeli satışlarınızda, satış anında belli olan vade farklarının satış bedeline ve satış faturasına dahil edilmesi gerekmekte olup, vade farklarına malın satış tarihi yerine aylık ya da üçer aylık dönemlerde tahakkuk eden tutar üzerinden fatura düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.” (64597866-130[24-2015]-)

KAYNAKLAR

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgeleri

24.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.